Επιστολή της ΠΟΕ στην Βουλή για το Ιερό Ίδρυμα Παναγίας Σουμελά

Η  Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος (ΠΟΕ) έστειλε επιστολή σε όλους τους Βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου στις 3 Ιουνίου 2013 σχετικά με το θέμα του Ιερού Ιδρύματος Παναγίας Σουμελά.

Ακολουθεί η επιστολή:

Κύριε  Βουλευτά,
Η ομοσπονδία μας ιδρύθηκε το έτος 2004, ύστερα από ένα πανελλαδικό τριήμερης διάρκειας οργανωτικό συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά στην Ελλάδα και στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι 336 ποντιακών σωματείων και 150 παρατηρητές από όλη την Ελλάδα.

Σήμερα συσπειρώνει 422 ποντιακά σωματεία διάσπαρτα σε όλο τον Ελλαδικό χώρο και εκφράζει δημοκρατικά την συντριπτική πλειοψηφία του ποντιακού ελληνισμού .

Ένα ζήτημα που απασχολεί με ιδιαίτερη ένταση τον ποντιακό ελληνισμό είναι το νομικό και διοικητικό καθεστώς που διέπει το θρησκευτικό, πατριωτικό και εθνικό σύμβολο των ποντίων αλλά και των πανελλήνων το Ιερό Ίδρυμα Παναγίας Σουμελά, στο οποίο από το έτος 1963 επιβλήθηκε και παγιώθηκε ένα κλειστό οικογενειοκρατικό προσωπαγές καθεστώς διοίκησης με συνέπεια ο πρόεδρος του Ιερού Ιδρύματος επί 48 συναπτά έτη να προέρχεται από μια οικογένεια, συνεπικουρούμενη  από ένα στενό κύκλο συμπραττόντων και εναλασσόμενων στην διοίκηση προσώπων, μελών του ομώνυμου σωματείου Παναγία Σουμελά.  

Η επί μακρά σειρά ετών συνεχής άσκηση της διοίκησης  του Ιδρύματος από τον ίδιο στενό κύκλο προσώπων, εξέθρεψε ιδιοκτησιακές και αυταρχικές αντιλήψεις εκδηλούμενες συχνά με δημόσιες προκλητικές και επιθετικές ανακοινώσεις κατά των διαφωνούντων δηλαδή της συντριπτικής πλειοψηφίας του ποντιακού ελληνισμού.

Στις ανακοινώσεις τους αυτές αυτοαποκαλούνται «Δημιουργοί και Ιδιοκτήτες των πάντων υπό την φυσική και πνευματική έννοια» «Ιδρυτές», «Βηματοδότες», «Ψυχή του Ιερού Προσκυνήματος» και «Εγγυητές»,  «Φρουροί» και «Κάτοχοι» της Ιερής Εικόνας της Παναγίας Σουμελά. Τους αποτολμώντες να εκφέρουν κρίση και να διαφωνούν με τις ενέργειές τους χαρακτηρίζουν «Εχθρούς» του Ιερού Ιδρύματος που αποβλέπουν «σε παγκάρια και ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών».

Η επικρατούσα επί δεκαετίες διοικητική κατάσταση και η συμπεριφορά αυτή των διοικούντων προκαλεί βάναυσα το θρησκευτικό συναίσθημα αλλά και το πατριωτικό φρόνημα και την δημοκρατική ευαισθησία του ποντιακού ελληνισμού στην ηθική και υλική συμπαράσταση  του οποίου κυρίως οφείλεται η δημιουργία του Ιερού Ιδρύματος.  Η ουσιαστική και καθολική λαϊκή συμμετοχή των Ποντίων ιδιαίτερα στα θέματα της εκκλησίας και της κοινοτικής παιδείας αποτελεί στέρεο θεμέλιο, πάνω στο οποίο βασίστηκε  επί χιλιετίες η διατήρηση ανόθευτης της εθνικής συνείδησής τους στον ξεκομμένο από τον μητροπολιτικό κορμό της μητέρας Ελλάδας Πόντο και το στοιχείο αυτό αποτελεί κύριο συστατικό της παράδοσής μας.

