ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑ
ΟΜΙΛΙΑ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Προς τους μέλλοντας φωτίζεσθαι·
Β´ Ότι επικίνδυνον ου το επιορκείν μόνον, αλλά και το ομνύνειν
(Στην σειρά ΑΑΠ 10,231Α-234C)
1. Στο προηγούμενο κήρυγμά μας, αδελφοί μου χριστιανοί, ακούσαμε μία ομιλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που την απηύθυνε στους κατηχουμένους, σ᾽ αυτούς δηλαδή που ετοιμάζονταν να βαπτιστούν.
Στην ομιλία του αυτή μας είπε ότι το χριστιανικό βάπτισμα έχει πολλά ονόματα, αλλά η καλύτερη ονομασία είναι «λουτρόν παλιγγενεσίας». Γιατί με αυτή την ονομασία σημαίνεται ότι το χριστιανικό βάπτισμα σβήνει όλα τα αμαρτήματα και γεννάει τον βαπτιζόμενο σε μια νέα ζωή. Τα κανονικά μας γενέθλια, χριστιανοί μου, είναι την ημέρα που βαπτιστήκαμε. Γεννηθήκαμε δύο φορές: Μας γέννησε μια φορά η μάνα μας για να πεθάνουμε, και μας πήρε η Μάνα-Εκκλησία και μας έβαλε στην δική της κοιλιά, την Κολυμβήθρα, και μας γέννησε από εκεί για να μην πεθάνουμε, αλλά να ζήσουμε αιώνια στην Βασιλεία του Θεού. Αυτό σημαίνει η ονομασία «παλιγγενεσία».
Αλλά μετά το βάπτισμα πρέπει να ζούμε καινούργια, αναγεννημένη ζωή! Η ζωή αυτή είναι «παλαίστρα», λέγει ο Χρυσόστομος· είναι «στάδιο» αγώνος. Θα μας πολεμάει ο διάβολος να μας καταλασπώσει με τα αμαρτήματα, καθαροί όπως γεννηθήκαμε με το βάπτισμα. Αλλά εμείς πρέπει να αντιστεκόμαστε σ᾽ αυτόν και να πολεμούμε εναντίον του. Ο Χρυσόστομος λέει στους κατηχουμένους: «Προς γαρ εκείνον (δηλαδή, τον διάβολο) αποδύεσθαι μέλλομεν μετά το βάπτισμα, προς εκείνον πυκτεύειν και μάχεσθαι». Και συνεχίζει την προηγούμενη ομιλία του ο Χρυσόστομος λέγοντας γα τις μεθοδείες του διαβόλου εναντίον μας, για τις «λαβές» του. Από που δηλαδή μας πιάνει με ευκολία και μας κάνει πάλι δικούς του.
2. Το όργανο, χριστιανοί μου, από το οποίο μας συλλαμβάνει ο πειρασμός και μας κάνει δικούς του είναι – λέγει ο Χρυσόστομος – η γλώσσα. Είναι τα λόγια του στόματός μας. Από αυτά τα λόγια μας προέρχονται τα αμαρτήματά μας και τα μεγάλα μας εγκλήματα. Γι᾽ αυτό πάλι η Σοφία Σειράχ, για να προσέχουμε τα λόγια μας, μας λέει παραστατικά «να βάλουμε πόρτες και μοχλούς στο στόμα μας» (28,28)! Αλλά για να το πετύχουμε αυτό θέλει πολύ προσευχή, για να μας έλθει η βοήθεια από τον Θεό! Γι᾽ αυτό και ο Ψαλμωδός, για να πετύχει να προσέχει τα λόγια του στόματός του, εύχεται στον Θεό λέγοντας: «Έπαρσις των χειρών μου, θυσία εσπερινή, θού, Κύριε, φυλακήν τω στόματί μου και θύραν περιοχής περί τα χείλη μου» (140,2-3).
