Ζιμπάμπουε Σεραφείμ: Ο ρόλος των Θρησκειών για την κλιματική αλλαγή

Του Σεβ. Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη
(εκπροσώπου Αλεξανδρινού Προκαθημένου κ. Θεοδώρου σε Διεθνείς Οργανισμούς)

Σε μια εποχή που η Διεθνής Κοινότητα περνά μέσα απο καθημερινά τραύματα που την εμποδίζουν να δράσει από κοινού για να αντιμετωπίσει σοβαρές τοπικές και περιφερειακές και παγκόσμιες κρίσεις (Συρία, Παλαιστηνιακό, Κουρδικό, οικονομική κρίση), οι θρησκείες καλούνται να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στο βαθμό που μπορούν να στηρίξουν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της συνεργασίας και της ενότητας … όλων εκείνων που μπορούν να μας οδηγήσουν στην καλύτερη αντιμετώπιση πολύπλοκων προβλημάτων που αποτελούν απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια, έτσι ώστε να προστατευθεί το Σώμα της Ανθρωπότητας για ένα καλύτερο ειρηνικό κόσμο.

Μέσα σ’ αυτή την προοπτική το ΠΣΕ (Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών) κι άλλοι θρησκευτικοί οργανισμοί, όπως το Περιβαντολογικό Διαθρησκειακό Ινστιτούτον (SAFCEI)  συμμετέχουν στις εργασίες της Συνδιασκέψεως του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP18) στην Ντόχα του Κατάρ.

Εκτός από την ενημέρωση των συνέδρων για την έκβασή των διαπραγματεύσεων μεταξύ των Κρατών –Μελών του ΟΗΕ για βελτίωση του Πρωτοκόλλου του Κιότο και για περισσότερα μέτρα για τον περιορισμό των ρύπων στην ατμόσφαιρα για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της Κλιματικής Αλλαγής (υπερθέρμανση του Πλανήτη), γίνονται σοβαρές συζητήσεις στρογγύλης τραπέζης να δούμε και τον ρόλο των Θρησκειών για την  καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, σε συνεργασία με τους ΜΚΟ’ς που ασχολούνται με παρόμοιες δραστηριότητες για την προστασία του Περιβάλλοντος.

Μάλιστα για πρώτη φορά μια επιτροπή με εκπροσώπους των συμμετεχόντων θα ετοιμάσει πρόταση προς τους Θρησκευτικούς Αρχηγούς πως οι Θρησκευτικές Κοινότητες με το συντονισμό του ΠΣΕ και των ΜΚΟ’ς να προετοιμάσουν με το καλύτερο τρόπο τη συμμετοχή τους στις υφιστάμενες συζητήσεις και ιδιαίτερα για τη καλύτερη συμμετοχή μας στις εργασίες της επόμενης Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP19), που από ότι φαίνεται από τις διαθέσιμες προτάσεις θα γίνει στα τέλη Νοεμβρίου του επόμενου έτους στην Βαρσοβία. Ταυτόχρονα γίνονται σοβαρές συζητήσεις για την στενώτερη συνεργασία των Θρησκειών και των ΜΚΟ’ς με τον ΟΗΕ και ιδιαίτερα με το UNEP και την Γραμματεία των COP’s (το Τμήμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και τη Γραμματεία για την Κλιματική Αλλαγή-UNFCCC).

Οι σημαντικές πρωτοβουλίες  για την προστασία του Περιβάλλοντος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και μάλιστα του Οικουμενικού μας Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να αξιοποιηθούν σε μεγαλύτερο βαθμό και ωφέλιμα για όλους μας. Μάλιστα φαίνεται ότι πλέον επιβάλλεται η σύσταση Διορθόδοξης Επιτροπής που να συντονίζει τις κοινές προσπάθειες όλων των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών προς την κατεύθυνση αυτή, της αντιμετώπισης των κινδύνων που ζούμε καθημερινά λόγω των Κλιματικών αλλαγών.

Στη συνέχεια παραθέτουμε και το Πατριαρχικό Μήνυμα του Αλεξανδρινού Προκαθημένου κ. Θεοδώρου για την προστασία του Περιβάλλοντος.

«…Καί έλαβε Κύριος ο Θεός τόν άνθρωπον, όν έπλασε, καί έθετο αυτόν εν τώ παραδείσω τής τρυφής, εργάζεσθαι αυτόν καί φυλάσσειν… »

«Αυτή η υπήρξε η εντολή του Δημιουργού προς το δημιούργημά του, τον άνθρωπο. Να εργάζεται, διότι η αργία είναι μήτηρ πάσης κακίας και να φυλάσσει τον παράδεισο, το φυσικό δηλαδή περιβάλλον που του ενεπιστεύθη.

