Τύχη είναι το ψευδώνυμο του Θεού, όταν δε θέλει να βάλει την υπογραφή Του

Του Ηλία Λιαμή, δρ. Θεολογίας, Μουσικοπαιδαγωγού

Ευγνωμονώ τον Θεό και τον Μητροπολίτη Πειραιώς για την ευκαιρία που μου δίνεται. Η ευγνωμοσύνη αυτή δεν αποτελεί τυπικότητα και θα το αποδείξω στη συνέχεια.
Θα ξεκινήσω από τον Σεβασμιώτατο Πειραιώς, για να του εξομολογηθώ, πως θεωρώ την αποψινή εκδήλωση, δείγμα αρχοντιάς και βαθύτατης ευγένειας εκ μέρους του, γεγονός, που δε με εκπλήσσει, καθώς, από τη θητεία του στην Ιερά Σύνοδο μέχρι και αυτή τη στιγμή, έχω επανειλημμένως γευτεί τους καρπούς, και της αρχοντιάς και της ευγένειας που τον διακρίνει, τολμώ να πως δε, και της αγάπης του.
Βέβαια, νιώθω συγκινημένος και από την τιμή, που μου κάνει ο Σύνδεσμος Επιστημόνων Πειραιώς, φορέας που κοσμεί επί 20 χρόνια την πόλη του Πειραιά.

Όσο για τον Πανάγιο Θεό, βαθύτατα τον ευγνωμονώ που με αξιώνει για το σημερινό. Διότι, καθώς περνούν τα χρόνια και οι δεκαετίες, στρέφουμε τη ματιά μας πίσω και αναγνωρίζουμε εκείνους, που πορεύτηκαν μαζί μας. Στη ζωή του καθενός, δεν είναι πολλοί εκείνοι, πέραν ορισμένων στενών συγγενών και 1-2 καλών φίλων, που οι δρόμοι μας διαρκώς συμπίπτουν. Και για μένα, τον ομιλούντα τη στιγμή αυτή, τέτοιος συνοδοιπόρος υπήρξε ο τιμώμενος σήμερα άγιος Δημητριάδος και Αλμυρού. Τυχαίο, θα αντείπουν πολλοί. Κι εγώ θα τους απαντήσω με ένα απόφθεγμα χριστιανού στοχαστή:

«Τύχη είναι το ψευδώνυμο του Θεού, όταν δε θέλει να βάλει την υπογραφή Του».

Αυτοί οι συνοδοιπόροι λοιπόν, όπως ο προαναφερθείς, κινδυνεύουν, όπως κι εμείς άλλωστε, να μην ανταλλάξουν ποτέ λόγια καρδιάς, για το τι πραγματικά σήμαινε η παρουσία του ενός για τον άλλον τους στη ζωή τους. Μπορεί, πράξεις και συμπεριφορές να το διακηρύττουν, αλλά, εάν οι λέξεις, το δώρο αυτό του Θεού, δεν το εκφράσουν, μένει πάντα ένα παράπονο, που γίνεται αρκετά πικρό, όταν πια η ζωή, στερήσει αυτή την δυνατότητα.

Να λοιπόν η ευκαιρία μου σήμερα πάτερ-Ιγνάτιε! Ευεργετική η περίσταση. Αλλά και άκρως δυσχερής, άκρως διλημματική. Είναι άραγε σήμερα πρέπον, ημέρα τιμής προς τον ιδρυτή του Συνδέσμου Επιστημόνων Πειραιώς, προς έναν επίσκοπο με έργο και παρουσία στο προσκήνιο της κοινωνικής και πνευματικής ζωής του τόπου μας, να εκφράσει κανείς προσωπικά συναισθήματα; Εάν όχι, τότε τι; Ξερή καταγραφή πεπραγμένων; Εγκώμια χωρίς προσωπική μαρτυρία; Ή μήπως επαίνους, χωρίς την εμπλοκή μιας υπερτριαντάχρονης σχέσης; Διότι, τόσα χρόνια μας χωρίζουν, από την πρώτη γνωριμία μας στις Φινλανδικές στέπες. Ήταν τότε, στη γενική συνέλευση του «Συνδέσμου», της Παγκόσμιας Οργάνωσης Ορθοδόξων Νεολαιών, όπου πρωτανταμώσαμε. Είναι ο οργανισμός, τον οποίον επί σειράν ετών διακόνησε ο Σεβασμιώτατος ως αντιπρόεδρος και σφράγισε την πορεία του.