3. Αλλά θα ρωτήσει κάποιος: Αφού τόσο κακό μας κάνει η γλώσσα, γιατί μας την έδωσε ο Θεός; Μας την έδωσε γιατί μας είναι πολύ ωφέλιμη. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να την χρησιμοποιούμε για την ωφέλειά μας και όχι για καταστροφή μας. Για την «ζωή» μας και όχι για τον «θάνατό» μας, όπως λέγει ο σοφός Σολομών. Στο χέρι μας είναι! «Εν χειρί γλώττης ζωή και θάνατος» (Παρ. 18,21). Και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός μας είπε ότι «από τα λόγια μας θα κατακριθούμε, αλλά και από τα λόγια μας θα σωθούμε» (Ματθ. 12,37). Το ίδιο συμβαίνει και με το ξίφος, λέει ο Χρυσόστομος. Για τον στρατιώτη το ξίφος είναι αναγκαίο όπλο στην μάχη κατά των εχθρών. Αν όμως κανείς με το ξίφος του πληγώσει το σώμα του, τότε αυτό γίνεται καταστροφικό όργανο. Αλλά δεν φταίει σ᾽ αυτό η «φύσις του σιδήρου», λέει ο Χρυσόστομος, αλλά φταίει η ανοησία του ανθρώπου, που έκανε το κακό στον εαυτό του. Λοιπόν: Ξίφος, έχεις στα χέρια σου, ω άνθρωπε, λέει ο Χρυσόστομος: Την γλώσσα! Ακόνησέ την στο να κατηγορείς τον εαυτό σου για τα αμαρτήματά σου.
Και μη την χρησιμοποιείς για να πληγώνεις τον αδελφό σου! Επειδή λοιπόν η γλώσσα είναι σημαντικό όργανο και πρέπει γι᾽ αυτό να προσέχουμε πως την χρησιμοποιούμε, γι᾽ αυτό, λέει ο Χρυσόστομος, την περιτείχισε ο Θεός με διπλά τείχη: Και με το διάφραγμα των δοντιών και με το περίβλημα των χειλέων! Αυτό το έκανε ο Θεός για να προσέχουμε, ώστε να μη λέμε εύκολα απερίσκεπτα και άπρεπα λόγια. Αλλά συμβαίνει η γλώσσα να υπερπηδάει και το ένα και το άλλο τείχος και να ξεστομίζει άπρεπα λόγια. Ε, τότε, «σωφρόνισον αυτήν διά των οδόντων», λέγει τελικά ο άγιος πατέρας! Δηλαδή, δάγκωσε την γλώσσα σου! Και είναι καλύτερα, λέγει ο Χρυσόστομος, να δαγκάσεις την γλώσσα τώρα, παρά να την αφήσεις να αμαρτάνει και να κατακαίεται αιώνια, ζητώντας σταγόνα νερού, σαν τον άφρονα πλούσιο, που έλεγε «οδυνώμαι εν τη φλογί ταύτη» (Λουκ. 16,24). Ας προσέξουμε λοιπόν την γλώσσα, αδελφοί, γιατί πολλά είναι τα αμαρτήματα, στα οποία μας παρασύρει, λέει ο άγιος Χρυσόστομος: Και λοιδορία και βλασφημία και αισχρολογία και συκοφαντία και ορκωμοσία και επιορκία.
