Η καταστροφή αρχαιοτήτων, η οικειοποίηση της ταυτότητάς τους ή και η παραμέληση και αποσιώπηση, όταν οι αρχαιότητες αυτές μιλούν για την ελληνική τους καταγωγή, αποτελούν πλέον συνιστώσα της αλβανικής αρχαιολογίας στο σημερινό Νότο της Αλβανίας.
Τελευταία, άγνωστοι και για άγνωστους λόγους κατέστρεψαν τους αρχαίους τάφους στον τύμβο του Βαλιαρέ, μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη Αργυροκάστρου. Η ισοπέδωσή τους έγινε με βαρύ σκαπτικό όχημα. Οι δράστες πριν την ολική καταστροφή αφαίρεσαν πρώτα τα αντικείμενα που υπήρχαν στους αρχαίους τάφους.
Πρόκειται για σημαντικότατη αρχαιολογική απώλεια. Ο Τύμβος του Βαλιαρέ εξωτερικής όψεως είχε μορφή πυραμίδας και ο αριθμός των ταφών υπολογίζονταν στους 11. Οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι οι τάφοι φύλαγαν ανεκτίμητο αρχαιολογικό θησαυρό. Η καταστροφή τους όμως είναι σε τέτοιο σημείο που πλέον δεν παρουσιάζουν κανένα ενδιαφέρον. Την ίδια τύχη είχαν επί κομουνιστικού καθεστώτος οι τύμβοι 13-11ου αιώνα Π. Χ, της Βόδριστας Βοδίνου και Κακαβίας στην ίδια κοιλάδα. Ευτυχώς, στους τύμβους αυτούς είχαν καταγραφεί από το Μεσοπόλεμο τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Σύμφωνα με τον Αρχαιολόγο Βλαντιμίρ Κιριάκι, οι τύμβοι του Βαλιαρέ ανήκουν στην περίοδο του Χαλκού και η έρευνά τους θα έφερνε νέα και σημαντικά στοιχεία σχετικά με την τύμβοταφή στην κοιλάδα του Δρίνου και γενικότερα στην περιοχή των Βαλκανίων. Κατά τον ίδιο αρχαιολόγο, επισύρει την προσοχή το γεγονός ότι δεν υπήρξε καμιά προσπάθεια από τα αρμόδια όργανα για τον εντοπισμό των δραστών. Οι δηλώσεις και διαμαρτυρίες του στον τύπο δεν ευαισθητοποίησαν καμιά αρχή.
Ο συγκεκριμένος τύμβος είχε εντοπιστεί πριν μερικές δεκαετίες, αλλά κανείς δεν φρόντιζε να ξεκινήσει και αναλάβει την αρχαιολογική έρευνα. Ο Κυριάκι αναφέρει ότι μόνο στην κοιλάδα του Δρίνου υπάρχουν 15 αρχαία κατοικημένα κέντρα, η πλειοψηφία των οποίων μένει ανεξερεύνητη.
Στην ίδια περιοχή αναπτύσσουν αρχαιολογική δραστηριότητα ιταλικά πανεπιστήμια και άλλοι φορείς ιταλικού ενδιαφέροντος. Επίσης, έκδηλη είναι η τάση να πραγματοποιούνται αρχαιολογικές έρευνες προς μνημεία ρωμαϊκού πολιτισμού. Από Αλβανούς κυρίους αρχαιολόγους, ότι δεν προκύπτει ρωμαϊκό βαπτίζεται αμέσως Ιλλυρικό, αφαιρώντας ή αποσιωπώντας εσκεμμένα την ελληνική τους ταυτότητα. Χαρακτηριστική η περίπτωση του βασιλικού τάφου ελληνιστικής εποχής στο χωριό Γεωργουτσάτι. Την ίδια αντιμετώπιση έχει και η αρχαία Αντιγόνεια, πόλη που ίδρυσε ο Πύρρος της Ηπείρου.
-120x86.jpg)
