Σημαντικό Σεμινάριο Πνευματικών στη Μητρόπολη Δημητριάδος

Από 23 έως 25 Ιανουαρίου 2014 έλαβε χώρα στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας το τριήμερο Σεμινάριο Πνευματικών που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος.

Η θεματολογία του σεμιναρίου ήταν υψηλού επιπέδου και προσέφερε πλούτο γνώσεων και εμπειρίας, πνευματικής και κλινικής, στους συμμετασχόντες εξομολόγους της Μητροπόλεώς. Η κάθε ημέρα περιλάμβανε τρεις εισηγήσεις.

Την Πέμπτη 23/1 ο Μητροπολίτης κ. Ιγνάτιος προσεφώνησε εμπνευσμένα τους συνέδρους και εισηγητές, τονίζοντας τον κρίσιμο χαρακτήρα της διακονίας της πνευματικής πατρότητας. Σύμφωνα με τον Σεβασμιώτατο ο πνευματικός πατέρας καλείται να βαστάσει την οδύνη και την φθορά σύμπαντος του Αδάμ, δηλ. του εαυτού του και του ποιμνίου. Καλείται να οδηγήσει τους πιστούς στην εν Χριστώ αυτογνωσία που είναι το μοναδικό θεμέλιο της αυθεντικής ταπεινοφροσύνης.

Πρώτος εισηγητής ήταν ο κ. Εμμανουήλ Περσελής, καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών. Το θέμα του ήταν, “Ανάπτυξη και εξέλιξη της πίστεως. Θρησκευτικότητα νηπίου, παιδιού και εφήβου”. Ο εισηγητής αξιοποίησε τα πορίσματα της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας, συσχετίζοντάς τα με την εξέλιξη της θρησκευτικότητας και με τα σημαντικά στάδια της ανθρώπινης ζωής. Διέκρινε τις εξής μορφές πίστεως: την διαισθητική, την μυθική-κυριολεκτική, την συνθετική-συμβατική, την εξατομικευμένη-στοχαστική, την συνενωτική και την γενικευμένη πίστη. Περιέγραψε  τα χαρακτηριστικά της κάθε μορφής πίστεως (ή σταδίου θρησκευτικότητας) και παρέθεσε μαρτυρίες προσώπων που καταδείκνυαν στην πράξη τα χαρακτηριστικά αυτά.

Δεύτερος ομιλητής ήταν ο πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Θερμός, Παιδοψυχίατρος, Επίκουρος Καθηγητής της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών. Το θέμα του ήταν, “Προνεωτερικός, νεωτερικός, μετανεωτερικός άνθρωπος”. Τι σημαίνουν αυτά για την εξομολόγηση”. Ο π. Βασίλειος έκανε μία εξαιρετικά μεθοδική και εμπεριστατωμένη συγκριτική ανάλυση των τριών αυτών ιστορικών φάσεων του ευρωπαικού πολιτισμού και του τύπου ανθρώπου τον οποίο διαμόρφωσαν. Συνέδεσε όλα τα παραπάνω με την πίστη και την θρησκευτικότητα, με την ταυτότητα (ατομική ή συλλογική) και την ποιμαντική.

Τρίτος εισηγητής ήταν ο Αρχιμ. Αθανάσιος Παραβάντσος, Ιεροκήρυκας της Μητροπόλεως Δημητριάδος και Ψυχοθεραπευτής. Το θέμα του ήταν, “Τα συναισθήματα του πνευματικού ως διαγνωστική και θεραπευτική βοήθεια”. Ο π. Αθανάσιος ανέδειξε την μεγάλη ψυχική σημασία των συναισθημάτων ως κρίσιμων ενδείξεων προς δύο κατευθύνσεις: για τον εαυτό του (αυτοδιάγνωση προβληματικών τάσεων) και για τον ποιμαινόμενο πιστό (θεραπευτική διάγνωση). Τόνισε την κρίσιμη σημασία που έχει αυτή η ενδοσκόπηση για την αποφυγή σοβαρών ποιμαντικών κινδύνων και για την ευθυκρισία του πνευματικού.

Την Παρασκευή 24/1 πρώτος ομιλητής ήταν ο κ. Αθανάσιος Καρκανιάς, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής. Το θέμα του ήταν, “Η ποιμαντική του πάσχοντος και της οικογενείας του”. Ο κ. Καρκανιάς ειδικεύται στην ψυχική υποστήριξη των καρκινοπαθών, καθώς και της οικογενείας τους. Εστίασε, λοιπόν, στην πολύπλευρη δοκιμασία που συνεπάγεται ο καρκίνος για ολόκληρη την οικογένεια, στην μεταβολή των ρόλων των μελών της και στις σύνθετες ποιμαντικές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο κληρικός μέσα στο πλαίσιο αυτό.

