ΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Μίλησαν στο vimaorthodoxias.gr παλιοί καλλιεργητές, ναυτικοί και παρατηρητές της φύσης
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Καθώς η επιστημονική μετεωρολογία έχει εξελιχθεί θεαματικά, εξακολουθεί ωστόσο να συγκινεί η διαχρονική σοφία των λεγόμενων μερομηνίων, των παραδοσιακών παρατηρήσεων που κάνουν γεωργοί, βοσκοί και νησιώτες σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Πιστοί σε αυτή την παράδοση, κάτοικοι από Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Ήπειρο, Πελοπόννησο, Κυκλάδες και Κρήτη μίλησαν στο vimaorthodoxias.gr, καταθέτοντας τις δικές τους εκτιμήσεις για τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2025.
Αύγουστος 2025 – Καυτός και ξηρός στη Βόρεια Ελλάδα
Σύμφωνα με όσα ανέφεραν γεωργοί και παλαιοί παρατηρητές από τον κάμπο των Γιαννιτσών, τη δυτική Μακεδονία και τον Έβρο, ο φετινός Αύγουστος αναμένεται ιδιαίτερα θερμός και ξηρός, χωρίς βροχές. Ο ουρανός, λένε, ήταν «γυαλί» τα τελευταία μερόνυχτα του Ιουλίου, κάτι που παραδοσιακά μεταφράζεται σε δυνατούς καύσωνες για τον Αύγουστο. Οι βοριάδες που φύσηξαν στις 29 και 30 Ιουλίου ίσως φέρουν κάποιες πιο δροσερές νύχτες, αλλά η γενική εικόνα παραμένει: πολλή ζέστη, καθόλου νερά.
Στα ηπειρωτικά της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας, οι αγρότες διακρίνουν πιθανότητες για μερικές απογευματινές καταιγίδες στα βουνά του Ολύμπου και της Οίτης, χωρίς όμως να αναμένεται οργανωμένο κύμα βροχοπτώσεων.
Στις Κυκλάδες και την Κρήτη – ξηρασία αλλά μερικές «μπόρες του Αυγούστου»
Αγρότες από την Κρήτη και ψαράδες από την Πάρο και τη Σύρο παρατηρούν ήδη σημάδια που θυμίζουν παλαιότερα καλοκαίρια «δίχως σταγόνα». Ο ορίζοντας τις νύχτες είναι καθαρός, ο αέρας ζεστός, και τα σύννεφα σπάνια. Παρά ταύτα, παραδοσιακοί ψαράδες προειδοποιούν για πιθανές ξαφνικές μπόρες στα μέσα Αυγούστου, όπως έγινε και το 2017. Οι λεγόμενες μπόρες του Δεκαπενταύγουστου δεν αποκλείονται στα ορεινά της Κρήτης και σε κάποιες Κυκλάδες με υψόμετρο.
Σεπτέμβριος 2025 – Ο μήνας της μετάβασης
Η εικόνα αλλάζει σταδιακά τον Σεπτέμβριο. Όσοι μίλησαν στο vimaorthodoxias.gr από την Ήπειρο και τα χωριά της Ευρυτανίας συμφωνούν πως ο φετινός Σεπτέμβριος δεν θα είναι «καλοκαιρινός μέχρι τέλους». Αντίθετα, οι πρώτες ψιχάλες και οι συννεφιές θα κάνουν την εμφάνισή τους από τις 5–10 Σεπτεμβρίου, ιδιαίτερα στα δυτικά και ορεινά τμήματα της χώρας.
Στην ανατολική Ελλάδα, από τη Βοιωτία μέχρι τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, αναμένεται πιο ήπια μετάβαση, με ηλιόλουστες μέρες και πιο δροσερές νύχτες μετά τα μέσα του μήνα. Όσοι έχουν εμπειρία από τη Ρόδο και την Κω εκτιμούν πως τα πρωτοβρόχια ίσως καθυστερήσουν, με τον καιρό να παραμένει «καλοκαιρινός» μέχρι και την 20ή Σεπτεμβρίου.
Οι Θεσσαλοί γεωργοί, ωστόσο, αναφέρουν ότι παρατήρησαν αυξημένη υγρασία στις αυγινές ώρες και δροσιές από τον Βορρά, κάτι που στο δικό τους παραδοσιακό σύστημα σημαίνει στροφή του καιρού προς το φθινόπωρο πιο νωρίς.
Οκτώβριος 2025 – Φθινόπωρο με όλα τα χαρακτηριστικά του
Αντίθετα με τους προηγούμενους μήνες, σχεδόν όλοι οι παρατηρητές που μίλησαν στο vimaorthodoxias.gr συμφωνούν πως ο Οκτώβριος θα είναι μήνας φθινοπωρινός «με τα όλα του». Στην Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Δυτική Στερεά, η παράδοση λέει ότι όταν οι πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου είναι νωχελικές, με αραιές νεφώσεις και πρωινή υγρασία, τότε ο Οκτώβριος φέρνει πλήρη φθινοπωρινό κύκλο: βροχές, νεφώσεις, και σταδιακή πτώση της θερμοκρασίας.
Κρητικοί γεωργοί ανέφεραν πως οι παρατηρήσεις τους δείχνουν ισχυρό νοτιά προς τις 10 Οκτωβρίου, που θα φέρει βροχές και «γεμάτες μέρες» σε όλο το νησί. Και στην Πελοπόννησο, κυρίως σε περιοχές όπως η Γορτυνία και η Μάνη, οι παλιοί λένε ότι «ο φετινός Οκτώβρης θα μυρίσει πραγματικό φθινόπωρο».
Από την άλλη, σε παραθαλάσσιες περιοχές και νησιά του Νοτίου Αιγαίου, όπως η Κάρπαθος, η Νάξος και η Ανάφη, παρατηρείται καθυστέρηση στη μεταβολή του καιρού: ίσως μείνει ηλιόλουστος μέχρι και τα τέλη του Οκτώβρη.
Οι παρατηρήσεις των ανθρώπων που εμπιστεύονται το παραδοσιακό ημερολόγιο των μερομηνίων συγκλίνουν στο εξής:
- Ο Αύγουστος 2025 θα είναι ιδιαίτερα θερμός και ξηρός, με πιθανές μπόρες στα ορεινά.
- Ο Σεπτέμβριος 2025 φέρνει μετάβαση, με πιο δροσερές νύχτες και πιθανές πρώτες βροχές, κυρίως δυτικά.
- Ο Οκτώβριος 2025 φαίνεται ότι θα θυμίζει παλιό φθινόπωρο, με αυξημένες βροχοπτώσεις και καθοδική πορεία της θερμοκρασίας, εκτός από τα νοτιότερα νησιά.
Τα μερομήνια, αν και δεν υποκαθιστούν τη μετεωρολογική πρόγνωση, παραμένουν ένας ζωντανός θεσμός για τους ανθρώπους της υπαίθρου, και αποτυπώνουν μια γνώση που έχει δοκιμαστεί στον χρόνο. Όπως λέει χαρακτηριστικά ένας γεωργός από τη Νεμέα που μίλησε στο vimaorthodoxias.gr: «Ο ουρανός λέει πάντα την αλήθεια — αρκεί να μάθεις να τον διαβάζεις».