ΛΑ’ Παύλεια: Ολοκληρώθηκε το 31ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο

Ολοκληρώθηκαν το μεσημέρι του Σαββάτου, 28ης Ιουνίου 2025, οι εργασίες του 31ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος και η Α’ Οικουμενική Σύνοδος», που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας προς τιμήν του ιδρυτού της τοπικής Εκκλησίας, Αποστόλου Παύλου.

Πρόεδρος της πέμπτης συνεδρίας ήταν ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Μονάχου κ. Κωνσταντίνος Νικολακόπουλος και εισηγήσεις ανέπτυξαν: α) ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου Predrag Dragutinovic, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Ο Χριστολογικός ύμνος της προς Φιλιππησίους επιστολής», β) ο κ. Χαρίδημος Κουτρής, Επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος μίλησε με θέμα: «Το Σύμβολο της Πίστεως και η Α’ Οικουμενική Σύνοδος» και γ) ο Αρχιμ. Θεόφιλος Λεμοντζής, Αρχιερατικός Επίτροπος Καμπανίας και Δρ. Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η αντιμετώπιση των Αρειανοφρόνων από τον Επιφάνιο Σαλαμίνος».

Κατά την τελευταία, έκτη συνεδρία, προήδρευσε o Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Παναγιώτης Υφαντής και εισηγήσεις ανέπτυξαν: α) ο Αρχιμ. Σεβαστιανός Σωμαράκης, Διδάκτωρ Κανονικού Δικαίου Πανεπιστημίου Στρασβούργου, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Τo κανονικό έργο της Α’ Οικουμενικής Συνόδου» και β) η κ. Γλυκερία Χατζούλη, Καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., η οποία μίλησε με θέμα: «Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος στην εικονογραφία της Εκκλησίας».

Όπως κάθε χρόνο στο πλαίσιο των Παυλείων, βραβεύτηκαν μαθητές και μαθήτριες της Ημαθίας, οι οποίοι διακρίθηκαν σε αθλητικούς, καλλιτεχνικούς και εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς σε περιφερειακό, πανελλήνιο ή διεθνές επίπεδο κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς που πέρασε.

Λίγο πριν την λήξη του Συνεδρίου, συνήλθε η επιστημονική επιτροπή των «Παυλείων» και αποφάσισε ότι το θέμα που θα εξεταστεί στο συνέδριο των ΛΒ’ Παυλείων (Ιούνιος 2026) θα είναι: «Ο Απόστολος Παύλος και το βάπτισμα». Μετά το πέρας της έκτης συνεδρίας το θέμα ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής των Παυλείων Ομοτ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης.

Η επιστημονική επιτροπή των «Παυλείων» αποτελείται από τον Ομ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπο Ατματζίδη, τον Αν. Καθηγητή του Μητροπολίτη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιο, την Καθηγήτρια του Α.Π.Θ. κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, τον Επ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Τιμολέων Γαλάνη και τον Επ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Βασίλειο Τζέρπο.

Το 31ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο των Παυλείων παρουσίασε, όπως κάθε χρόνο, ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Αρχιμ. Δημήτριος Μπακλαγής, ενώ τις εργασίες του παρακολούθησαν και τίμησαν με την παρουσία τους ο Μητροπολίτης Βελγίου κ. Αθηναγόρας (Οικουμενικό Πατριαρχείο), ο Επίσκοπος Αρούσας και Κεντρικής Τανζανίας κ. Αγαθόνικος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), ο Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος (Πατριαρχείο Ιεροσολύμων), ο Επίσκοπος Λονδίνου, Μ. Βρετανίας και Ιρλανδίας κ. Νεκτάριος (Πατριαρχείο Σερβίας), ο Επίσκοπος Κοβάσνα και Χαργκίτα κ. Ανδρέας (Πατριαρχείο Ρουμανίας), ο Επίσκοπος Γκλαβινίτσης κ. Μακάριος (Πατριαρχείο Βουλγαρίας), ο Μητροπολίτης Ζουγκδίδι και Τσαΐτσι κ. Γεράσιμος (Πατριαρχείο Γεωργίας), ο Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος (Εκκλησία της Κύπρου), οι Μητροπολίτες Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιος και Σισανίου και Σιατίστης κ. Αθανάσιος (Εκκλησία της Ελλάδος), ο Ιερομόναχος Σάββας Sitsevsky και ο Καθηγητής κ. Γεώργιος Betlejko (Εκκλησία της Πολωνίας), ο Πρωτ. κ. Μιχαήλ Σανελάρη (Εκκλησία της Αλβανίας) καθώς και τοπικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί άρχοντες, καθηγητές, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και κληρικοί της Ιεράς Μητροπόλεως.