Το υφιστάμενο νομικό καθεστώς του Ιδρύματος, που επέτρεψε και διευκόλυνε την επικρατούσα σήμερα διοικητική κατάσταση διέπεται από το αρχικό Βασιλικό Διάταγμα 924/1966 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα με αριθμό 47/1973 Κανονιστική Διάταξη της Ιεράς Συνόδου Εκκλησίας της Ελλάδος.

Το Ίδρυμα σύμφωνα με την υπ’ αριθμόν 47/1973 Κανονιστική Διάταξη της Ιεράς Συνόδου διοικείται από ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου διορίζονται με τριετή θητεία, με απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, ύστερα από πρόταση του Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας.

Προβλέπεται ακόμα η σύσταση, για λόγους ηθικής συμπαράστασης προς τη Διοίκηση, Συμβουλευτικού Σώματος αποκαλούμενου «Κοινό των Ποντίων» που αποτελείται:

α) από τον οικείο Μητροπολίτη,

β) από τους καταγόμενους από τον Πόντο αρχιερείς εν ενεργεία ή μη, πρώην Υπουργούς, πρώην Βουλευτές,

γ) από τον πρωθιερέα του Ιδρύματος,

δ) από 10 προσωπικότητες εκλεγόμενες αριστείνδην από το Δ.Σ.,

ε) από τους Προέδρους και Γενικούς Γραμματείς όλων των αναγνωρισμένων και εν ενεργεία Ποντιακών σωματείων της Ελλάδας και

στ) από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος.

Το «Κοινό των Ποντίων» συνέρχεται ανά τριετία, με πρόσκληση της Διοίκησης του Ιδρύματος, είτε στην έδρα του στη Θεσσαλονίκη, είτε στα γραφεία του προσκυνήματος και σε συνέλευση εκλέγει τρία (3) από τα έντεκα (11) μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος.

Τα υπόλοιπα οχτώ (8) μέλη προτείνουν:

α) το Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου «Παναγία Σουμελά» έξι (6) μέλη,

β) το Κοινοτικό Συμβούλιο της Καστανιάς ένα (1) μέλος και

γ) η οικεία Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας ορίζει ένα (1) μέλος ως εκπρόσωπό της, κατά προτίμηση κληρικό.

Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος ορίζεται ο εκάστοτε Πρόεδρος του Σωματείου «Παναγία Σουμελά».

Το Κοινό των Ποντίων επί δεκαετίες ουσιαστικά έχει αδρανοποιηθεί και συνέρχεται τυπικά μόνο χωρίς να προσκαλούνται σ’ αυτό η πλειονότητα των ποντιακών σωματείων.

Η κατά τα άνω συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος επιτρέπει στο σωματείο Παναγία Σουμελά, που το συγκροτεί ένας στενός κύκλος προσώπων να ασκεί τον απόλυτο διοικητικό έλεγχο του Ιερού Ιδρύματος.

Σημειώνουμε ότι η άνω κανονιστική διάταξη κηρύχθηκε ανίσχυρη με την με αριθμό 52/2009 γνωμοδότηση της ολομέλειας του νομικού συμβουλίου του κράτους.

Υπέρ της αλλαγής του νομικού και διοικητικού καθεστώτος που διέπει το Ίδρυμα Παναγία Σουμελά τάχθηκε και το 6ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ποντιακού Ελληνισμού που συνήλθε στην Αθήνα από 6 έως 9 Ιουλίου 2006 με σχετικό ψήφισμά του. Από τους 544 συνέδρους τρεις (3) μόνον είχαν αντίθετη άποψη.

Επίσης η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής που συνεδρίασε για το θέμα αυτό στις 2 Αυγούστου 2007, ύστερα από εκτενή εισήγηση του Προέδρου της Επιτροπής Τάσου Σπηλιόπουλου και την εξειδικευμένη ανάλυση του υφιστάμενου νομικού καθεστώτος του Ιδρύματος από τον παριστάμενο κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΠΑΣΟΚ Χάρη Καστανίδη, με ομόφωνη γνώμη όλων των βουλευτών όλων των  κομμάτων διαπίστωσε την άμεση ανάγκη να αναληφθεί πρωτοβουλία για την αλλαγή του νομικού και διοικητικού καθεστώτος που διέπει το ίδρυμα Παναγία Σουμελά.