4. Και για να μη τους πεί πολλά ο ιερός πατέρας για τα αμαρτήματα της γλώσσας, επιμένει μόνο στο αμάρτημα της ορκωμοσίας. Ας προσέξουμε χριστιανοί μου, ότι ο Χρυσόστομος δεν λέει ως αμάρτημα την επιορκία μόνο, το να ορκιστούμε δηλαδή ψέματα, αλλά και να το ορκιστούμε απλώς. Βεβαίως, έτσι είναι, γιατί ο Χριστός μας είπε, «μη ομόσαι όλως» (Ματθ. 5,34). Δηλαδή, να μην ορκιζόμαστε καθόλου. Ο Χριστός, λοιπόν, απαγορεύει «ου τας επιορκίας μόνον, αλλά και τας ευορκίας αυτάς», λέει ο Χρυσόστομος. Φαίνεται όμως ότι μερικοί ακροατές του, του έλεγαν για καλούς και ευλαβείς κήρυκες, που ήταν μάλιστα αυτοί και ιερείς, οι οποίοι επέτρεπαν τους όρκους. Φαίνεται ως αγανακτησμένος κάπως ο Χρυσόστομος για αυτούς που ορκίζονταν, επικαλούμενοι ως υπερασπιστές τους αυτούς που είχαν καλό όνομα, και λέει ότι σ᾽ αυτά τα θέματα δεν λαμβάνει υπ᾽ όψιν του την αξία των προσώπων. Αυτό που τους λέει αυτός στο κήρυγμά του περί όρκων, το να μην ορκίζονται δηλαδή καθόλου, είναι νόμος βασιλικός, γιατί είναι νόμος του Χριστού, και δεν πρέπει να ακούουν τι λένε οι άνθρωποι, όσο καλοί και αν φαίνονται αυτοί! Ακόμη και απόστολος Πέτρος και απόστολος Παύλος ή άγγελος από τον ουρανό αν μας πεί να ορκιζόμαστε, εμείς δεν πρέπει να τους ακούσουμε, λέει, γιατί ο Χριστός μας το είπε καθαρά. Μας είπε: «Έστω ο λόγος ημών ναί ναί, ου ου». Ο όρκος είναι από τον διάβολο. «Το δε περισσόν τούτων εκ του πονηρού (= διαβόλου) εστίν» (Ματθ. 5,37)! Το είπε ο Χριστός. Και αφού το είπε ο Χριστός έτσι πρέπει να γίνεται και ας μην επικαλούνται όσοι θέλουν να ορκίζονται τι λέει ο τάδε τάχα ευσεβής και τάχα καλός. Και ο Δαυίδ αμάρτησε. Λοιπόν είναι ακίνδυνη η αμαρτία, επειδή την έπραξε ο προφήτης Δαυίδ; Των καλών και αγίων ανθρώπων τα «κατορθώματα μόνον ζηλούν», λέει ο άγιος χρυσός στην γλώσσα πατέρας. Όμως, αν κάποιος που φαίνεται καλός εμείς τον βλέπουμε να κάνει «νόμου παράβασιν», εμείς αυτόν – και απόστολος και άγγελος να είναι, είπε ο Χρυσόστομος· αλλά και Πατριάρχης να είναι λέμε εμείς – αυτόν τον παραβάτην των ιερών Νόμων (και Κανόνων) «μετά πολλής αποφεύγειν χρη της σπουδής»! Είναι πολύ ωραία η θέση αυτή του αγίου Χρυσοστόμου και θα μας ωφελήσει πολύ σε πολλά!…Και αυτόν τον παραβάτην των Νόμων του Θεού και των Κανόνων της Εκκλησίας, όσο καλός και ενάρετος και αν φαίνεται στα άλλα, και μεγάλος στο αξίωμα και αν είναι, τον περιμένει τιμωρία μας λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Καν γαρ μυριάκις θαυμαστός η και μέγας ο τον νόμον παραβαίνων τούτον, δώσει πάντως την τη παραβάσει κειμένην τιμωρίαν· ου γαρ έστι προσωπολήπτης ο Θεός»!
Ας προσέχουμε λοιπόν, αδελφοί, τα αμαρτήματα της γλώσσας, και μάλιστα το αμάρτημα της ορκωμοσίας, στο οποίο επέμενε ιδιαίτερα ο ιερός Χρυσόστομος. Ο Χριστός απαγόρευσε εντελώς τον όρκο.
Με πολλές ευχές,
µ† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
-120x86.jpg)