Στο τέλος ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων παρουσίασε τον τόμο των πρακτικών του περσινού επετειακού 30ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων (Ιούνιος 2024) και κήρυξε τη λήξη των εργασιών του 31ου Συνεδρίου, εκφράζοντας παράλληλα τις θερμές ευχαριστίες του προς όλους τους συμμετέχοντες και λέγοντας χαρακτηριστικά:

Με τη χάρη του Θεού και τις πρεσβείες του αγίου ενδόξου απο­στόλου Παύλου, του πρωτοκο­ρυ­φαίου και ουρανοβάμονος και ιδρυτού της αποστολικής Εκκλη­σίας μας φθάσαμε στο τέλος του ΛΑ´ Διεθνούς Επιστημονικού Συνε­δρίου της Ιεράς μας Μητρο­πόλεως, το οποίο οργανώσαμε και φέτος στο πλαίσιο των ΛΑ´ Παυ­λείων προς τιμήν του.

Τιμώντας τον μεγάλο απόστολο Παύλο, τον απόστολο ο οποίος διέτρεξε όλη την οικουμένη για να κηρύξει το Ευαγγέλιο του Χριστού, θελήσαμε να τιμήσουμε στο φετινό Συνέδριο και την Α´ Οικουμενική Σύνοδο, με αφορμή την επέτειο της συμπληρώσεως 1700 ετών από τη σύγκλησή της στη Νίκαια της Βιθυνίας το έτος 325.

Γι᾽ αυτό και θέμα τόσο των ΛΑ´ Παύλειων όσο και του Συνεδρίου μας ήταν «Ο Απόστολος Παύλος και η Α´ Οικουμενική Σύνο­δος».

Η σύνδεση του αποστόλου Παύ­λου με την Α´ Οικουμενική Σύνοδο δεν είναι σαφώς μόνο επετειακή. Ο μέγας απόστολος, τον οποίο εξαι­ρε­τικά εύστοχα χαρακτήρισε ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ως «στόμα Χριστού», είναι εκείνος ο οποίος με τις επιστολές του μας γνώρισε περισσότερο τον Κύριό μας, τον Υιό και Λόγο του Θεού, τον Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου.

Την αναντίρρητη αυτή αλήθεια μας παρουσίασε στην εισαγωγική του ομιλία ο πρόεδρος της Επιστη­μονικής Επιτροπής του Συνεδρίου μας, κ. Ατματζίδης, μιλώντας για τον απόστολο Παύλο και τη συνεισ­­φορά του στη διαμόρφωση των αποφάσεων της Α´ Οικουμε­νικής Συνόδου.

Ειδικότερα τη σχέση του Συμ­βο­λου της Πίστεως με την Παύλεια Χριστολογία μας ανέπτυξε ο Σεβα­σμιώ­τατος Μητροπολίτης Μεσση­νίας κ. Χρυσόστομος, ο οποίος απέδειξε με την εισήγησή του ότι οι Πατέρες της Α´ Οικουμενικής Συνό­­δου υιο­θέτησαν στο Σύμβολο της Πίστεως κατά περιεχόμενο την αποστολική και βιβλική παράδοση και ερμήνευσαν την Παύλεια Χρι­στο­λογία, επιβεβαιώνοντας ότι η πίστη την οποία «διετράνωσε» το Σύμβολο στο πρόσωπο και το έργο του Χριστού αποτελεί τη συνέχεια της αρχεγόνου Χριστολογίας της Εκκλησίας, την οποία «ο Κύριος έδωκεν, οι Απόστολοι εκήρυξαν και οι Πατέρες εφύλαξαν».

Η μεσσιανική ερμηνεία των Ψαλ­μων, την οποία υιοθέτησε ο ίδιος ο Χριστός και ακολούθησε στη συνέ­χεια και ο απόστολος Παύλος, αξιοποιήθηκε, όπως μας απέδειξε ο κ. Κωνσταντίνου, και από τους Πατέρες της Α´ Οικουμενικής Συνό­δου για να αποκρούσουν και να ανασκευάσουν τις αιρετικές διδα­σκα­λίες του Αρείου.

Τεκμήριο της σημασίας που είχε ο λόγος και η διδασκαλία του απο­στο­λου Παύλου για τη σχέση μετα­ξυ του Θεού-Πατρός και του Χρι­στού στη διαμόρφωση του χριστο­λογικού δόγματος από την Α´ Οικουμενική Σύνοδο είναι, όπως μας ανέπτυξε ο π. Δημήτριος Μπακλαγής, το γεγονός ότι ο Με­γας Αθανάσιος χρησιμοποιεί στο έργο του 24 φορές το χωρίο «εις Θεός ο πατήρ εξ ου τα πάντα και ημείς εις αυτόν, και εις Κύριος Ιησούς Χριστός δι᾽ ου τα πάντα και ημείς δι᾽ αυτού» από την πρώτη επιστολή του αποστόλου Παύλου προς τους Κορινθίους (1 Κορ. 8.6).

