Ο πρόεδρος του ΕΣΡ και το «θαύμα» της Νάξου

Του Γιώργου Παγάνη

Δεκάδες είναι οι προσκυνητές που αναζητούν το σπίτι του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη στη Νάξο, αλλά δεν μπορούν να το εντοπίσουν. Το αρχοντικό όπου, σύμφωνα με τη ναξιώτικη παράδοση, γεννήθηκε και έζησε την πρώτη περίοδο της ζωής του ένας από τους σημαντικότερους Πατέρες της Εκκλησίας στον καιρό της Τουρκοκρατίας, είναι σήμερα η εξοχική κατοικία του προέδρου του ΕΣΡ, Ιωάννη Λασκαρίδη, και στο ισόγειο του οικοδομήματος φιλοξενείται ένα κατάστημα τουριστικών ειδών, μέσα σε έναν προστατευόμενο παραδοσιακό οικισμό.
Μόνο το όνομα του δρόμου (οδός Αγίου Νικοδήμου) έμεινε να θυμίζει την οικία που η Εκκλησία και ο δήμος Νάξου θεωρούσαν ως το σπίτι του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, ένα οικοδόμημα κηρυγμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, το οποίο όμως άλλαξε και πλέον αποτελεί την εξοχική κατοικία του Ι. Λασκαρίδη, με ενέργειες του οποίου, όπως κατήγγειλε τότε ο δήμαρχος Νάξου, το μνημείο αποχαρακτηρίστηκε. Στη θέση του, λοιπόν, εμφανίστηκε ένα τουριστικό μαγαζί στο ισόγειο, αφού προηγουμένως καταστράφηκαν τα μεγάλης παλαιότητας μαρμάρινα σκαλοπάτια της εισόδου του αρχοντικού.

Το «θαύμα» της εξαφάνισης του σπιτιού του αγίου συνοδεύτηκε από μία ακόμα πράξη του ελληνικού Δημοσίου, που προκάλεσε εκατοντάδες αντιδράσεις και έκανε ακόμα και τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο να ζητήσει το 1999 από την τότε υπουργό Πολιτισμού να «αποκαταστήσει το δίκαιο και την αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας και παραδόσεως».

Η επιστολή

Οταν η υπόθεση έφτασε στα αφτιά του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, συγκάλεσε την Ιερά Σύνοδο και έγραψε μια συγκινητική επιστολή προς την τότε υπουργό Πολιτισμού Ελισάβετ Παπαζώη.

«Εξοχωτάτη Κυρία Υπουργέ», έγραφε ο μακαριστός, «δεν ηδυνάμεθα να εξηγήσωμεν την ληφθείσαν απόφασιν περί αποχαρακτηρισμού αυτής ως Ιστορικού Διατηρητέου Μνημείου δι’ αιτιολογικού όλως διαφόρου εκείνου της ανακηρύξεως, απόφασις η οποία ευρίσκεται εις πλήρη δυσαρμονίαν προς τας σχετικάς εισηγήσεις των ειδικών επιστημόνων της καθ’ υμάς υπηρεσίας, ως και τας μαρτυρίας των θεολόγων μελετητών αλλά και την ιστορική αλήθειαν, την μνήμην και την θρησκευτικήν παράδοσιν των κατοίκων της νήσου και του Ορθοδόξου Χριστεπωνύμου πληρώματος της Εκκλησίας. Διά την Εκκλησία δεν δύναται να αμφισβητηθή ότι η οικία αύτη είναι εκείνη εις την οποίαν εγεννήθη και διέμενεν ο Αγιος Νικόδημος προ της αναχωρήσεως αυτού διά το Αγιον Ορος, εν ω εμόνασε και ηγιάσθη, δεδομένης της από δεκαετίας αναγνωρίσεως αυτής ως τόπου γεννήσεως αυτού, υπό της τοπικής Εκκλησίας, των τοπικών αρχόντων και σύμπαντος του Ναξιακού λαού. Οθεν η Ιερά Σύνοδος, εκτιμώσα την ιδιαιτέραν ευαισθησίαν και μέριμναν υμών διά την προαγωγήν και προστασίαν του πολιτισμού γενικώς, ειδικώτερον δε και του προκειμένου διττού χαρακτήρος πολιτιστικού θέματος, Εθνικού και Θρησκευτικού, παρακαλεί υμάς διά την εν προκειμένω αποκατάστασιν του δικαίου και την αναγνώρισιν της ιστορικής αληθείας και παραδόσεως διά της ανακηρύξεως της οικίας ταύτης ως Ιστορικού Διατηρητέου Μνημείου, τόσον λόγω της συνδέσεως αυτής με το γεγονός της γεννήσεως και της εν αυτή εγκαταβιώσεως του Αγίου Νικοδήμου, όσον και διά τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία της οικοδομής, τα οποία, προσδίδοντα εις αυτήν πρόσθετον εξέχουσαν καλαισθησίαν -συμφώνως προς τας εισηγητικάς εκθέσεις όλων των αρμοδίων επιστημόνων-χρήζουσιν ειδικής προστασίας υπό της Πολιτείας. Επί δε τούτοις, διατελούμεν διάπυρος υπέρ Υμών προς Θεόν ευχέτης».