«Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια …» έψαλαν με ψυχική παρρησία οι νέοι και τα παιδιά των Κατηχητικών της Μητροπόλεως Λαρίσης μαζί με τους γονείς τους και πλήθος Λαρισαίων, που κατέκλυσαν τη φιλόξενη αίθουσα του Δημοτικού Ωδείου της Λάρισας, την Πέμπτη 22 Μαρτίου 2018, για να εορτάσουμε τη διπλή εορτή του Γένους μας: τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την ημέρα της απαρχής της εθνικής μας παλιγγενεσίας, την 25η Μαρτίου 1821.
Οπως αναφέρει ανακοίνωση της Μητρόπολης Λαρίσης: “Ο τουρκικός ζυγός χωρίς άλλο ήταν βαρύτατος για τον ελληνικό λαό. Η χώρα μας βρέθηκε «απ’ της παράδεισος το φως στης κόλασης τη νύχτα», όπως μας λέει ο Παλαμάς στη «Φλογέρα του Βασιλιά». Και έχουν γραφεί άπειρα βιβλία και χιλιάδες σελίδες γύρω απ’ το θέμα των γεγονότων, πριν και μετά τον ξεσηκωμό του ’21. Στις σελίδες αυτές που περιγράφουν τα συμβάντα της νεότερης ιστορίας του Ελληνισμού, είναι καταχωρημένα πολλά περιστατικά, και μάλιστα περιστατικά «πληγές» – που υποχρέωναν τους ραγιάδες να ζουν «στης κόλασης τη νύχτα» – και που αφορούν ιδιαίτερα στα παιδιά.
Η μεγαλύτερη πληγή για το γένος μας, κατά τη περίοδο της τουρκοκρατίας ήταν τοπαιδομάζωμα, η στρατολόγηση, δηλαδή, ελληνοπαίδων στην τάξη του στρατού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με βίαιο κυρίως τρόπο.
Αυτό ακριβώς ήταν και το κεντρικό θέμα της φετινής εορταστικής εκδήλωσης για την 25η Μαρτίου των Κατηχητικών μας: Ένα αφιέρωμα στην πιο τραγική ιστορική πραγματικότητα, στο πιο μεγάλο μαρτύριο της ψυχής του καταπιεσμένου Ρωμιού, το οποίο δεν είχε μόνο το στοιχείο της βάναυσης αρπαγής των παιδιών από τις μανάδες, αλλά και την αβάσταχτη θλίψη ότι οδηγούσαν με τη βία τα Ελληνόπουλα να ασπαστούν την μωαμεθανική πλάνη και να γίνουν οι πιο αιμοχαρείς σφαγείς του Γένους μας.
Ποιήματα, δρώμενα, τραγούδια, χοροί, ενθουσιασμός, πρόσωπα γεμάτα φως, σπινθηροβόλα μάτια, φωνές και απαγγελίες που καθηλώνουν, σώματα ευκίνητα ντυμένα με παραδοσιακές στολές, αλλά και με γαλανόλευκα χρώματα, όμορφα, χορωδιακά σχήματα, μουσικά όργανα και μελωδικά ακούσματα, άψογα χορευτικά βήματα και κινήσεις, χορευτικές φιγούρες και ψαλίδια στον αέρα που αναπτερώνουν την ψυχή, δονούν τον αέρα της σκηνής και προσφέρουν σε μικρούς και μεγάλους βιώματα μοναδικά!
Χαρά, καμάρι, συγκίνηση, δάκρυα, σιγή και προσήλωση – ακόμα και σημειωματάρια! – ψυχική συμμετοχή, όλα αναμεμιγμένα με τα πιο θερμά και ειλικρινή χειροκροτήματα των θεατών της αίθουσας του Ωδείου!
Δεσπόζουσα θέση στο πρόγραμμα έχει το θεατρικό με τίτλο: «Στα χρόνια της σκλαβιάς – Το Παιδομάζωμα». Τρεις οι πράξεις, τριάντα τα παιδιά που ενσαρκώνουν τους ρόλους. Σκηνικά, στήσιμο, εκφωνήσεις ρόλων, όλα σε ταξιδεύουν πίσω, στα χρόνια του σπαραγμού και του αβάσταχτου πόνου. Τότε που ο «κισλάρ αγάς», ή κατά πως τον έλεγε ο λαός «ο κισλάς», ερχόταν για την αρπαγή των παιδιών από τις μανάδες τους: των αγοριών για το τάγμα των γενιτσάρων και των κοριτσιών για τα χαρέμια.
Όσα διαδραματίστηκαν στην σκηνή έχουν ακλόνητη ιστορική βάση. Και μόνο τα δημοτικά τραγούδια, που υπάρχουν για τα γεγονότα του παιδομαζώματος και φανερώνουν τον ψυχικό σπαραγμό που αυτό προκαλούσε στους δύστυχους ραγιάδες, είναι αρκετά για να αντιληφθεί ο καθένας ότι η δαιμονιώδης εφεύρεση του «ντερβισμέ» (: παιδομάζωμα) ήταν η μεγαλύτερη πληγή για το γένος μας. Ήταν η αφαίμαξη του ελληνικού λαού σε ανθρώπινο δυναμικό, μία άλλου είδους γενοκτονία. Γι’ αυτό και ονομάστηκε και «Φόρος του αίματος».
