Έντονη αντιπαράθεση έχει προκύψει τις τελευταίς ώρες με ανταλλαγή επιστολών και εγκυκλίων μεταξύ της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων «περί της υποχρεώσεως ή μη των εκκλησιαστικών Ν.Π.Δ.Δ. προς απόδοσιν κρατήσεων υπέρ του ΜΤΠΥ». Το Ταμείο υπουστηρίζει πως οι εκκλησιαστικοί υπάλληλοι υπάγονται σε αυτό, αλλά η Σύνοδος έχει άλλη άποψη και απαντά με εγκύκλιο στα επιχειρήματα του Ταμείου…
Η απάντηση του ΜΤΠΥ στο αριθ. πρωτ. 1449/9-4-2014 Εγκύκλιον Σημείωμα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος
ΘΕΜΑ: «ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ ΥΠΕΡ ΜΤΠΥ»
Σε απάντηση του σχετικού εγγράφου σας αναφορικά με το με αριθ. πρωτ. 1449/9-4-2014 Εγκύκλιον Σημείωμα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, «Περί της υποχρεώσεως ή μη των εκκλησιαστικών Ν.Π.Δ.Δ. προς απόδοσιν κρατήσεων υπέρ του ΜΤΠΥ» σας γνωρίζουμε τα παρακάτω:
Α. Όπως ορίζεται ρητά στο οικείο εφαρμοστέο νομοθετικό πλαίσιο (Π.Δ. 422/1981 – Κώδικας του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων),σύμφωνα με το άρθρο 2 του Π.Δ. 422/1981, «το ΜΤΠΥ έχει προορισμόν την κατ΄αναλογίαν του ποσού των καταθέσεων εκάστου, παροχήν μερίσματος εις τους μετόχους του Ταμείου και τας οικογενείας αυτών κατά τους όρους του παρόντος».
Επίσης, στο άρθρο 14 ΠΔ 422/81 ορίζεται ότι « Η εις το ΜΤΠΥ συμμετοχή από 1ης Απριλίου 1923 τυγχάνει υποχρεωτική δι΄άπαντας ανεξαιρέτως τους εν υπηρεσία τακτικούς και έκτακτους δημοσίους πολιτικούς υπαλλήλους ως και τους επί μηνιαίω μισθώ ή μηνιαία αποζημιώσει εργάτας, της αρμοδιότητος των Πολιτικών Υπουργείων και της Βουλής».
Επίσης στο άρθρο 22 ΠΔ 422/1981 ορίζεται « Α΄ Κράτησις τρία τοις εκατόν (3%) α) επί του αντιτίμου των δι΄εργολαβίας ή άλλως πως, οπωσδήποτε, παρ΄οιονδήποτε τύπον προμηθευομένων ή χορηγουμένων εκ του εσωτερικού ή εξωτερικού ειδών ή εκτελουμένων έργων, β) επί του αντιτίμου των πάσης φύσεως υπηρεσιών ή εργασιών των προσφερομένων υπό μη κεκτημένων την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου ή υπαλλήλου ή υπαλλήλου ειδικού Ταμείου ή νπδδ…». Κατά το άρθρο 24 ΠΔ 422/1981 «1. Οι τε υποχρεωτικώς και προαιρετικώς εγγραφόμενοι μέτοχοι υποχρεούνται εις την καταβολή των υπό του παρόντος οριζομένων προς το Ταμείον καταθέσεων (κρατήσεων), εφ’ όσον υπηρετούσιν εν οιαδήποτε θέσει εκ των παρεχουσών δικαίωμα συμμετοχής εις το Μετοχικόν ταμείον».
Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 71 παρ. 6 ΠΔ 422/1981 « Εις τους οπωσδήποτε απομακρυνομένους της υπηρεσίας μετόχους, προ της αποκτήσεως του δικαιώματος προς απονομήν μερίσματος, ουδεμία επιστροφή των οιασδήποτε φύσεως καταθέσεων αυτών γίνεται”.
