Της Δήμητρας Συμεωνίδου
Αδελφή θανόντος, που άφησε όλη του την περιουσία στη γυναίκα του μέσω διαθήκης, διεκδικεί μερίδιο της περιουσίας με το αιτιολογικό ότι ο αδερφός της ως μουσουλμάνος δεν είχε δικαίωμα να συντάξει διαθήκη, καθώς η δημόσια διαθήκη είναι άγνωστη στο δίκαιο της σαρίας
Από το 1946 οι Έλληνες μουσουλμάνοι πολίτες συντάσσουν, σύμφωνα με το αστικό δίκαιο, διαθήκες, έχουν γίνει δικαιοπραξίες, μεταβιβάσεις, έχουν χτιστεί πολυκατοικίες έχουν δημιουργηθεί συμφέροντα
Ο Άρειος Πάγος αναιρώντας απόφαση του Εφετείου Θράκης αποφάσισε ότι επειδή στους μουσουλμάνους της Θράκης εφαρμόζεται το δίκαιο της σαρίας, ο άνδρας δεν είχε δικαίωμα να συντάξει δημόσια διαθήκη επειδή είναι μουσουλμάνος.
Ανατρέπει δεδομένα στον τρόπο με τον οποίο συντάσσονται δημόσιες διαθήκες από μουσουλμάνους πολίτες της Θράκης, μία πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου. Αυτή αναφέρει ότι οι διαθήκες που συντάσσονται στην Θράκη μεταξύ των μουσουλμάνων (το μόνο κριτήριο είναι η ύπαρξη στα δημοτολόγια της θρησκείας) είναι άκυρες με την αιτιολογία ότι στις σχέσεις μεταξύ μουσουλμάνων στο κληρονομικό δίκαιο εφαρμόζεται η σαρία και ως εκ τούτο στο Ισλαμικό δίκαιο δεν προβλέπεται σύνταξη διαθήκης από τον κληρονομούμενο. Η απόφαση που ακόμα δεν έχει καθαρογραφεί αφορά την υπόθεση θανόντος μουσουλμάνου πολίτη της Θράκης και των διεκδικήσεων που ακολούθησαν από συγγενικά του πρόσωπα επί της περιουσίας του για την οποία όμως ο ίδιος είχε φροντίσει να συντάξει διαθήκη σε συμβολαιογράφο πριν αποβιώσει.
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΕΤΕΙΟΥ
Ο Έλληνας μουσουλμάνος πολίτης ήταν παντρεμένος με μουσουλμάνα, με την οποία δεν απέκτησαν ποτέ παιδιά. Πριν αποβιώσει συνέταξε δημόσια διαθήκη σε συμβολαιογράφο στην οποία όριζε ρητά ότι μετά το θάνατό του όλη η περιουσία του, η οποία συνίστατο σε αστικά ακίνητα, ανήκει στη γυναίκα του. Όμως αδελφή του θανόντος μετά το θάνατό του κατέθεσε αγωγή στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ροδόπης ζητώντας την ακύρωση της διαθήκης. Το αιτιολογικό ήταν ότι ως μουσουλμάνος που ήταν ο θανών δεν είχε δικαίωμα να συντάξει διαθήκη, καθώς η δημόσια διαθήκη είναι άγνωστη στο δίκαιο της σαρίας, η οποία εφαρμόζεται στη Θράκη. Η αδελφή του θανόντος διεκδικεί μέρος της περιουσίας κατά το ισλαμικό κληρονομικό δίκαιο, δηλαδή το δίκαιο της σαρίας, όπου, εφόσον δεν είχε παιδιά ο θανών, κληρονομούν και τα αδέρφια του με την εξ’ αδιαθέτου διαδοχή. Δηλαδή μη έχοντας αυτός δικαίωμα διαθήκης θα κληρονομούσε η γυναίκα του ένα ποσοστό και το υπόλοιπο ποσοστό τα αδέρφια του.
Η περιουσία του θανόντος αφορά ακίνητα, ορισμένα εκ των οποίων βρίσκονται και στην Τουρκία. Το Πολυμελές Πρωτοδικείο απέρριψε την αγωγή ισχυριζόμενο ότι η οποιαδήποτε θρησκεία δεν μπορεί να αποτελεί διάκριση και να θεσμοθετεί δικαιοδοσία σε τέτοια θέματα. Επικαλέστηκε μάλιστα το Πρωτοδικείο την ευρωπαϊκή σύμβαση για τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη που απαγορεύει αυτές τις διακρίσεις. Αυτή μάλιστα η σύμβαση είναι υπερκείμενη του εσωτερικού δικαίου. Η αδερφή του θανόντος όμως άσκησε έφεση και το Εφετείο Θράκης αποφάνθηκε το ίδιο, ότι δηλαδή ο θανών καλώς συνέταξε διαθήκη ως πολίτης Έλληνας, όταν ήταν εν ζωή, άσχετα αν είναι μουσουλμάνος ή οποιασδήποτε άλλης θρησκείας. Αυτός μπορεί να συντάσσει διαθήκη και να διαθέτει ελεύθερα την περιουσία του.