Η σημασία των επιστολών του πρωτοκορυφαίου αποστόλου Παύ­λου στη διαμόρφωση της Χριστο­λογίας της Εκκλησίας μας αναδεί­χθηκε και από την εισήγηση του κ. Dragutinovic, ο οποίος μας μίλησε για τον Χριστολογικό ύμνο από την επιστολή προς τους Φιλιππη­σίους.

Αρκετές από τις εισηγήσεις, όπως είναι φυσικό, παρουσίασαν θέματα που σχετίζονται άμεσα με τη συγκρότηση και το έργο της Α´ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία αποτέλεσε το πρώτο ευρείας κλι­μακος εκκλησιαστικό γεγονός που κατοχυρώνει τη Συνοδικότητα της Εκκλησίας. Οι αρχές της συνοδικότητος, όπως εμπεριστατωμένα μας απέ­δει­ξε ο κ. Νικολακόπουλος, ανάγο­νται στην Καινή Διαθήκη και ανι­χνεύονται για πρώτη φορά στην Αποστολική Σύνοδο των Ιεροσο­λύμων.

Στο έργο της Α´ Οικουμενικής Συνόδου εστίασαν τρεις εισηγή­σεις. Η πρώτη ήταν η εισήγηση του π. Σεβαστιανού Σωμαράκη, ο οποίος αναφέρθηκε στο κανονικό έργο της Συνόδου, με το οποίο οι Πατέρες ρύθμισαν ζητήματα που απασχολούσαν την Εκκλησία εκεί­νη την εποχή.

Η δεύτερη εισήγηση ήταν του κ. Τζέρπου, ο οποίος αναφέρθηκε στη σχέση της Συνόδου με τον κανόνα των βιβλίων της Καινής Διαθήκης, η οποία αφορά όχι σε συγκεκρι­μένα βιβλία αλλά στη διερεύνηση του τι αποτελεί «γραφή» την επο­χη της Συνόδου και ποια η χρήση του όρου από τους Πατέρες που συμμετείχαν σ᾽ αυτήν.

Και η τρίτη ήταν του κ. Κουτρή, ο οποίος πρότεινε την ανάγκη, έχο­ντας ως βάση το Σύμβολο της Πίστεως και το συνολικό δογμα­τικό έργο της Συνόδου, να αντα­πεξέλθουμε στα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, αξιοποιώ­ντας την πτυχή του δόγματος της Νικαίας σχετικά με την ανθρώπινη φύση του Χριστού.

Στην ομάδα των εισηγήσεων αυ­των θα μπορούσαμε να προσθέ­σουμε δύο ακόμη εισηγήσεις: την εισήγηση του π. Θεοφίλου Λεμο­ντζη, ο οποίος μας παρουσίασε πως αντιμετώπισε ο άγιος Επιφάνιος Σαλαμίνος, ένθερμος υποστηρι­κτης της Α´Οικουμενικής Συνόδου, τους Αρειανόφρονες, καθώς πίστευε ότι ο Αρειανισμός απει­λούσε τη δυνατότητα σωτηρίας του ανθρώπου. Και τη δική μου, ταπεινή, εισήγηση για τη συμβολή στην έρευνα σχετικά με την Α´ Οικου­μενική Σύνοδο της μελέτης του από Βεροίας Μητροπολίτου Κυζί­κου Καλλινίκου Δελικάνη.

Η Α´ Οικουμενική Σύνοδος δεν θα υπήρχε βεβαίως, εάν δεν υπήρχαν και οι άγιοι και θεοφόροι Πατέρες, οι οποίοι την συγκρότησαν και οι οποίοι αγωνίσθηκαν για να επι­κρατήσει η αλήθεια. Και όπως είναι φυσικό η Εκκλησία μας τους τίμη­σε και τους τιμά είτε συλλογικά είτε ως μεμονωμένα πρόσωπα, όπως μας ανέπτυξε ο κ. Υφαντής «χαρτογραφώντας την αγιολογική τιμή» που τους απέ­δωσε η Εκκλησία μας.

Αναλύοντας την ακολουθία της Κυριακής των Αγίων Πατέρων της Α´ Οικουμενικής Συνόδου, ο π. Στυλιανός Χατζηγρηγορίου εντό­πισε και μας παρουσίασε στοιχεία λειτουργικής που προκύπτουν και αποσαφήνισε τους λόγους επιλο­γης των αγιογραφικών αναγνω­σμα­των.