Αλλιώς, γιατί οι κατάρες της μάνας στο δημοτικό τραγούδι; «Ανάθεμά σε, βρε Τουρκιά, και τρις ανάθεμά σε». Γιατί, «κλαίν’ οι γοναίοι τα παιδιά κι οι αδερφές τ’ αδέρφια»; Γιατί οι μάνες, «σαν περδικούλες θλίβονται και σαν παπιά μαδιούνται»; Γιατί ρωτάνε τα καράβια και τους ναυτικούς, «μην είδατε το Γιάννη μου, το Γιάννη, το παιδί μου», «που ήταν ψηλός, ήταν λιγνός, ίσιος σαν κυπαρίσσι»; Και παίρνουν την απάντηση: «Εψές βράδυ τον είδαμε, στης Μπαρμπαριάς τον άμμο, Γενίτσαρος εγίνηκε, Σουλτάνο προσκυνάει»;
Γιατί τα αρραβωνιάσματα και τα παντρολογήματα από την ηλικία των έξι, οκτώ και δέκα χρόνων; Γιατί το γυναικείο ντύσιμο των αγοριών; [«Το μόνον της ζωής του ταξίδιον»: Βιογραφικό διήγημα του Γεωργίου Βιζυηνού (1849- 1892)] .
[irp posts=”411045″ name=”Ι.Μ. Λαρίσης: Οι Υμνοι των Ημερών από τη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής (ΦΩΤΟ)”]
Γιατί ο εγκλεισμός στο σπίτι, ώστε κανείς να μην γνωρίζει την ύπαρξη παιδιού και μάλιστα άρρενος στην οικογένεια;
«Δεκαετής έγεινε (ο Κούμας γράφει σε τρίτο πρόσωπο) χωρίς να ιδή ούτε εκκλησίαν (διότι την μόνην της Λαρίσσης είχαν κριμνήσειν οι Τούρκοι), ούτε κοινόν σχολείον, διότι εφυλάττετο έγκλειστος, δια τον φόβον των γιανιτσάρων. Το 1987 έτος ηνάγκασε τους γονείς του λοιμώδης νόσος να καταφύγωσιν εις την πλησιόχωρον πολίχνην Τύρναβον. Οι πολλοί ναοί και αι εκκλησιαστικαί λιτανείαι εξέστησαν τον νέον Κούμαν….» (Κωνσταντίνος Κούμας, 1777-1836, στο έργο του: Ιστορίαι των ανθρωπίνων πράξεων από αρχαιοτάτων χρόνων έως των ημερών μας. Τόμος 12, βιβλίο Γ΄, Οι ‘Ελληνες, σελ. 583. Το έργο εκδόθηκε το 1832 στη Βιέννη]. (Σημ.: Στον Τύρναβο δεν είχε εξουσία ο πασάς της Λάρισας).
Και έχουν μάλιστα οι «κυρίαρχοι μουσουλμάνοι» και προτιμήσεις: «Τα πιο όμορφα, τα πιο γερά, τα πιο χαριτωμένα, εκείνα θα προτιμήσουν». Όχι μόνο στην ποίηση, αλλά και στο φιρμάνι του έτους 1601 γράφεται ότι πρέπει να επιλέγονται: «οι αρτιμελείς, οι εύμορφοι και ευσταλείς νέοι».
Γράφει ο Κοραής στο «Σάλπισμα Πολεμιστήριον» (έτος 1801, σελ. 15): «Μας αρπάζουσι από τους πατρικούς κόλπους και αυτά τα τέκνα, δια να τα κατηχώσιν εις την θρησκείαν του Μωάμεθ, ή να τα μεταχειρίζωνται… ω Γραικοί, και πώς να προφέρη το στόμα μου τοιαύτην των Γραικών καταισχύνην;»
Ο δε Κούμας γράφει ότι μετά τα Ορλωφικά (1770) ο βίος των Ελλήνων κάτω από τον τουρκικό ζυγό είχε γίνει αβίωτος:
«Αλλ’ οι άγριοι γιανίτσαροι κατέτρωγαν τους πτωχούς χριστιανούς ασπλάχνως. Εζήτουν κρασιά, φαγητά, ενδύματα, αργύριον…..Τις ηδύνατο να αντισταθή εις τοιούτους απαιτητάς; Πολλοί έπιπταν θύματα των γιανιτσάρων ατιμωρητί εις τους δρόμους, διότι δεν ηδυνήθησαν να εκπληρώσωσι τα ζητήματά των. Η Λάρισσα έδειξε τρομερώτατα παραδείγματα του λεγομένου. Η τιμή των αρρένων εθυσιάζετο εις τα άγρια πάθη των. Και όσοι φιλόστοργοι και οπωσούν ευκατάστατοι γονείς δεν υπέφεραν την αισχύνην ταύτην, ηναγκάζοντο να εξορίζωσι τα τέκνα των από τας πατρικάς των αγκάλας εις κώμας κατοικουμένας υπό μόνων χριστιανών. […] Αι κωμοπόλεις και τα χωρία, όπου εκατοίκουν μόνον χριστιανοί, τα κακά ταύτα ήσαν άγνωστα». (Κ.Κούμας, ο.π. βιβλίον Γ΄, Έλληνες, σελ. 539-540)
Γράφει επίσης ο Κούμας : «Συνηθισθέντες οι γιανίτσαροι να φονεύουν χριστιανούς, ετουφέκιζαν καθ’ εκάστην 10-20 χριστιανούς».