Δεύτερος εισηγητής ήταν ο π. Βασίλειος Θερμός με θέμα, “Παθολογικοί χαρακτήρες στην εξομολόγηση, Α΄ μέρος”. Ο π. Βασίλειος διέκρινε τις διαταραχές χαρακτήρα από εκείνες της προσωπικότητας.

Οι δεύτερες αποτελούν κλινικές ψυχικές νόσους και απαιτούν σύνθετη αντιμετώπιση, ψυχοθεραπευτική και φαρμακολογική. Ο ομιλητής επικεντρώθηκε κυρίως στην ψυχαναγκαστική και στην οριακή διαταραχή και ανέπτυξε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους αναφορικά με την εξομολόγηση, παρέχοντας πολύτιμη ενημέρωση στους πνευματικούς για τις δύσκολες αυτές περιπτώσεις πιστών-ασθενών.

Τρίτος ομιλητής ήταν ο Πρωτ. Χριστόδουλος Μπίθας, ΠροΪστάμενος του Ι. Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μοσχάτου, με θέμα, “Πνευματικός και εξομολογούμενος: απόμακρος πατέρας ή φίλος και αδελφός;”. Ο π. Χριστόδουλος μίλησε βιωματικά και καρδιακά γύρω από την ποιμαντική σχέση που αποτελεί τον πυρήνα της πνευματικής πατρότητας και για την ανάγκη της διακριτικής οριοθέτησης της σχέσης ποιμένος-πιστού.

   Την τρίτη και τελευταία ημέρα του σεμιναρίου, πρώτος ομιλητής ήταν ο Παιδοψυχίατρος κ. Αλέξιος Λάππας, με θέμα, “Το παιδί και ο έφηβος απέναντι στις νέες τεχνολογίες· εθισμός σε αυτες”. Με ιδιαίτερα μεθοδικό και εποπτικό τρόπο ο ομιλητής κατέδειξε τα σύγχρονα κλινικά και στατιστικά δεδομένα της διαρκώς εξαπλούμενης εξάρτησης από το διαδίκτυο ειδικότερα και από την ηλεκτρονική τεχνολογία γενικότερα. Ανέφερε πως (μετά από τρεις χώρες τις Άπω Ανατολής) η Ελλάδα έρχεται τέταρτη παγκοσμίως στον εθισμό των νέων της από την ψηφιακή τεχνολογία… Τόνισε πως η αποχή από την σύγχρονη τεχνολογία δεν αποτελεί λύση και ότι εκείνο που προέχει είναι η δημιουργία υγιών και στενών δεσμών των νέων ανθρώπων με το περιβάλλον τους, η οποία θα καταστήσει την εξάρτηση αυτή περιττή.

Η δεύτερη εισήγηση έγινε από τον Ψυχίατρο – Πρωτ. Αδαμάντιο Αυγουστίδη, με θέμα “Ψυχοπαθολογία και σχέση με την θρησκευτικότητα”.
Ο π. Αδαμάντιος ανέλυσε θέματα ορολογίας, ψυχιατρικής και θεολογικής, τα οποία προκαλούν σύγχυση  σε κληρικούς και λαικούς. Τέτοιος όρος είναι κατεξοχήν ο όρος “ψυχή”, το περιεχόμενο του οποίου διαφέρει ριζικά στο θεολογικό και ψυχιατρικό πλαίσιο.

Η τρίτη και τελευταία εισήγηση του σεμιναρίου έγινε και πάλι από τον π. Βασίλειο Θερμό και ήταν το β΄ μέρος του θέματος “Παθολογικοί χαρακτήρες στην εξομολόγηση”. Ο ομιλητής παρουσίασε τα βασικά χαρακτηρολογικά και παθολογικά στοιχεία για τις ακόλουθες διαταραχές προσωπικότητας: ναρκισιστική, υστερική, παρανοειδή και σχιζοειδή. Επισήμανε ότι πλην της υστερικής οι υπόλοιπες αυτές διαταραχές παρουσιάζονται ορισμένες φορές και σε κληρικούς λόγω των ψυχοδυναμικών χαρακτηριστικών τους.

Όλες τις εισηγήσεις ακολούθησε ενδιαφέρον διάλογος, ενώ το Σεμινάριο ολοκληρώθηκε με την καταληκτήρια παρέμβαση του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Ιγνατίου.