Από τη στιγμή που ήρθε στο φως το μεγαλείο του τύμβο της Αμφίπολης ξέσπασε ένας απίστευτος πόλεμος ανάμεσα στους αρχαιολόγους για το πότε χρονολογείται ο τάφος και ποιος μπορεί να είναι ο «ένοικος».
Είναι και θέμα πολιτικής η ελληνικότητα του τάφου; Η καθηγήτρια κλασικής αρχαιολογίας Όλγα Παλαγγιά πρωτοστάτησε στο μέτωπο όσων υποστηρίζουν ότι ο τάφος της Αμφίπολης δεν είναι ελληνικός και μακεδονικός, αλλά ρωμαϊκός.
Το 2008 η Ολγα Παλαγγιά έλεγε τα ίδια για τον μεγαλειώδη τάφο του Φιλίππου ΙΙ που αποκάλυψε ο Μανόλης Ανδρόνικος στη Βεργίνα.
Τότε, ήταν συνεργάτιδα του Σκοπιανού αρχαιολόγου Ευγένιο Μπόρζα και είχε αμφισβητήσει τα ευρήματα του Μανόλη Ανδρόνικου στη Βεργίνα, υποστηρίζοντας πως ο τάφος που είχε βρεθεί δεν ήταν του Φιλίππου του Β’ (πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου).
Μάλιστα τη θέση αυτή είχαν υποστηρίξει ο Μπόρζα και η κ. Παλαγγιά σε άρθρο τους που είχε δημοσιευθεί στο National Geographic στις 23 Απριλίου 2008. Στο συγκεκριμένο δημοσίευμα που είχε αναπαραχθεί μάλιστα σε πολλές αρχαιολογικές ιστοσελίδες ανά τον κόσμο αναφερόταν πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο τον Αριδαίο και στη σύζυγό του και όχι στον Φίλιππο τον Β τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αρα δεν ήταν ελληνικός και μακεδονικός.
Το άρθρο στο National Geographic
Το 2008 η Ολγα Παλαγγιά είχε κατηγορηθεί για φιλοσκοπιανή προπαγάνδα εξαιτίας του άρθρου που δημοσιεύτηκε στο National Geographic.
H εφημερίδα το Εθνος, το 2008, είχε κατηγορήσει ανοιχτα την Ολγα Παλαγγιά για φιλοσκοπιανή προπαγάνδα και έδωσε διαστάσεις στο θέμα, σε άρθρο με τίτλο «Επίθεση στον τάφο του Φιλίππου».
Η κ. Παλαγγιά αναγκάστηκε τότε να στείλει επιστολή στο Εθνος:
Η επιστολή της Ολγας Παλαγγιά
«Κύριε Διευθυντά, το σημερινό (σ.σ. της 29ης Απριλίου 2008) δημοσίευμα «Επίθεση στον τάφο του Φιλίππου. Το National Geographic αμφισβητεί τον Ανδρόνικο με σκοπιανή… ομπρέλα» αποτελεί αήθη επίθεση στο πρόσωπό μου, υπονοώντας ότι εξυπηρετώ σκοπιανά συμφέροντα επειδή αποδίδω τον Τάφο Β της Βεργίνας όχι στον Φίλιππο Β της Μακεδονίας, αλλά στον γιο του, Φίλιππο Γ Αρριδαίο, ετεροθαλή αδελφό και διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Κατά το δημοσίευμά σας, η απόδοση του Τάφου Β στον Φίλιππο Γ συνεπάγεται ότι η Βεργίνα δεν είναι οι αρχαίες Αιγές, με αποτέλεσμα να επιτρέπει στην προπαγάνδα των Σκοπίων να επιχειρηματολογούν ότι οι Αιγές δεν βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους. Προφανώς η εφημερίδα σας αγνοεί ότι ο Φίλιππος Γ θάφτηκε στις Αιγές όπως μας πληροφορεί ο αρχαίος ιστορικός Διόδωρος, επομένως, όπου βρίσκεται ο τάφος του, εκεί είναι αναγκαστικά και οι Αιγές.