Β. Δεδομένου ότι, το προσωπικό της Εκκλησίας της Ελλάδος και των Εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ δεν περιλαμβάνεται σε οποιαδήποτε ειδική κατηγορία υπαλλήλων, για τους οποίους η υπαγωγή στο ΜΤΠΥ είναι υποχρεωτική σύμφωνα με το άρθρο 15 ΠΔ 422/1981, ούτε όμως διαλαμβάνεται γι’ αυτούς σαφής εξαίρεση από την εν λόγω υπαγωγή κατά το άρθρο 19 του ίδιου ΠΔ, σημαίνει ότι η κατ’ εφαρμογή της γενικής διάταξης του άρθρου 14 ΠΔ 422/81 οι εν λόγω υπάλληλοι υπάγονται στο ΜΤΠΥ για τους ακόλουθους λόγους:
1ον – Στην έννοια του δημοσίου πολιτικού υπαλλήλου υπάγονται οι προσλαμβανόμενοι σε νομοθετημένες οργανικές θέσεις προς εκτέλεση δημόσιας υπηρεσίας που εκπληρώνει ανάγκες διαρκούς χαρακτήρα και συνδεόμενοι με άμεση υπηρεσιακή σχέση προς το κράτος ή τα ΝΠΔΔ, έστω και αν δεν μισθοδοτούνται ή δεν συνταξιοδοτούνται από το Δημόσιο Ταμείο (ΣτΕ 4164/1996, 3180/1997, ΑΠ 1179/1986 κλπ). Περαιτέρω, ο προσδιορισμός κάποιας κατηγορίας προσωπικού ως δημοσίων υπαλλήλων από τον ίδιο τον Νόμο δεν είναι απαραίτητος προκειμένου να αποκτήσει η συγκεκριμένη κατηγορία την δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα, αφού το κριτήριο για την αναγνώρηση της εν λόγω ιδιότητας είναι, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, προεχόντως λειτουργικό (πρβλ άρθρο 3 του ισχύοντος υπαλληλικού κώδικα που τέθηκε σε ισχύ με το νόμο 3528/2007, το οποίο θεσπίζει αποκλειστική αρμοδιότητα της οικείας επιτροπής του ΣτΕ να κρίνει κατά πόσον μία κατηγορία εργαζομένων εμπίπτει στην έννοια του δημοσίου υπαλλήλου ή φέρει την ιδιότητα αυτή. Επίσης βλ. άρθρο 13 εδ. Α΄ Π.Κ. που εισάγει μια ακόμη πιο διευρυμένη λειτουργική αντίληψη του δημοσίου υπαλλήλου, ΑΠ 153/1997, ΝοΒ 1997.1039, ΑΠ 1200/1993 ΥΠΕΡ 1994.74 κλπ).
Εξάλλου, όπως προκύπτει από τον συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 3 του Συντάγματος προς εκείνες του Ν. 590/1977 «Καταστατικός Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος» (πρβλ και τις διαδοχικά προϊσχύσασες αντίστοιχες των Ν.Δ 126/1969, Ν.671/1943, Ν.5187/1931 κλπ),
α- στην έννοια της δημόσιας υπηρεσίας που εκπληρώνει ανάγκες διαρκούς χαρακτήρα εμπίπτουν, μεταξύ άλλων, τόσο η Εκκλησία της Ελλάδος καθεαυτή όσο και τα Εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ και
β- το προσωπικό που απασχολεί η Εκκλησία για την επιτέλεση του έργου της (κατά το άρθρο 42 του ως άνω Ν. 590/1977 και τους σε εκτέλεση αυτού εκδοθέντες κανονισμούς της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου με αριθμούς 5/1978 ΦΕΚ Α 948/03.04.1987, 156/2002 ΦΕΚ Α 338/31.12.2002) εμπίπτει στην έννοια των προσλαμβανόμενων σε νομοθετημένες οργανικές θέσεις.
Οι εκκλησιαστικοί υπάλληλοι εμπεριέχονται στην έννοια του δημοσίου πολιτικού υπαλλήλου διότι, ρητώς προβλεπόταν στους Καταστατικούς Χάρτες Εκκλησίας της Ελλάδος μέχρι το έτος 1969 (βλ. π.χ. άρθρα 38 επ., ιδίως 41 παρ. 6, Ν. 671/1943, άρθρο7 Ν. 5187/1931 κλπ, βλ. και αμέσως παρακάτω) και περιέχονται εξίσου στο εύρος της διάταξης του άρθρου 14 ΠΔ 422/1981.