Μπορώ λοιπόν σήμερα να είμαι αντικειμενικός; Όχι! Μπορώ όμως να καταθέσω τη ματιά μου για τον συγκεκριμένο Ιεράρχη και ν΄ αφήσω εσάς, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέεστε μαζί του, να μετρήσετε με τη δικιά σας εμπειρία την όποια αντικειμενικότητα. Δεν μπορώ να αποφύγω λόγο εξομολογητικό, μπορώ όμως να επιστρατεύσω λόγο θεολογικό και νηπτικό, λόγο ένθεο, που σημαίνει, λόγο βαθύτατα ανθρώπινο, βαθύτατα τρυφερό, βαθύτατα λυτρωτικό. Και να μιλήσω, όχι για φίλο, αλλά για μέλος της Εκκλησίας του Χριστού, μέλος με χαρίσματα πολλά και πεπραγμένα απτά. Κι αν προκύψουν έπαινοι, δεν ανησυχώ. Καταθέτω εντίμως –και σας ομιλεί άνθρωπος ενίοτε αυστηρός με τους ανθρώπους και λόγω καθηγητικής ιδιότητος- πως, τον τιμώμενο σήμερα δεν τον είδα ποτέ να του θολώσουν τον νου και τη ματιά οι έπαινοι και τα αξιώματα. Διότι, είτε το συνειδητοποιεί, είτε όχι, μαζί με τα υπόλοιπα χαρίσματα, δεν πήρε απόσταση από μια αλήθεια, τη βασική, τη μόνη αλήθεια: Πώς, ό,τι είμαστε και ό,τι έχουμε, αποτελεί δωρεά Θεού και καρπό της αγάπης και του ελέους Του. Θησαυρόν κατέχουμε όλοι, ο καθένας τον δικό του και ξεχωριστό, αλλά τον κρατάμε, ως τα παύλεια «οστράκινα σκεύη» (Κορ. Β΄, 4-7).

Αυτή η αλήθεια θα προστατέψει και το τιμώμενο σήμερα οστράκινο σκεύος, τον Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού, και ακριβώς αυτή η διηνεκής υπαρξιακή του στάση, στάση που με έχει μάρτυρα αυτόπτη και αυτήκοο, θα μετρήσει την όντως αξία και το όντως μεγαλείο του.

Δεν φοβούμαι τις λέξεις. Διότι δεν αφορούν τον ίδιο, αλλά τον Θεό. Αυτού το μεγαλείο, Αυτός η πηγή των χαρισμάτων, Αυτού και η κλήση προς τους λειτουργούς Του. Ποιος θα τολμούσε να επαρθεί, να υποκύψει στον πειρασμό των αξιωμάτων, να υποτιμήσει τους έσχατους του κόσμου τούτου, επικαλούμενους θώκους και τίτλους; Εγώ, ίσως ναι! Ο π. Ιγνάτιος, όχι!

Βλέπετε πως, ούτε να παραλείψω λέξεις φοβούμαι. Και το «άγιος Δημητριάδος» ισχύει και το «Σεβασμιώτατος» ισχύει. Ισχύει όμως και εκείνο του Παύλου στην Β΄ προς Κορινθίους επιστολή:

«Υπέρ Θεού πρεσβεύομεν» (Β΄ Κορ. 5,20)

Πρεσβευτές Θεού είμαστε, τα δικά Του διάσημα και το δικό Του σχήμα φέρουμε. Η όποια αξία μας έγκειται στην εικόνα που σχηματίζει ο κόσμος από τα λόγια και τις πράξεις μας για Εκείνον, που μας απέστειλε. Γι΄ αυτό και συνεχίζει ο απόστολος των εθνών:

«Παρακαλούμε, μη εις κενόν την χάριν του Θεού δέξασθαι υμάς» (Β΄ Κορ 6,1)

Ναι, αυτό μόνον: Μην πάει χαμένη η χάρη, μη χάσουν οι άνθρωποι, που θα βρεθούν στο δρόμο μας την ευκαιρία να αναγνωρίσουν, τι Θεός αγάπης, ελέους και οικτιρμών μας έπλασε και μας περιμένει!

Αυτός ο Θεός, ο εγκατεστημένος κατά τους Πατέρες της Φιλοκαλίας στην καρδία μας με το ιερό βάπτισμα, βοά και παρακαλεί και μας καταδιώκει «πάσας τας ημέρας της ζωής μας» (Ψαλ. 22,6) να μην Τον αποκρύψουμε, αλλά να Του προσφέρουμε χέρια, νου, ιδέες και κυρίως την καρδιά μας, ώστε εντός και εκτός ημών, να καταστούν «τα πάντα και εν πάσι, Χριστός» (Κολ. 3, 11), μόνον Χριστός!