Ο συνεργάτης μου Ευγένιος Μπόρζα δεν είναι Σκοπιανός αλλά Αμερικανός ιστορικός ρουμανικής καταγωγής. Η άποψη ότι ο Τάφος Β ανήκει στον Φίλιππο Γ δεν είναι καινούργια. Την έχουμε παρουσιάσει σε δημοσιεύσεις και διαλέξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εκείνο που παρέλειψε να γράψει η εφημερίδα σας είναι ότι αφαιρούμε μεν τον Τάφο Β από τον Φίλιππο Β, του αποδίδουμε όμως τον διπλανό Τάφο Α. Πρόκειται για οικογενειακό νεκροταφείο της οικογένειας του Μεγάλου Αλεξάνδρου γιατί ο παραδίπλα τάφος, Τάφος Γ, στέγαζε το σώμα του γιου του, Αλεξάνδρου Δ .
Αφορμή για το δημοσίευμα του National Geographic υπήρξε το συνέδριο που οργανώσαμε στο Σικάγο για τη χρονολόγηση των βασιλικών τάφων της Βεργίνας. Το Νάσιοναλ Τζεογκράφικ επικεντρώθηκε σε ένα από τα συμπεράσματά μας, ότι ο Τάφος Β περιείχε τα όπλα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τα οποία πήρε ο αδελφός του Φίλιππος Γ Αρριδαίος. Υποστηρίξαμε ότι η χρυσελεφάντινη ασπίδα της Βεργίνας δεν ανήκε στον Φίλιππο Β αλλά στον Αλέξανδρο και ότι θάφτηκε μαζί με τον αδελφό και διάδοχό του. Πώς μπορούν οι απόψεις μας αυτές να εκληφθούν ως προπαγάνδα των Σκοπίων όταν το μόνο μας μέλημα είναι να αποδείξουμε ότι ο ελληνικός λαός κατέχει τα όπλα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ότι ο Φίλιππος Β είναι θαμμένος δίπλα στον γιο του Φίλιππο Γ Αρριδαίο στη βασιλική πρωτεύουσα των Αιγών;
Η εφημερίδα σας γράφει ότι στο συνέδριο της Αμερικής δεν εκλήθησαν να μιλήσουν οι μαθητές του Ανδρόνικου. Δεν εκλήθησαν γιατί κάθε ανακοίνωση της δικής μας άποψης επέφερε επί των κεφαλών μας υβριστικά δημοσιεύματα των εφημερίδων. Το δημοσίευμα της 29ης Απριλίου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Δυστυχώς ο επιστημονικός διάλογος φαίνεται ότι είναι αδύνατος. Οποιος δεν συμφωνεί με τις απόψεις τους, στιγματίζεται ως Σκοπιανός. Φέρω βαρέως την προσβολή αυτή προς το πρόσωπό μου και προς το πρόσωπο του συνεργάτη μου, διακεκριμένου ιστορικού και φιλέλληνα Ευγενίου Μπόρζα.»
Τι απάντησε η Αγγελική Κοτταρίδη, από την ομάδα του Μανόλη Ανδρόνικου
Αμεση ήταν η αντίδραση της Αγγελικής Κοτταρίδη, η οποία ήταν μέλος της ομάδας του Μανόλη Ανδρόνικου και με άρθρο της απάντησε στους Μπόρζα και Παλαγγιά.
«Οι τάφοι είναι βασιλικοί, και αυτό ουδείς το έχει ποτέ αμφισβητήσει. Η κεραμική του τάφου ΙΙ, που είναι ο τάφος του Φιλίππου του Β’, ανήκει αυστηρά στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ.».
Τέσσερις βασιλείς είχαν πεθάνει τότε στη Μακεδονία. Ο Φίλιππος ο Β’, το 336 σε ηλικία 45 ετών, ο Αλέξανδρος ο Γ’ (το 326 σε ηλικία 33 ετών), ο Φίλιππος Γ’ ο Αριδαίος (το 317 κοντά στα 40 του χρόνια) και ο μικρός Αλέξανδρος, το 308 σε ηλικία 13 ετών. Ο νεκρός του βασιλικού τάφου ήταν περίπου 45 ετών.
Η κ. Κοτταρίδη υπενθυμίζει ότι ο Διόδωρος αναφέρει πως ο Φίλιππος Αριδαίος εκτελέστηκε το 317 από την Ολυμπιάδα. Ο Κάσσανδρος έκανε ανακομιδή των οστών και τα μετέφερε με τιμές στις Αιγές. Σε περίπτωση ανακομιδής, «δεν μπορούμε να έχουμε νεκρική πυρά επάνω από τον τάφο. Εδώ όμως, έχουμε».
