Oι Καταβασίες των Χριστουγέννων

  ΚΑΤΑΒΑΣΙΕΣ: Ψάλλονται μεγαλοπρεπώς συνήθως τα πρώτα τροπάρια (ειρμοί) του Ακαθίστου Ύμνου «Ανοίξω το στόμα μου..». Αν είναι περίοδος Χριστουγέννων ή Κοιμήσεως Θεοτόκου ή Τιμίου Σταυρού ή Αναστάσεως ή Υπαπαντής ψάλλονται ειδικές Καταβασίες. Έχουν πολλές φράσεις από τη Παλαιά Διαθήκη και συγκεκριμένα από τη σωτηρία των Εβραίων από τους Φαραώ (όταν πέρασαν την Ερυθρά Θάλασσα οι Ισραηλίτες με επικεφαλής την αδελφή του Μωυσή Μαριάμ τραγούδησαν με τύμπανα και χόρεψαν τη σωτηρία τους δοξάζοντας το Θεό), τη σωτηρία των τριών παίδων από την Κάμινο κ.α. Λέγονται καταβασίες διότι συνηθιζόταν οι ψάλτες να κατεβαίνουν από τα στασίδια και να ψάλουν στο μέσον του Ναού ατενίζοντας την Ωραία Πύλη.

ᾨδὴ α’ Χριστὸς γεννᾶται· δοξάσατε.
Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν· ἀπαντήσατε.
Χριστὸς ἐπὶ γῆς· ὑψώθητε.
ᾌσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ,
καὶ ἐν εὐφροσύνῃ, ἀνυμνήσατε λαοί·
ὅτι δεδόξασται.

ᾨδὴ γ’ Τῷ πρὸ τῶν αἰώνων ἐκ Πατρὸς γεννηθέντι ἀῤῥεύστως Υἱῷ,
καὶ ἐπ’ ἐσχάτων ἐκ Παρθένου σαρκωθέντι ἀσπόρως,
Χριστῷ τῷ Θεῷ βοήσωμεν·
Ὁ ἀνυψώσας τὸ κέρας ἡμῶν, Ἅγιος εἷ Κύριε.

ᾨδὴ δ’ ῾Ράβδος ἐκ τῆς ρίζης Ἰεσσαί,
καὶ ἄνθος ἐξ αὐτῆς Χριστέ, ἐκ τῆς Παρθένου ἀνεβλάστησας,
ἐξ ὄρους ὁ αἰνετὸς κατασκίου δασέος,
ἦλθες σαρκωθεὶς ἐξ ἀπειράνδρου, ὁ ἄυλος καὶ Θεός.
Δόξα τῇ δυνάμει σου, Κύριε.

ᾨδὴ ε’ Θεὸς ὢν εἰρήνης, Πατὴρ οἰκτιρμῶν,
τῆς μεγάλης Βουλῆς σου τὸν Ἄγγελον,
εἰρήνην παρεχόμενον ἀπέστειλας ἡμῖν·
ὅθεν θεογνωσίας πρὸς φῶς ὁδηγηθέντες,
ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντες, δοξολογοῦμέν σε, Φιλάνθρωπε.

ᾨδὴ ς’ Σπλάγχνων Ἰωνᾶν, ἔμβρυον ἀπήμεσεν ἐνάλιος θήρ, οἷον ἐδέξατο·
τῇ Παρθένῳ δὲ ἐνοικήσας ὁ Λόγος καὶ σάρκα λαβών,
διελήλυθε φυλάξας ἀδιάφθορον·
ἧς γὰρ οὐχ ὑπέστη ῥεύσεως,
τὴν τεκούσαν κατέσχεν ἀπήμαντον.

ᾨδὴ ζ’ Οἱ παῖδες εὐσεβείᾳ συντραφέντες
δυσσεβοῦς προστάγματος καταφρονήσαντες,
πυρὸς ἀπειλὴν οὐκ ἐπτοήθησαν,
ἀλλ’ ἐν μέσῳ τῆς φλογὸς ἐστῶτες ἔψαλλον·
Ὁ τῶν Πατέρων Θεὸς εὐλογητὸς εἶ.

ᾨδὴ η’ Θαύματος ὑπερφυοῦς ἡ δροσοβόλος ἐξεικόνισε κάμινος τύπον·
οὐ γὰρ οὓς ἐδέξατο φλέγει νέους,
ὡς οὐδὲ πῦρ τῆς Θεότητος Παρθένου, ἣν ὑπέδη, νηδύν·
διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν·
Εὐλογείτω ἡ κτίσις πᾶσα τὸν Κύριον,
καὶ ὑπερυψούτω εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

ᾨδὴ θ’ Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον!
οὐρανὸν τὸ σπήλαιον·
θρόνον Χερουβικὸν τὴν Παρθένον·
τὴν φάτνην χωρίον ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος,
Χριστὸς ὁ Θεὸς· ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν.

{youtube}PgVK3ruQks0{/youtube}