Από την κολυμβήθρα εξερχόμεθα ένθεοι, δηλαδή ενθουσιώδεις. Και εάν μία λέξη υπάρχει, που πρώτη έρχεται στον νου για τον π. Ιγνάτιο, είναι αυτή: Ενθουσιώδης!

Για τους αναλυτές της ανθρώπινης προσωπικότητας, ο ενθουσιασμός αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό του παιδιού που κρύβουμε μέσα μας. Τον ενθουσιασμό αυτό, τον συνοδεύουν πάντα, η φαντασία και η τάση για μοιρασιά! Τον νοθεύουν όμως και κάποια άλλα παιδικά χαρακτηριστικά: Το πείσμα, η αντίδραση και το εύκολο θίξιμο εξ αιτίας μιας παιδικής ανασφάλειας. Χωρίς λοιπόν καμία επιφύλαξη, σας καταθέτω, πως αυτό το πρωταρχικό παιδί, που φωλιάζει στην ψυχή όλων μας, στην περίπτωση του Δεσπότη του Βόλου, δεν καταπλακώθηκε από τη σοβαροφάνεια τού θεσμικού του ρόλου. Τα γένια του άσπρισαν, μα η παιδική καρδιά του δεν μαύρισε. Κάθε μέρα μπορείς να ακούσεις απ΄ τον π. Ιγνάτιο κάτι καινούργιο ως ιδέα, κάτι συναρπαστικό ως όραμα! Και συγχρόνως, κάτι έτοιμο να το μοιραστεί και να το κεράσει. Την ίδια στιγμή, το αρχέγονο παιδί διαρκώς αποκαθαίρεται από μνησικακίες, πείσματα και ανασφάλειες. Καταθέτω μαρτυρία για έμπρακτη υπέρβαση μικροτήτων και πειρασμών τέτοιου είδους εκ μέρους του, πειρασμών, που όλους μας, μας περιμένουν στις γωνιές των διαδρομών μας.

Δεν είναι όμως μόνον το παιδί. Κατά τους ίδιους ειδήμονες, είναι και ο γονιός, που διεκδικεί μέσα μας μια θέση, με την τάση του για στοργή και προστασία. Γι΄ αυτό και το «πάτερ», που συχνά χρησιμοποιώ για να αναφερθώ στον τιμώμενο, δεν αποτελεί μόνον μια απλή προσφώνηση. Αποτελεί την επιβεβαίωση μιας έμφυτης έννοιας, που τον διακατέχει για τους άλλους. Δεν ξέρω αν βρίσκει πάντα τους καλύτερους τρόπους να την εκφράσει. Ξέρω όμως πως υπάρχει και διαχέεται σε κάθε του σχέση. «Πατήρ» λοιπόν εκ θέσεως εκκλησιαστικής αλλά και εκ φύσεως ανθρωπίνης. Και αυτός ο ρόλος όμως κρύβει σκοτεινές πλευρές: Γονεϊκές εμμονές και διαρκώς επικριτικό λόγο. Όχι όμως για τον πατέρα Ιγνάτιο. Τον είδα πάντα να ελευθερώνει τους συνεργάτες του και να μην καταφεύγει ποτέ σε κηρυγματικές κορώνες. Προσωπικά, ένιωσα μια φορά τον επικριτικό του λόγο. Ήταν τότε, που ο σταθμός πρωτοξεκίναγε. Και είχε δίκιο.

Μέσα μας όμως, πέρα από το παιδί και τον γονιό, περιμένει να αναδειχθεί και ο ενήλικας. Ο ακέραιος άνθρωπος της συνέπειας λόγων και πράξεων. Το διαρκές ζητούμενο για όλους: Η συνεπής ύπαρξη! Η ζωή έφερε τον π. Ιγνάτιο σε θέση ηγετική. Και ο ηγέτης είναι πάντα στο στόχαστρο, πάντα σε θέση κρινομένου, πάντα εκτεθειμένος, με τις τυχόν αδυναμίες και κυρίως με την τυχόν ασυνέπειά του να διογκώνονται και ο ίδιος να περιφέρεται σχολιαζόμενος στις ιδιωτικές και δημόσιες συζητήσεις. Στη θέση του αυστηρού παρατηρητή βρίσκομαι κι εγώ επί σειράν ετών. Στις προσδοκίες μου λοιπόν, ως προς τη συνέπεια λόγων και πράξεων, δεν προδόθηκα. Ανθρώπινο έλλειμμα ίσως να διαπίστωσα. Διάψευση και προδοσία όμως, ποτέ!