Ο παριστάμενος κατά τη συνεδρίαση της επιτροπής αρμόδιος Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Καλός ανακοίνωσε στα μέλη της επιτροπής την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να παραπεμφθεί το ζήτημα με σχετικό ερώτημα στην ολομέλεια του νομικού συμβουλίου του κράτους, ώστε να αρθούν οι διάφορες διχογνωμίες εν σχέσει προς την νομική υπόσταση του Ιερού Ιδρύματος και την εποπτική και διοικητική υπαγωγή του και μετά την γνωμοδότηση της ολομέλειας του νομικού συμβουλίου του κράτους να αναληφθούν οι οποιεσδήποτε  πρωτοβουλίες για την αλλαγή του νομικού και διοικητικού καθεστώτος του Ιερού  Ιδρύματος. Με την πρόταση αυτή συμφώνησαν όλα τα μέλη της επιτροπής.

Κύριε Boυλευτά,

Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Αριθμός Γνωμοδότησης 52/2009) γνωμοδοτεί κατά πλειοψηφία με ψήφους 37 έναντι 11 ότι:

α) Η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά αποτελεί αυτοτελές, μη εκκλησιαστικό κοινοφελούς χαρακτήρα νομικό πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου θρησκευτικού και εθνικοπατριωτικού σκοπού υπό την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

β) Για την συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου και τον ορισμό του προέδρου του ισχύει το βασιλικό διάταγμα 924/1966.

γ) Δεν έχει επί του νομικού αυτού προσώπου εφαρμογή η παράγραφος 2 του άρθρου 52 του Ν.590/1977 περί καταστατικού χάρτη της εκκλησίας  της  Ελλάδος.

Εν όψει της  κατά τα άνω γνωμοδοτήσεως της ολομέλειας του  νομικού συμβουλίου του κράτους και της αναμφισβήτητης υπαγωγής του όλου ζητήματος στην αρμοδιότητα του Υπουργού Παιδείας επαναφέρουμε το αίτημά μας, περί τροποποιήσεως του βασιλικού διατάγματος 924/1966 ως προς την διάταξη που αναφέρεται στον τρόπο διοίκησης του Ιδρύματος και προτείνουμε :

α) Ουσιαστική ενεργοποίηση του θεσμού του «Κοινού των Ποντίων» με δικαίωμα εκλογής από αυτό των οκτώ (8) από τα έντεκα (11) μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, με περιορισμένη σταυροδοσία επτά σταυρών κατά ανώτατο όριο. Τα άλλα τρία (3) να προτείνονται ανά ένα από την Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, από το Σωματείο «Παναγία Σουμελά» και από το Δημοτικό Διαμέρισμα Καστανιάς του Δήμου Βέροιας.

β) Εκλογή του Προέδρου και η κατανομή των λοιπών αξιωμάτων από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.

γ) Περιορισμός  της διάρκειας της θητείας του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου συνολικά σε εννέα (9) χρόνια.

Η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος, που απαρτίζεται ήδη από 422 σωματεία και εκφράζει την συντριπτική πλειονότητα του ποντιακού Ελληνισμού, με ομόφωνη απόφαση του 19μελούς Διοικητικού Συμβουλίου της έκρινε ότι το Ιερό Ίδρυμα Παναγία Σουμελά πρέπει να αποβάλει τον χαρακτήρα του κοσμικού καθιδρύματος και να αναβιώσει ως Σταυροπηγιακή Ιερά Μονή με ενεργά δηλαδή τα απαράγραπτα ιστορικά και πνευματικά δικαιώματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ενσωματωμένα τα ιστορικά σύμβολα του Ποντιακού Ελληνισμού. Εκτιμούμε ότι μόνο η προοπτική αυτή, την οποία είμαστε πρόθυμοι να στηρίξουμε, ανταποκρίνεται στην ουσιαστική «ανιστόρηση» της Ιεράς Μονής και διασφαλίζει στο διηνεκές την ομαλή ιστορική συνέχεια και παρουσία του θρησκευτικού, ιστορικού και εθνικοπατριωτικού συμβόλου του Ποντιακού Ελληνισμού, προοπτική όμως που δεν μπορεί να ευδοκιμήσει με το υφιστάμενο σήμερα νομικό και διοικητικό πλαίσιο.

Περιμένουμε τις δικές σας ενέργειες.

Με εκτίμηση
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Παρχαρίδης