Πόσο όμορφη και ειδυλλιακή θα μπορούσε να είναι λοιπόν η ζωή των ραγιάδων μέσα στο πλαίσιο «της ευνοϊκής συμβίωσης κυρίαρχων μουσουλμάνων και υποτελών χριστιανών», όπως ισχυρίζονται κάποιοι ιστορικοί που «ξαναγράφουν» την ιστορία, μετά από τέτοιες γραπτές ιστορικές μαρτυρίες; Και δεν είναι βέβαια μόνο οι μαρτυρίες του Κούμα και του Κοραή. Τα ίδια μαρτυρούν και άλλοι Δάσκαλοι του Γένους, αλλά και πολλά ακόμη γράφουν οι ίδιοι οι αγωνιστές του ’21 στα απομνημονεύματά τους.
Με ποιο δικαίωμα λοιπόν και με ποιο ιστορικό κύρος, έρχονται να μας απαλλάξουν από τους εθνικούς μας ιστορικούς μύθους; Γιατί πρέπει να ξεχαστεί το ιστορικό παρελθόν; Γιατί πρέπει να λησμονηθεί το νέφος των παιδομαρτύρων που βρέθηκε στα σκλαβοπάζαρα της αραπιάς; Γιατί να λησμονηθεί ότι ένας μεγάλος αριθμός παιδιών, που προτού ακόμα ζήσει τη χαρά και τον ήλιο, ήρθε και έφυγε για να στεριώσει πάνω του η λευτεριά; Εξ αιτίας του παιδομαζώματος έγιναν ακόμη και επαναστάσεις σε διάφορα μέρη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από τους απελπισμένους χριστιανούς. Να σημειωθεί ότι μόνο τα παιδιά των υποδούλων χριστιανών, κυρίως των ορθοδόξων Ελλήνων και Αρμενίων, άρπαζαν οι απεσταλμένοι του Σουλτάνου.
Σύμφωνα με τον Γερμανό ιστορικό Hammer ο αριθμός των ελληνοπαίδων που απήχθησαν με το παιδομάζωμα ανέρχεται σε 500.000, ενώ ο Παπαρρηγόπουλος ανεβάζει τον αριθμό σε 1.000.000.
Ένας μεγάλος αριθμός παιδιών, προτού ακόμα ζήσει τη χαρά και τον ήλιο, ήρθε κι έφυγε μόνο για να στεριώσει πάνω του η λευτεριά. Ένα νέφος παιδομαρτύρων βρέθηκε στα σκλαβοπάζαρα της αραπιάς και χρησιμοποιήθηκε από τους Οθωμανούς εναντίον και αυτών των ομοεθνών τους.
Το παιδομάζωμα, το οποίο δείχνει και μόνο του πόσο ταπεινώνει και καταστρέφει τους λαούς η υποδούλωση, έδωσε τεράστια δύναμη στους Τούρκους. Δεν έδωσε μόνο τα φοβερά τάγματα των Γενιτσάρων, με τα οποία κατανίκησαν τόσους λαούς, αλλά έδωσε και ανωτέρους πολιτικούς και άλλους ηγέτες, οι οποίοι βοήθησαν τη διάσωση της Τουρκίας επί τόσους αιώνες.
Το παιδομάζωμα όμως, το οποίο άρχισε το 1326, στάθηκε και η αιτία να πυκνώσουν οι τάξεις των κλεφτών, όπως είδαμε και στο θεατρικό, και να γίνουν μια σειρά από τοπικές εξεγέρσεις εναντίον των τουρκικών αρχών. Μια από αυτές τις εξεγέρσεις στη Νάουσα, το 1705, λέγεται πως ήταν αφορμή να εγκαταλειφθεί σιγά σιγά το απάνθρωπο αυτό μέτρο.
Στο τέλος, μετά τον Εθνικό μας Ύμνο, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιγνάτιος φανερά συγκινημένος εξήρε την προθυμία των Κατηχητών και το ζήλο των παιδιών που παρουσίασαν αυτή τη σπουδαία νεανική εορταστική εκδήλωση για την επέτειο της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας, ευχαρίστησε όλους όσους συνέβαλαν στη διοργάνωσή της, αλλά και τους γονείς που εμπιστεύονται τα παιδιά τους στα κατηχητικά της Μητροπόλεώς μας”.
){kind=link}