Αναδίπλωση από το «National Geographic»: Δεν υιοθετούμε τις απόψεις του καθηγητή Μπόρζα
Με επιστολή του προς το Εθνος ο καθηγητής Ν. Σ. Μάργαρης, διευθυντής της ελληνικής έκδοσης, σημείωνε ανάμεσα σε άλλα:
«Το άρθρο που διαβάσατε στην ιστοσελίδα του National Geographic (nationalgeographic.com), και πιο συγκεκριμένα στη στήλη National Geographic News, αφορά ρεπορτάζ της δημοσιογράφου, η οποία πήρε συνέντευξη από τον συγκεκριμένο συνταξιούχο καθηγητή αρχαιολογίας -που πιθανώς έχει καταγωγή από τα Σκόπια- και παρουσίασε την ανακοίνωσή του τον Ιανουάριο σε συνέδριο του Αμερικανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου».
Το επίσημο διεθνές περιοδικό «ούτε είχε ούτε πρόκειται να έχει κάποιο άρθρο για το θέμα», αναφέρει ο κ. Μάργαρης.
Τα ίδια λέει σήμερα η Ολγα Παλαγγιά για την Αμφίπολη
Μάχη να αποδείξει ότι ούτε ο τάφος της Αμφίπολης είναι ελληνικός και μακεδονικός, αλλά ρωμαϊκός, δίνει και σήμερα η Όλγα Παλαγγιά. Από την πρώτη στιγμή επιμένει στην άποψή της πως το μνημείο της Αμφίπολης δεν είναι μακεδονικού τύπου και ότι δεν χτίστηκε τον 4ο αλλά τον 1ο π.Χ. αιώνα.
Μιλώντας σήμερα στο Mega τόνισε: «Εγώ λέω ότι μπορεί να είναι του 1ου αιώνα π.Χ. Έλληνες έχουν κατασκευάσει το μνημείο, σε ελληνικό έδαφος βρίσκεται, αλλά πιστεύω ότι έχει χρηματοδοτηθεί από Ρωμαίους».
Μάλιστα υποστήριξε πως με τον τύμβο της Αμφίπολης παίζονται πλέον πολιτικά παιχνίδια και γίνεται προσπάθεια εκμετάλλευσης των ανακαλύψεων λόγω της ευαίσθητης περιοχής της Μακεδονίας.
Αφησε μάλιστα και υπαινιγμούς ότι οι αρχαιολόγοι της ανασκαφής τα κάνουν όλα για τη χρηματοδότηση:
«Η ανασκαφή είναι πολύ μεγάλη, το μνημείο τεράστιο και απαιτούνται πολλά χρήματα. Είναι εξαρτημένη από την κυβέρνηση η ανασκαφική ομάδα καθώς η ανασκαφή απαιτεί τεράστια χρηματοδότηση και έτσι, όπως υποστήριξε χαρακτηριστικά η κυρία Παλαγγιά, «αν είχε βρεθεί αλλού ο τάφος π.χ. στην Τεγέα δεν θα είχε δοθεί τόσο μεγάλη σημασία. Η Μακεδονία είναι μια ευαίσθητη περιοχή και για τον λόγο αυτό γίνεται όλη αυτή η φασαρία».
Η κυρία Παλαγγιά επέμεινε στην άποψη ότι ίσως πρόκειται για ένα μνημείο που χτίστηκε μετά τη μάχη των Φιλίππων, λέγοντας ότι πρόκειται για ένα ηρώο πεσόντων.
«Άλλωστε πιστεύω ότι στην Αμφίπολη δεν είναι μόνο ένας ο νεκρός, αλλά περισσότεροι. Πιστεύω ότι χτίστηκε ως ηρώο για τη μάχη των Φιλίππων» είπε, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «το γεγονός ότι δεν έχει θυρόφυλλα δείχνει ότι το μνημείο ήταν επισκέψιμο, αντίθετα όλοι οι μακεδονικοί τάφοι ήταν σφραγισμένοι. Για τον λόγο αυτό λέω ότι είναι μεταγενέστερο και όχι μακεδονικού τύπου».