Όπως τότε ο παράδεισος, έτσι και σήμερα το φυσικό περιβάλλον δεν έχει σύνορα. Συνεπώς, η ορθολογική και αποτελεσματική προστασία του καθίσταται εφικτή μόνο με τη συνεργασία κρατών και πολιτών ανεξαρτήτως φυλής, γλώσσας και εθνότητας.

Επειδή όμως ο άνθρωπος σε σχέση με το περιβάλλον ευρίσκεται σε συνεχή αντιπαράθεση με το στενώς ευνοούμενο ατομικό του συμφέρον, θα πρέπει να δεχθεί κατάλληλη εκπαίδευση, η οποία θα συντελέσει με την πάροδο του χρόνου στη δημιουργία της αναγκαίας περιβαλλοντικής συνειδήσεως.

Στην προσπάθεια αυτή ευμβάλλει και ο Ο.Η.Ε. με την καθιέρωση της 5ης Ιουνίου ως Ημέρας προστασίας του περιβάλλοντος. Προς την αυτήν κατεύθυνση δραστηριοποιείται και η Ορθόδοξη Εκκλησία καθιερώσασα με απόφαση της Ι.Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως, ήδη από το 1986, την 1η Σεπτεμβρίου, που υιοθετήθηκε από όλες τις Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, ημερομηνία ιδιαιτέρως σημαντική για την Εκκλησία μας, διότι αποτελεί την αρχή του εκκλησιαστικού έτους της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ως ημέρα αφιερωμένη στην προστασία του περιβάλλοντος. Μάλιστα έχει συνθέσει και ειδική θεία λειτουργία, η οποία θα πρέπει να τελείται στις ανά τον κόσμο Ορθόδοξες εκκλησίες με ειδικές αναφορές στην προστασία της φύσεως, των ζώων και των φυτών.

Αποτελεί κοινόν τόπον, ότι για τους χριστιανούς κάθε προσβολή του φυσικού περιβάλλοντος από τον άνθρωπο απαοτελεί προσβολή κατά του Δημιουργού με συνέπεια να θεωρείται σοβαρότατη αμαρτία.

Επακόλουθο των σκέψεων αυτών είναι ότι ευρίσκεται σε εξέλιξη η ηθική συμφωνία, με την οποία επιβάλλεται οι συνειδητοί πιστοί να παύσουν να θεωρούν εαυτούς ως ιδιοκτήτες της φύσεως. Αντιθέτως, οφείλουν να αντιλαμβάνονται την αποστολή τους ως Ιερέων της Δημιουργίας, οι οποίοι ως πρώτιστον καθήκον τους έχουν τη φύλαξη της υλικής κτήσεως, του περιβάλλοντος δηλαδή του κόσμου.

Στο πνεύμα αυτό κινείται και το Δευτερόθρον Πατριαρχείο της Ορθοδοξίας, αυτό της Εκκλησίας των Αλεξανδρέων και πάσης Αφρικής, το οποίο έχει ιδρύσει ειδική επιτροπή περιβάλλοντος προς παρακολούθηση των παγκοσμίων προβλημάτων περιβάλλοντος γενικότερα και αυτών της Αφρικανικής Ηπείρου ειδικότερα.

Όπως επεσήμανε και η Διάσκεψη του Ρίο, οφείλουμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία του «Ευδοκιμούντος Κόσμου», αναζητώντας την ανάπτυξη με συγκράτηση, προσβλέποντες δηλαδή στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Για τη δημιουργία όμως του σωστού κόσμου θα πρέπει να προηγηθεί η καταπολέμηση της φτώχειας , όπως επίσης και η αλλαγή προτύπων κατανάλωσης. Η προ των πυλών ευρισκόμενη παγκόσμια οικονομική κρίση θα βοηθήσει σημαντικά στην επίτευξη του δεύτερου στόχου.

Αν έχουμε λοιπόν προ οφθαλμών ότι η εξάντληση των φυσικών πόρων, η υπερθέρμανση του πλανήτη, οι αυξανόμενες πυρκαγιές, η αρνητική όψη της βιοτεχνολογίας και οι λοιπές παρεμβάσεις του ανθρώπου, οι οποίες δεν σέβονται την Κτίση, το Δημιούργημα του Θεού, εγκυμονούν πολλούς κινδύνους εκφυλισμού και αφανισμού του ανθρωπίνου γένους.

Η Ορθόδοξος Εκκλησίας διδάσκει ως αντίδοτο της παρατηρούμενης οικολογικής κρίσεως τη Μετάνοια. Η Μετάνοια είναι η καθολική μας στάση, ώστε από την παράχρηση και την κατάχρηση να οδηγηθούμε στην ορθή χρήση, εργαζόμενοι δηλαδή και φυλάσσοντες τον Παράδεισο, το φυσικό μας δηλαδή περιβάλλον».