2ον – Όπως προεκτέθηκε, υπό το Κράτος των εκάστοτε ισχυσάντων Καταστατικών Χαρτών της Εκκλησίας της Ελλάδος μέχρι το έτος 1969, οι εκκλησιαστικοί υπάλληλοι χαρακτηρίζονταν ρητά από τον νομοθέτη ως δημόσιοι υπάλληλοι χωρίς περαιτέρω διάκριση, κατ’ επέκταση δε, υπήγοντο αναμφίβολα στην υποχρέωση συμμετοχής στο ΜΤΠΥ. Από δε τη θέση σε ισχύ του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος του έτους 1969 (ΝΔ 126/1969) και εντεύθεν, ο νομοθέτης έπαυσε να ονομάζει ρητώς τους εκκλησιαστικούς υπαλλήλους ως δημοσίους.
Υπό τα δεδομένα αυτά, ακόμα και αν ήθελε υποτεθεί ότι η αλλαγή στάσης αυτή του νομοθέτη ενέχει βούληση του να άρει τη δημοσιοϋπαλληλική ιδιότητα των εκκλησιαστικών υπαλλήλων, τούτο δε σημαίνει ότι ο νομοθέτης θέλησε ταυτόχρονα να εξαιρέσει τους εν λόγω υπαλλήλους από την υποχρεωτική συμμετοχή στο ΜΤΠΥ. Αν επεδίωκε τέτοια εξαίρεση ο νομοθέτης, θα το προέβλεπε ρητώς, όπως έπραξε με τις αναφερόμενες στο άρθρο 19 ΠΔ 422/1981 κατηγορίες προσωπικού. Το ότι λοιπόν σιώπησε, σημαίνει ότι οι εκκλησιαστικοί υπάλληλοι, εξακολουθούν να υπάγονται στο καθεστώς της υποχρεωτικής συμμετοχής στο ΜΤΠΥ. Χαρακτηριστική μάλιστα της πραγματικότητας αυτής είναι η παγιωμένη συμπεριφορά παντός εμπλεκομένου (όργανα ΜΤΠΥ, εκκαθαριστές μισθοδοσίας κλπ των εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ) κατά το διάστημα των 45 ετών που μεσολάβησε από τον καταστατικό χάρτη του 1969 και μέχρι σήμερα, να προβαίνουν χωρίς ενδοιασμό σε είσπραξη και απόδοση των αναλογουσών υπέρ ΜΤΠΥ κρατήσεων επί της μισθοδοσίας των εκκλησιαστικών υπαλλήλων, όπως και πάλι δεν θα συνέβαινε αν απέμενε και η παραμικρή έστω αμφιβολία για την ορθότητα της παραπάνω προσέγγισης.
3ον – Τα παραπάνω, ουδόλως αίρονται από την πρόσφατη διάταξη του άρθρου 68 παρ. 3 Ν. 4235/2014 και τούτο διότι:
α- αφενός, οι διέπουσες την γενική κυβέρνηση και τον δημόσιο τομέα διατάξεις, στις οποίες αναφέρεται η ως άνω νομοθετική πρόβλεψη, υπό την έννοια της υπαγωγής των εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ σε αυτές, μόνο εφόσον οι ίδιες το ορίζουν ρητά, έχουν αμιγώς οργανωτικό και κυρίως δημοσιονομικό χαρακτήρα, οπότε σε αυτές οπωσδήποτε δεν συμπεριλαμβάνονται οι διατάξεις εκείνες που αφορούν σε ειδικά θέματα, όπως η κρίσιμη εν προκειμένω υποχρεωτική υπαγωγή των εκκλησιαστικών υπαλλήλων στο ΜΤΠΥ.
