Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Από την παρελθούσα Τρίτη, 5η Σεπτεμβρίου 2017, άρχισαν ουσιαστικά οι εργασίες της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, υπό τη νέα της σύνθεση. Επί τή λήξει της προηγούμενης, 160ής, Συνοδικής περιόδου, στην τελευταία της συνεδρίαση, την 31η Αυγούστου, ο αντιπρόεδρος της ΔΙΣ, Σεβ. Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος προσφώνησε τον Αρχιεπίσκοπο Πρόεδρο και τα μέλη της. Η προσφώνησή του έχει πολλαπλό ενδιαφέρον, γιατί είναι ένας σύντομος αλλά καίριος απολογισμός του έργου της προηγούμενης ΔΙΣ.
Στο κείμενό του ο Σεβ. Φθιώτιδος γράφει την πραγματικότητα, που αντιμετώπισε η Εκκλησία: «Η διαρρεύσασα Συνοδική περίοδος είχε τον κλήρον να αντιμετωπίσει σωρεία προβλημάτων και όγκον θεμάτων, τα οποία, συν τω χρόνω, ενεφανίσθησαν υπό την πίεσιν της Πολιτείας, ανατροπής καθιερωμένων πνευματικών δομών και μεταλλαγής προαιωνίων αρχών, με απώτερον σκοπόν την επιβολήν και εις την Ορθόδοξον Ελλάδα ουδετεροθρήσκου κράτους, με την δικαιολογίαν προστασίας των θρησκευτικών μειονοτήτων και καθιερώσεως της ανεξιθρησκείας, η οποία από το ισχύον Σύνταγμα προβλέπεται και υπό της Εκκλησίας της Ελλάδος τηρείται και προστατεύεται από αρχαιοτάτων χρόνων, εις την ουσίαν όμως σκοπόν έχει τον περιορισμόν και την αποδυνάμωσιν της κρατούσης Εκκλησίας και την περιθωριοποίησιν αυτής».
Και πάρα κάτω, περί το τέλος της προσφώνησής του:
« Ως φαίνεται είμεθα προ δυσαρέστων δια την Εκκλησίαν εξελίξεων….Ο πολιτικός κόσμος εις την πλειονότητά του προτιμά Ελλάδα άθρησκον, με την Εκκλησίαν ως πολιτιστικόν και μνημειακόν παράγοντα. Εάν, όπως φημολογείται, με την αναθεώρησιν του Συντάγματος οικοδομηθεί και θεσμοθετηθεί το άθρησκον κράτος, ημείς πρέπει να αναλάβωμεν ευρείαν και συστηματικήν διαφώτισιν του Ορθοδόξου λαού, δια να γνωρίσει τας επιπτώσεις της δια νόμου άλλοιώσεως της Ελληνορθοδόξου ταυτότητός του».
Στο ίδιο κείμενο, ο κ. Νικόλαος, απευθυνόμενος στον Αρχιεπίσκοπο, γράφει μιαν ακόμη αλήθεια: «Τη εισηγήσει της Υμετέρας Μακαριότητος εις τα θέματα Εκκλησίας και Πολιτείας ετηρήσαμεν ηπίαν τακτικήν». Και αναφέρει τα ζωτικά για το μέλλον του Ελληνισμού θέματα, στα οποία η στάση της Εκκλησίας ήταν «ήπια»:
«Εις το πολύπλοκον ζήτημα του μαθήματος των Θρησκευτικών με την εκ μέρους της Πολιτείας επιβολήν πολυθρησκειακής και συγκρητιστικής δομής προγραμμάτων, εις τα ψηφισθέντα νομοσχέδια των συμφώνων συμβιώσεων, ερχόμενα εις ευθείαν αντίθεσιν με τον Ευαγγελικόν νόμον, εις τα συνεχή εμπόδια και τας παρελκυστικάς μεθόδους των αρμοδίων κρατικών παραγόντων, δια την αξιοποίησιν της εναπομεινάσης εκκλησιαστικής περιουσίας, εις την απαράδεκτον προς την Ορθόδοξον παράδοσιν νομιμοποίησιν της αποτεφρώσεως των νεκρών, εις την μεθοδικήν και πονηράν αποδόμησιν προαιωνίων αρχών, έτι δε εις τας εντός ημών αναταράξεις της ομάδος των αποτειχισθέντων και όσων αντιτίθενται εις τας αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης και εις πλείστα άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός…».
