Ι.Μ. ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ: Στο χωριό Σάκκος, λίγα χιλιόμετρα βόρεια της Ορεστιάδας, κάθε χρόνο τη δεύτερη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή, στον Ενοριακό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τιμάται η Παναγία η Αρβανίτισσα. Από το 2014, στο ναό φιλοξενείται πιστό αντίγραφο της Θαυματουργής εικόνας από τη Μονή Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους, που θεωρείται πολύτιμος θησαυρός. Πλήθη πιστών καταφτάνουν για να προσκυνήσουν το ιερό κειμήλιο.
Κατά τα δύσκολα χρόνια της οθωμανικής κατοχής, ήταν συνηθισμένο φαινόμενο πληθυσμοί να αναγκάζονται σε μετακινήσεις από τόπο σε τόπο. Τέτοιες περιπτώσεις καταγράφονται και στη Θράκη. Ηπειρώτες χριστιανοί, εξαιρετικοί τεχνίτες της πέτρας, οι λεγόμενοι πετράδες, μετανάστευσαν κυρίως τον 16ο αιώνα στην ευρύτερη περιοχή της Αδριανούπολης για να κτίζουν τζαμιά, γέφυρες, λουτρά και άλλα δημόσια κτίρια.
Αυτοί οι πληθυσμοί εγκαταστάθηκαν σε οικισμούς γύρω από την Αδριανούπολη, διατηρώντας την χριστιανική πίστη τους, τα ήθη και τα έθιμά τους, καθώς και τη γλώσσα των προγόνων τους, τα αρβανίτικα. Παράλληλα, είχαν ξεκάθαρη ελληνική συνείδηση και αφοσίωση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ενώ όσοι το επιθυμούσαν φοίτησαν στα ελληνικά σχολεία της πόλης.
Τέτοια χωριά μνημονεύονται στην Ανατολική Θράκη, πέρα από τον ποταμό Έβρο, όπως το Μεγάλο και το Μικρό Ζαλούφι, και στην περιοχή του σημερινού Νομού Έβρου, όπως τα Πετρωτά και οι Πετράδες.
Μετά τη Συνθήκη των Μουδανιών το 1922, αυτοί οι πληθυσμοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους και να μεταναστεύσουν ως πρόσφυγες δυτικά του ποταμού Έβρου, όπου και εγκαταστάθηκαν σε αμιγώς δικά τους χωριά όπως η Κλεισσώ, ο Σάκκος, το Χειμώνιο, το Ρήγιο, αλλά και σε μικτά χωριά όπως η Καβύλη, το Θούριο, τα Δίκαια και άλλα. Μαζί τους μετέφεραν τις ιερές εικόνες και τα ιερά σκεύη των εκκλησιών τους.
Σήμερα, ο πληθυσμός αυτός αριθμεί περίπου τρεις με τέσσερις χιλιάδες άτομα στην ευρύτερη περιοχή της Ορεστιάδας.
Κατά τα καθιερωμένα από ετών, και φέτος την Κυριακή Β’ Ματθαίου, 22 Ιουνίου 2025, προσήλθε στο Σάκκο ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, ο οποίος προέστη της Θείας Λειτουργίας και ευλόγησε τους άρτους. Με αφορμή το ευαγγελικό ανάγνωσμα, ο Ηγούμενος της Μονής Δαδιάς, Αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Βασιλάκος, μίλησε επίκαιρα.
Προ της απολύσεως, ο Σεβασμιώτατος εξήρε την ευλάβεια των Αρβανιτών της περιοχής, το ήθος, το φρόνημα και ιδιαίτερα την αφοσίωσή τους στην Παναγία, η οποία τότε και τώρα σκεπάζει, φρουρεί, παρηγορεί και προστατεύει τον λαό Της, καθώς και τη συμβολή τους στην πρόοδο του τόπου.