Και καθώς η Εκκλησία μας αλλά και η Α´ Οικουμενική Σύνοδος δεν υποτιμά την υλική υπόσταση των προσώπων και των πραγμάτων, δεν μπορούσε να λείπει από το Συνέδριό μας και μία αναφορά σ᾽ αυτήν την πτυχή μέσω της εικονο­γραφίας της. Έτσι ολοκληρώσαμε τον κύκλο των εισηγήσεων με αυτή της κ. Χατζούλη, που μόλις ακούσαμε, σχετικά με την αποτύ­πωση της Α´ Οικουμενικής Συνό­δου στην εικονογραφία της Εκκλη­σίας μας. Στις ωραίες παραστάσεις που μας έδειξε, ας μου επιτραπεί να προσθέσω και μία δική μας, που έγινε πριν άπό 30 χρόνια σε ένα από τα μοναστήρια μας, και η οποία παρουσιάζει στο μέσο των πατέρων της Α´ Οικουμενικής Συνόδου τον άγιο Αθανάσιο ως διάκονο. Είναι από τη Μονή του Αγίου Αθανασίου Σφηνίτσης.

Κλείνοντας την έκτη και τελευ­ταία συνεδρίαση του ΛΑ´ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου της Ιεράς μας Μητροπόλεως θα ήθελα να δανεισθώ τους λόγους του μεγάλου διδασκάλου πάντων ημών εν τη πίστει, του μεγίστου Αποστόλου και πρωτοκορυφαίου Παύλου, ο οποίος γράφει προς τους Θεσσαλονικείς: «Ημείς δε οφείλο­μεν ευχαριστείν τω Θεώ πάντοτε και περί υμών».

Ευχαριστώ, λοιπόν, από καρδίας και εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου προς τον Παναγιώτατο Οικου­μενικό μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθο­λομαίο και τους Μακαριωτάτους Προκαθημένους των λοιπών Ορθο­δόξων Εκκλησιών για τα σεπτά μηνύματά τους, τα οποία ανέγνωσαν οι Σεβασμιώτατοι και Θεοφιλέστατοι εκπρόσωποί τους, προς τους οποίους εκφράζω τις θερμότατες ευχαριστίες μου για την παρουσία τους και τη συμμετοχή τους στο Συνέδριό μας.

Ευχαριστώ θερμά τον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής, τους καθηγητές-μέλη της Επιστημο­νι­κης Επιτροπής του Συνεδρίου και όλους τους εισηγητές για την αντα­πόκρισή τους στην πρόσκλησή μας και τη συμβολή τους στην επιτυχία του Συνεδρίου.

Ευχαριστώ επίσης τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής, τους συνεργάτες μου με πρώτο τον πρωτο­σύγκελλο της Ιεράς μας Μητροπόλεως π. Αθηναγόρα Μπιρ­δα αλλά και τον Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο π. Δημήτριο Μπακλαγή, για τη μέριμνα και τον κόπο τους, ώστε όλα να γίνουν «ευσχημόνως και κατά τάξιν».

Ευχαριστίες οφείλω και στον Δήμαρχό μας, τον Δήμο Βεροίας και το Διοικητικό Συμβούλιο του «Χώρου Τεχνών» για την ευγενή παραχώρηση των δύο αιθουσών, και ακόμη τον εκκλησιαστικό τηλεο­πτικό σταθμό 4Ε για την κάλυψη όλου του Συνεδρίου.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες ανήκουν τέλος και σε όλους εσάς, τους εκπροσώπους των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, τους κληρι­κούς, τους μοναχούς και τον ευσε­βη και πιστό λαό, που εξέφρασε και φέτος την αγάπη και τον σεβασμό του προς τον πρωτοκορυφαίο από­στολο Παύλο με τη συμμετοχή του σε όλες τις εκδηλώσεις των ΛΑ´ Παυλείων.

Δεν θα ήταν φυσικά δυνατόν να κλείσει το ΛΑ´ Συνέδριο, χωρίς να παρουσιάσουμε τον τόμο των Πρα­κτικών του περσινού Λ´ Συνεδρίου με τίτλο: «Ο απόστολος Παύλος και η λειτουργική ζωή της Εκκλη­σίας».

Σε αυτόν, τον μέγα Απόστολο, οφείλουμε και τον τόμο αυτόν που παρουσιάζουμε και το φετινό συνέ­δριο και τον παρακαλούμε ταπεινά να μας ενισχύει στην προσπάθειά μας, ώστε να ακολουθούμε την προτροπή του προς τους Θεσσαλο­νικείς: «Άρα ούν, αδελφοί, στη­κετε και κρατείτε τας παραδόσεις, ας εδιδάχθητε … αυτός δε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός … παρα­καλέ­σαι υμών τας καρδίας και στηρίξαι εν παντί έργω και λόγω αγαθώ».

Για να δείτε περισσότερες φωτογραφίες πατήστε τον σύνδεσμο ΕΔΩ