Θίγει επίσης το σοβαρό για την ποιμαίνουσα Εκκλησία πρόβλημα, της εντύπωσης, που έδωσε στο λαό ότι υπεχώρησε σε όλα τα ζητήματα και της οργής του λαού από τη στάση της: « Εις τον λαόν εδώσαμεν την εντύπωσιν υποχωρήσεων, επί παραδείγματι εις το μάθημα των θρησκευτικών και των περιέργων συμφώνων συμβιώσεως. Γεγονός είναι ότι ευρέθημεν εις δύσκολον θέσιν και τινές εξ ημών υπέστησαν βαρείς και αδίκους χαρακτηρισμούς».
Ο Σεβ. Φθιώτιδος, στο ίδιο πάντα κείμενο, επιχειρεί να δικαιολογήσει τη στάση του Αρχιεπισκόπου. Για τα θέματα που προαναφέρθηκαν και υπήρξαν από τη ΔΙΣ υποχωρήσεις, «τη εισηγήσει του Αρχιεπισκόπου», γράφει: «(Τα θέματα αυτά) εζητήσαμεν να επιλυθούν με σώφρονα διάλογον, παρ΄ ότι οι συζητηταί μας δεν μας ενέπνεον πάντοτε εμπιστοσύνην, και πάση θυσία επροτιμήσαμεν την ειρήνην και όχι την σύγκρουσιν, προς αποφυγήν μεγαλύτερης ζημίας». Και πάρα κάτω:
«Ως μέλη της Ιεράς Συνόδου ευρέθημεν προ πολλών διλημμάτων. Η σταθερά όμως και νηφάλιος άποψις Υμών, Μακαριώτατε, υπήρξε η μέση και βασιλική οδός, η οποία και μετά των αντιφρονούντων πολιτικών διετήρει ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας και η οποία τα της Εκκλησίας δίκαια εξησφάλισε και πάσαν αντίθετον άποψιν απενεύρωσε..».
Ο αναγνώστης του κειμένου του Σεβ. Φθιώτιδος μένει με την απορία, αφού ο ίδιος αναγνωρίζει ότι η Εκκλησία υποχώρησε σε όλα τα ζητήματα που αποχριστιανίζουν την ελλαδική κοινωνία, πώς και σε ποια από αυτά εξασφάλισε ο Μακαριώτατος τα δίκαια Της και απενεύρωσε κάθε αντίθετη άποψη; Ο Σεβ. δικαιολογεί τις υποχωρήσεις, με το ότι επελέγη η ειρήνη αντί της σύγκρουσης και προς αποφυγή μεγαλύτερης ζημίας. Τι εννοεί ο Σεβ.; Δεν εξηγεί ποια θα είναι η μεγαλύτερη ζημία από την περιθωριοποίηση της Εκκλησίας και την προσχώρηση της Ελληνικής κοινωνίας στην ιδεολογία της παγκοσμιοποίησης και του πρακτικού υλισμού. Και, μια δεύτερη απορία: Δεν υπάρχει εσωτερική αντίφαση στο κείμενο, όταν από τη μία πλευρά ο Σεβ. αναφέρει ότι η ποιμαίνουσα Εκκλησία προτιμά την ειρήνη από τη σύγκρουση και γι’ αυτό αντιδρά θεωρητικά και ανώδυνα για την πολιτική εξουσία, η οποία ανενόχλητη προχωρεί στην αλλοίωση του Ελληνορθοδόξου φρονήματος του λαού, και από την άλλη σημειώνει ότι αν και όταν οικοδομηθεί και θεσμοθετηθεί το άθρησκο κράτος, τότε οι Μητροπολίτες – μέλη της Ιεραρχίας πρέπει να αναλάβουν ευρεία και συστηματική διαφώτιση του Ορθοδόξου λαού, που σημαίνει κατάσταση σύγκρουσης… Εκτός αν ο Σεβ. εννοεί να συνεχισθεί η τακτική της «ήπιας» ενημέρωσης…
Ο Σεβ. Φθιώτιδος επιχειρεί να θεμελιώσει τη δικαιολόγηση της τακτικής του Αρχιεπισκόπου αγιοπατερικά. Γράφει στο κείμενό του ότι ο κ. Ιερώνυμος έπραξε, όπως ο Θεολόγος Γρηγόριος συνιστά: «ποτέ μεν υποχωρών, ποτέ δε επεμβαίνων τοις εναντιουμένοις τω λόγω της αληθείας». Η παραπομπή που αναφέρει είναι «Αγίου Γρηγορίου, Ερμηνεία εις τους Ψαλμούς, Β.Ε.Π., τ. 95, σ. 11». Η παραπομπή που αναφέρει ο Σεβ. είναι λανθασμένη. Δεν είναι ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, αλλά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στον οποίο θα έπρεπε να αναφέρεται η παραπομπή.