Και σήμερα, λοιπό, εδώ, στον Πειραιά, μια τιμητική τριπλή επιστροφή:

Το παιδί Ιγνάτιος, που ενθουσίασε, οραματίστηκε και δημιούργησε.

Ο γονιός Ιγνάτιος, που στήριξε με δομές, αλλά και την προσωπική του έννοια, συλλειτουργούς, λαϊκούς και εμπερίστατος αδελφούς του, δομές, που στα χέρια ενός επίσης ενθουσιώδους ανθρώπου, του αγίου Πειραιώς, στεριώσανε και πήρανε νέα ζωή.

Επιστροφή και του ενήλικα Ιγνάτιου, πυο αν δεν είχε αφήσει πίσω του ακεραιότητα και συνέπεια, η ζωή, ούτε θα είχε επιτρέψει αυτή την εκδήλωση, ούτε θα είχε γεμίσει αυτήν εδώ την αίθουσα.

Θυμίζω ξανά:

Δεν εξυμνώ πρόσωπο. Τον δωροδότη Θεό εξυμνώ. Ένα όμως, με την όποια αξία μου και το όποιο δικαίωμά μου, του αναγνωρίζω: Την παρρησία, ενώπιον του θυσιαστηρίου, να τολμήσει να σηκώσει τα μάτια προς τον Εσταυρωμένο του Ιερού Βήματος και να επαναλάβει ταπεινά τα λόγια της ευχής του Μ. Αγιασμού:

«Ομολόγησα την χάριν,

Εκήρυξα τον έλεον,

Δεν έκρυψα την ευεργεσίαν»

Όταν στις γειτονιές του Πειραιά οι σχολές γονέων, όταν στο σταθμό οι εκφωνητές και οι παραγωγοί, όταν στα πνευματικά κέντρα οι εθελοντές, όταν στον Σύνδεσμο Επιστημόνων τα μέλη, όταν στους ναούς οι συλλειτουργοί, όταν στους φορείς οι συνεργάτες, όταν ακόμη και εδώ μέσα, εδώ, κάτω από την Αγία Τριάδα, επισκέπτες και ακροατές, όπως τώρα θα ακούν για Ιγνάτιο, ένα χαμόγελο αναγνώρισης θα γεμίζει τον αέρα. Το χαμόγελο ανθρώπων απλών, παράσημο μεγαλύτερο από το ακριβότερο εγκόλπιο και την πιο χρυσοποίκιλτη στολή. Είναι αυτό το χαμόγελο, που επέβαλε, ήρεμα και αποφασιστικά, και το νέο ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ, που ξεκινάει πάλι στις 3 του Μάρτη.

Πάτερ μου συγγνώμη! Δεν τα είπα όλα αυτά προς πειρασμόν. Με απόλυτη βεβαιότητα τα είπα, πως, σ΄ αυτόν τον πειρασμό, που ξέρει να κολακεύει, ξέρετε να υψώσετε ως τείχος το ευαγγελικό:

«όταν ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντα υμιν, λέγετε ότι δούλοι αχρείοί έσμεν, ότι ο ωφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν». (Λουκ. 17, 10)

Ρίξτε Σεβασμιώτατε ένα βλέμμα πίσω. Πολλά πήγαν καλά. Δεν πήγαν χαμένα και στείρα 55 χρόνια ζωής. Και αυτό, όχι για έπαινο, αλλά για κουράγιο το λέω. Διότι τα καλύτερα, τα δημιουργικότερα, αλλά και τα δυσκολότερα είναι μπροστά.

Έχετε όμως δώσει δικαίωμα στον Θεόν΄ ανοίγει δρόμο.

Καλή πορεία,

Και εγώ, με την ευχή σας, είς εκ των συνοδοιπόρων!

* Η oμιλία που εκφώνησε o κ. Ηλίας Λιαμής, Θεολόγος-Μουσικός, Πρόεδρος της Συνοδικής Επιτροπής Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος και Παραγωγός του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Πειραϊκής Εκκλησίας παρουσιάζοντας τον τιμώμενο Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιο, από τον Σύνδεσμο Επιστημόνων Πειραιώς, στην εορταστική εκδήλωση με αφορμή την συμπλήρωση 20 χρόνων από την ίδρυσή του, την Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013.