β- αφετέρου, ακόμη και υπό την αντίθετη ωστόσο εκδοχή, ότι δηλαδή οι διατάξεις περί ΜΤΠΥ περιλαμβάνονται σε εκείνες στις οποίες αναφέρεται η υπό εξέταση νομοθετική πρόβλεψη (του Ν. 4235/2014), η μη εφαρμογή τους στην περίπτωση των εκκλησιαστικών υπαλλήλων προϋποθέτει, σύμφωνα με την ίδια πρόβλεψη, απουσία αντίθετης ρητής ρύθμισης από τις ίδιες διατάξεις. Πλην, σύμφωνα με τους προπαρατεθέντες (υπό 1ον και 2ον λόγους), η υπαγωγή των εκκλησιαστικών υπαλλήλων στην υποχρέωση συμμετοχής στο ΜΤΠΥ είναι, υπό την μία ή την άλλη εκδοχή, ρητή, με αποτέλεσμα η παράκαμψη της, κατ’ εφαρμογή της υπό εξέταση νεότερης νομοθετικής πρόβλεψης (άρθρο 68 παρ. 3 Ν. 4235/2014) να αποβαίνει σε κάθε περίπτωση αδύνατη.
Η υιοθέτηση της άποψης αυτής θα είχε σαν αποτελέσμα ότι, οι εκκλησιαστικοί υπάλληλοι, στην μισθοδοσία των οποίων επί σειρά ετών έχουν γίνει οι αντίστοιχες κρατήσεις, ούτε μέρισμα θα δικαιούνται να λάβουν, ούτε επιστροφή των εν λόγω κρατήσεων.
Επομένως, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, το προσωπικό της Εκκλησίας της Ελλάδος και των Εκκλησιαστικών ΝΠΔΔ υπάγονται στο ΜΤΠΥ κατ’ εφαρμογή της γενικής διάταξης του άρθρου 14 ΠΔ 422/1981, ήτοι δεν εξαιρούνται από τις κρατήσεις υπέρ ΜΤΠΥ, όπως αναφέρει το Εγκύκλιο Σημείωμα της Ιεράς Συνόδου.
Γ. Τα εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ υποχρεούνται να προβαίνουν στην κράτηση 3% που αναφέρεται στο στοιχείο Α΄ του άρθρου 22 ΠΔ 422/1981 και στην απόδοση του στο ΜΤΠΥ, υπό τη μορφή του αντίστοιχου πόρου διότι, όπως προκύπτει από τις αντίστοιχες διατάξεις των διαδοχικά ισχυσάντων καταστατικών χαρτών της Εκκλησίας της Ελλάδος (ειδικότερα δε άρθρο 1 παρ. 4 Ν. 590/1977 και ταυτάριθμο του ΝΔ 126/1969), η Εκκλησία της Ελλάδος, οι Μητροπόλεις, οι Ενορίες μαζί με τους ενοριακούς ναούς τους, οι Μονές, ο Ο.Δ.Ε.Π., η Αποστολική Διακονία, το Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Τ.Α.Κ.Ε., αποτελούν, κατά τις νομικές σχέσεις τους, Ν.Π.Δ.Δ.. Περαιτέρω, με τις ως άνω διατάξεις αναγνωρίζεται στους εν λόγω φορείς, για λόγους προστασίας των συμφερόντων και επίτευξη της αποστολής τους (βλ. γνωμ. ΝΣΚ 796/1991) ίδια νομική προσωπικότητα και μάλιστα εξοπλισμένη με την άσκηση δημόσιας εξουσίας. Ενόψει των ανωτέρω, οι εν λόγω οντότητες, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δεν ιδρύθηκαν κατ’ εφαρμογή της καθ’ ύλην αυτοδιοίκησης (σχετική γνωμοδότηση ΝΣΚ), δεν παύουν να αποτελούν ΝΠΔΔ που έχουν συσταθεί από το Κράτος, γεγονός που συνεπάγεται ότι εμπίπτουν στην κατηγορία των υπόχρεων κρατήσεως και αποδόσεως στο ΜΤΠΥ του επίμαχου πόρου, σύμφωνα με το άρθρο 22 ΠΔ 422/1981. Επομένως, τα Εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ δεν εξαιρούνται της υποχρέωσης κρατήσεων επί δαπανών (άρθρο 22 ΠΔ 422/1981).
Τέλος σας ενημερώνουμε ότι για οτιδήποτε σχετικό με τις κρατήσεις του Ταμείου, μπορείτε να ανατρέχετε στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας www.mtpy.gr, η οποία παρέχει κάθε είδους πληροφορίες σχετικά με το Μ.Τ.Π.Υ.
Παραμένουμε στην διάθεσή σας για κάθε διευκρίνηση ή πληροφορία.
Διαβάστε και την εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου που ακολούθησε