Τουρκικές Εκλογές: Τι σημαίνουν για ελληνοτουρκικά και Κυπριακό

 Του Χρήστου Καπούτση

Η πορεία της χώρας προς την Ε.Ε. και τον εκδημοκρατισμό, ή η περαιτέρω διολίσθησής της στον αυταρχισμό και τον δογματικό Ισλαμισμό, είναι το διακύβευμα των Βουλευτικών εκλογών που θα γίνουν αύριο στην Τουρκία. Προφανώς, το εκλογικό αποτέλεσμα θα επηρεάσει και το επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων με θέματα αιχμής τη Θράκη και το Αιγαίο, αλλά και την πορεία των διαπραγματεύσεων για την οριστική επίλυση του Κυπριακού.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μόνο 3 από τα 20 κόμματα που μετέχουν στις εκλογές, το Κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), οι Κεμαλιστές του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) ξεπερνούν το εκλογικό μέτρο του 10% και καταλαμβάνουν βουλευτικές έδρες στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Σκληρή μάχη δίνει το φιλο-Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού (HDP), για να εξασφαλίσει την παρουσία του στη νέα Βουλή.

Τα ποσοστά των κομμάτων, με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, είναι: το ποσοστό που συγκεντρώσει το κυβερνών Ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ κυμαίνεται μεταξύ 39-43% (το 2011 το ΑΚΡ πήρε 49,8% ), το κόμμα των Κεμαλιστών CHP μεταξύ 24-28%, το Εθνικιστικό κόμμα ΜΗΡ μεταξύ 15-18% και το Κουρδικό HDP μεταξύ 9,3-12,5%. Αν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις, τότε το Ισλαμικό κόμμα, όχι μόνο δεν συγκεντρώνει τις 367 έδρες που απαιτούνται για να προχωρήσει σε Συνταγματικές μεταρρυθμίσεις ενισχύοντας τις εξουσίες και αρμοδιότητες του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας (Τ. Ερντογάν), αλλά δεν θα κατορθώσουν οι Ισλαμιστές του ΑΚΡ να σχηματίσουν ούτε καν αυτοδύναμη κυβέρνησης.

Τα «κλειδιά» της αναμέτρησης

Τα επίμαχα σημεία του εκλογικού αποτελέσματος, που θα καθορίσουν τις περαιτέρω πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, αλλά και τον προσανατολισμό της στον γεωπολιτικό χώρο, είναι:

Πολιτειακή αλλαγή. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Τ. Ερντογάν δήλωσε πως σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα Προεδρικό Σύστημα Εξουσίας, που θα βασίζεται στην Οθωμανική παράδοση και κυριαρχία και όχι σε δοκιμασμένα Προεδρικά μοντέλα, όπως αυτό της Γαλλίας ή των ΗΠΑ. Για να γίνει όμως Συνταγματική αναθεώρηση , που θα εξασφαλίζει υπερεξουσίες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, απαιτούνται 367 έδρες, δηλαδή τα 2/3 των ψήφων. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, υποστηρίζει ότι στόχος του κινήματος των Ισλαμιστών που ηγείται είναι οι 400 έδρες , γι’ αυτό έχει ενεργό ρόλο στην προεκλογική εκστρατεία, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των αντιπολιτευόμενων κομμάτων, που προέβηκαν σε καταγγελίες στο Ανώτατο Συμβούλιο Εκλογών, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Στην περίπτωση που ο Ερντογάν πετύχει το στόχο του, είναι βέβαιο ότι θα υιοθετήσει πιο αδιάλλακτες θέσεις και θα προβεί σε πιο βίαιη καταστολή των αντιδράσεων. Θα προκύψει κοινωνική αναταραχή, που μπορεί να οδηγήσει το τουρκικό καθεστώς σε μεγαλύτερη προκλητικότητα προς τα γειτονικά κράτη, για εκτόνωση της εσωτερικής πολιτικής κρίσης.