Ο ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΑΝΑΙΡΕΣΑΙ ΕΦΕΤΕΙΑΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Η υπόθεση, την οποία χειρίστηκε ο συνταξιούχος σήμερα δικηγόρος Σωτήρης Πουπουζής, έφτασε μέχρι τον Άρειο Πάγο, όπου προσέφυγε η αδερφή του θανόντος. Ο Άρειος Πάγος αναιρώντας την απόφαση του Εφετείου Θράκης αποφάσισε ότι επειδή στους μουσουλμάνους εφαρμόζεται το δίκαιο της σαρίας δεν είχε δικαίωμα να συντάξει διαθήκη ως μουσουλμάνος. «Ο Άρειος Πάγος ανέπεμψε να δικαστεί πάλι η υπόθεση στο Εφετείο Θράκης με αυτό το σκεπτικό, δηλαδή το Εφετείο Θράκης να εφαρμόσει την σαρία», τόνισε ο κ. Πουπουζής.
Η ΣΥΓΥΓΟΣ ΠΡΟΣΦΕΥΓΕΙ ΣΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ
Όμως η σύζυγος του θανόντος, η οποία θίγεται από την απόφαση του Αρείου Πάγου έδωσε εντολή στο δικηγόρο της να προσφύγει στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Εκεί η δίκη θα γίνει ανάμεσα σε αυτήν και το ελληνικό κράτος και ζητείται με την προσφυγή της αυτή να καταδικαστεί το ελληνικό κράτος, διότι της αφαιρεί το δικαίωμα στην περιουσία και στην κληρονομία του θανόντος συζύγου της, ο οποίος είχε κάθε δικαίωμα, σύμφωνα με το αστικό δίκαιο, να συντάξει δημόσια διαθήκη.
ΣΤΟΝ «ΑΕΡΑ» ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΔΙΑΘΗΚΕΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ
Αυτή η απόφαση δημιουργεί τεράστια δεδομένα, τόνισε ο κ. Πουπουζής στον οποίον απευθύνθηκε ο «Χ» εξηγώντας ότι «μπορούν να ανατραπούν καταστάσεις οι οποίες έχουν καθιερωθεί από τότε που ισχύει ο αστικός κώδικας, από το 1946. Από το 1946 οι Έλληνες μουσουλμάνοι πολίτες συντάσσουν κανονικά διαθήκες έχουν γίνει δικαιοπραξίες, μεταβιβάσεις, έχουν χτιστεί πολυκατοικίες έχουν δημιουργηθεί συμφέροντα. Δηλαδή τι θα γίνει εφεξής, θα πηγαίνει ο κάθε μουσουλμάνος στο συμβολαιογράφο και θα του λέει ο συμβολαιογράφος αρνούμαι να συντάξω διαθήκη επειδή είσαι μουσουλμάνος. Αυτά είναι πρωτάκουστα πράγματα. Η Τουρκία που είναι υπέρμαχος για την εφαρμογή του δικαίου της σαρίας στη Θράκη, η ίδια δεν το εφαρμόζει από το 1923. Ο Μουσταφά Κεμάλ τότε κατήργησε όλα αυτά τα εκκλησιαστικά δικαστήρια όπως και της ελληνικής μειονότητας που υπήρχαν τότε και καλώς έπραξε. Και εφαρμόζει τουρκικό αστικό δίκαιο το οποίο είναι αντιγραφή του ελβετικού αστικού κώδικα».
Μέλος της μειονότητας και δικηγόρος ο Ιλχάν Αχμέτ, γνώστης του ισλαμικού δικαίου, είπε μιλώντας στο «Χ» πως «αυτή η απόφαση μπορεί να δημιουργήσει, κατά την άποψη μου, μεγάλο πρόβλημα στην κοινωνική δομή της μειονότητας, διότι έχουν συνταχθεί χιλιάδες δημόσιες διαθήκες. Αυτές τις διαθήκες μπορεί ο κάθε ένας κακοπροαίρετα ή εκμεταλλευόμενος την κατάσταση αυτή να προσφύγει και να κάνει αγωγές με αποτέλεσμα τα δικαιώματα των γυναικών να κινδυνεύσουν. Ο Άρειος Πάγος θεώρησε ότι στη σαρία δεν υπάρχει πρόβλεψη διαθήκης. Η δική μου άποψη και η άποψη των ανθρώπων που ασχολούνται με το ισλαμικό δίκαιο, είτε είναι στις αραβικές χώρες είτε είναι στην Τουρκία, είναι ότι προβλέπεται και στο ισλαμικό δίκαιο η σύνταξη διαθηκών με περιορισμούς όμως. Το ισλαμικό δίκαιο λέει ότι κατ’ αρχήν μπορεί ελεύθερα να διαθέτει ο διαθέτης μόνο το 1/3 της συνολικής περιουσίας. Το ίδιο υπάρχει και στο αστικό δίκαιο.
Σήμερα και στο αστικό δίκαιο στην Ελλάδα ένας πατέρας μπορεί να διαθέσει μέχρι ένα ποσοστό της περιουσίας του, δηλαδή δε μπορεί να στερήσει το παιδί του εντελώς από την περιουσία, υπάρχει η νόμιμη μοίρα δηλαδή είναι το κομμάτι εκείνο που ούτως η άλλως οφείλει να το αφήσει στην κόρη ή στον γιο εκτός αν υπάρχουν λόγοι αποκλήρωσης. Άρα η απόφαση αυτή έτσι όπως εκδόθηκε μη αναγνωρίζοντας καθόλου το δικαίωμα να συντάξουν διαθήκη οι μουσουλμάνοι αυτόματα οδηγεί στην εφαρμογή της σαρίας πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα».
Η υπόθεση παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και αφορά χιλιάδες πολίτες της Θράκης, μουσουλμάνους στο θρήσκευμα, οι οποίοι έχουν επιλέξει να διαθέσουν την περιουσία τους και να συντάξουν διαθήκες κατά τον τρόπο που ορίζει ο ελληνικός Νόμος.