Δεύτερον, το αναφερόμενο απόσπασμα δεν έχει καμία σχέση με τη συμπεριφορά του Αρχιεπισκόπου, που περιγράφει. Στη σελίδα 11 του 95ου Τόμου – η σελίδα είναι σωστή -, και στον στίχο 20, ο Χρυσόστομος σημειώνει ότι καλώς είπε ο Δαυίδ: «Ο Θεός ημών καταφυγή και δύναμις, δεικνύς ότι ποτέ μεν φεύγοντες, νικώμεν, ποτέ δε ιστάμενοι και πολεμούντες. Και γαρ αμφότερα ταύτα δει ποιείν». Η πίστη στο Θεό, ως καταφυγή και δύναμη, φέρνει πάντα τη νίκη, πότε αποφεύγοντας τη μάχη, πότε παραμένοντας σ’ αυτήν και πολεμώντας. Αλλά δίδεται η μάχη. Η νίκη δεν έρχεται με την αποφυγή τη μάχης και την υποχώρηση. Ο στίχος, που αναφέρει το κείμενο του Σεβ., είναι στη συνέχεια και αναφέρεται στον Απόστολο Παύλο… Και βεβαίως ο Απόστολος των Εθνών τονίζει στον Τιμόθεο: «Ου γαρ έδωκεν ημίν ο Θεός Πνεύμα δειλίας, αλλά δυνάμεως και αγάπης και σωφρονισμού» (Β΄ Τιμ. β΄ 7)….
Ολίσθημα σε παραπομπή υπάρχει και σε άλλο σημείο του κειμένου. Αναφέρεται ο Σεβ. στον ίδιο τόμο της ΒΕΠ, τον 95ο, και πάλι γράφει ότι είναι του Γρηγορίου του Θεολόγου, αντί του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Του Χρυσοστόμου, ο οποίος υπέφερε τα πάντα, επιλέγοντας όχι την υποχώρηση, αλλά τη σύγκρουση με την κοσμική εξουσία, χάριν της Αληθείας και της Εκκλησίας.
Σε παλαιότερο σχόλιό μας επί επίσης επισήμου κειμένου Μητροπολίτου και μάλιστα καθηγητού πανεπιστημίου, σημειώσαμε ότι είναι πολύ θλιβερό οι ποιμένες της Εκκλησίας να γράφουν κείμενά, με λάθη πραγματικά, εννοιολογικά, ορθογραφικά, συντακτικά, σε μία ανομοιογενή γλώσσα. Στο συγκεκριμένο κείμενο του Σεβ. Φθιώτιδος, πέραν των αναφερθέντων, υπάρχουν και άλλα λάθη. Γράφεται λ.χ. «υπενήχθητε», ως να μην είναι γνωστή η έννοια του «υπαινίσσομαι». Γράφεται επίσης «Πράγμα το οποίον προσμετράται ως προσωπική Υμών επιτυχίαν», ως να μην είναι γνωστή η σύνταξη της μέσης φωνής.
Κατά τη μαρτυρία του Σεβ. Μητροπολίτου Φθιώτιδος, αντιπροέδρου της ΔΙΣ της περασμένης περιόδου, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ποιμαίνουσα Εκκλησία είναι πολλά και επιλογή Της η ήπια, η χλιαρή και, στην ουσία, υποχωρητική Της στάση έναντι των σε βάρος του πιστού λαού ενεργειών της κοσμικής εξουσίας. Αυτά τα σοβαρά προβλήματα και η στάση Της, επιδεινώνουν την πνευματική κατάσταση του Έθνους και προκαλούν έντονη ανησυχία, για την επιβίωση της ιδιοπροσωπίας και ταυτότητάς Του.-