Το Κουρδικό : Καθοριστικός παράγοντας των μετεκλογικών πολιτικών εξελίξεων, είναι το φιλοκουρδικό κόμμα, HDP. Εφόσον οι Κούρδοι κατορθώσουν να περάσουν το εκλογικό όριο του 10%, τότε θα είναι αδύνατο για τους ισλαμιστές του ΑΚΡ, να εξασφαλίσουν αυτοδυναμία. Επειδή μάλιστα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν επιθυμούν να συμπράξουν σε κυβερνητικό σχήμα με τους Ισλαμιστές, οι πολιτικές εξελίξεις θα είναι καταιγιστικές και η Τουρκία θα αντιμετωπίσει προβλήματα εσωτερικής σταθερότητας. Είναι πολύ πιθανόν, να προκηρυχτούν και νέες εκλογές. Στην αντίθετη περίπτωση, που το Κουρδικό κόμμα δεν κατορθώσει να μπει στη Βουλή, τότε, πολύ πιθανό το κόμμα των Ισλαμιστών να κερδίσει την απόλυτη αυτοδυναμία και ο Ερντογάν να επιβάλλει ένα αυταρχικό ισλαμικό καθεστώς. Όμως με τους Κούρδους εκτός Βουλής, ριζοσπαστικοποιείται το Κουρδικό κίνημα και οι κουρδικές περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας, οδεύουν προς αυτονομιστικά πρότυπα, αξιοποιώντας τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή , αλλά και τους ομοεθνείς τους σε Συρία και Ιράκ.

Ελληνοτουρκικά και Κυπριακό

Οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό, είναι στα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων. Το κυβερνών Ισλαμικό κόμμα και οι Κεμαλιστές, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, έχουν σχεδόν ταυτόσημες απόψεις για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Και τα δύο κόμματα, το ΑΚΡ και το CHP, διακηρύσσουν ότι θα πρέπει να βελτιωθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα είναι πιο «συνεργάσιμη», σε θέματα που σχετίζονται με την αυτοδιάθεση της μουσουλμάνων της Θράκης, αλλά και της επανεξέτασης του κυριαρχικού καθεστώτος αρκετών νησιών στο Αιγαίο. Και τα δύο κόμματα θεωρούν ότι η διατήρηση του casus beli, εξυπηρετεί τα τουρκικά συμφέροντα και ότι η Τουρκία έχει δικαιώματα στον υποθαλάσσιο ορυκτό πλούτο στο μισό τουλάχιστον Αιγαίο και στο μεγαλύτερο μέρος της ΑΟΖ της Κύπρου.

Για το Κυπριακό, το μανιφέστο του Κεμαλικού κόμματος (CHP) αναφέρει: «Θα εργαστούμε για την επίτευξη μόνιμης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό που θα διασφαλίζει τα δίκαια του κράτους της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου και των Τουρκοκυπρίων και θα διασφαλίζει την πολιτική τους ισότητα με τους Ελληνοκυπρίους. Είμαστε ενάντια στο διεθνές εμπάργκο που του έχει επιβληθεί και στηρίζουμε τη διπλωματική στρατηγική για την διεθνή αναγνώριση του κράτους της ΤΔΒΚ». Παρόμοιες είναι και οι θέσεις του κόμματος των Ισλαμιστών. Πιο ακραίες και πιο επιθετικές είναι οι θέσεις του Εθνικιστικού κόμματος (MHP) , σχετικά με το Αιγαίο και το Κυπριακό. Το φιλο-κουρδικό κόμμα , εμφανίζεται πιο διαλλακτικό και πιο φιλειρηνικό στις διακηρύξεις του, για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.

Στις αυριανές εκλογές στην Τουρκία, δεν κρίνεται μόνο η μελλοντική φυσιογνωμία της χώρας, αλλά και οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Η επικράτηση ή μη των Ισλαμιστών του κόμματος Ερντογάν, θα είναι καθοριστική για την συμπεριφορά της Τουρκίας σε μια σειρά από «ανοιχτά» και ιδιαιτέρως κρίσιμα ζητήματα όπως Συρία, Ιράκ, Τζιχαντιστές, Ουκρανικό, Παλαιστινιακό, Αίγυπτος , Ιράν και Ανατολική Μεσόγειο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το εκλογικό αποτέλεσμα στην Τουρκία για τον Ελληνισμό , αφού είναι δυνατόν μετεκλογικά και για διάφορους λόγους, να αναπτυχτούν δυναμικές, που θα επιχειρήσουν να ανατρέψουν κατεστημένες ισορροπίες και κυριαρχικά δικαιώματα σε Θράκη, Αιγαίο, Οικουμενικό Πατριαρχείο και Κύπρο.