ΣΟΥΗΔΙΑΣ ΚΛΕΟΠΑΣ: Την Κυριακή Δ΄ Ματθαίου, στον Καθεδρικό Ναό Αγίου Γεωργίου στη Στοκχόλμη, ο Μητροπολίτης Σουηδίας κ. Κλεόπας απηύθυνε ομιλία προς το εκκλησίασμα, εστιάζοντας στην ευαγγελική περικοπή του εκατοντάρχου της Καπερναούμ.
Ο Μητροπολίτης τόνισε: «Η σημερινή Ευαγγελική περικοπή μάς φέρνει ενώπιον μιας σπάνιας και θαυμαστής μορφής, αυτής του εκατοντάρχου της Καπερναούμ, ενός εθνικού που ξεχωρίζει για την πίστη, την ταπείνωση και την φιλαλληλία του.
Ο Κύριός μας, ο Οποίος “ετάζει καρδίας και νεφρούς”, επαινεί και θαυμάζει τον εκατόνταρχο όταν λέγει: «Οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον» (Ματθ. 8,10). Πόσο συγκλονιστικό, να επαινείται η πίστη ενός ειδωλολάτρη, ενώ πολλοί από τους υιούς του Ισραήλ παρέμεναν σκληροκάρδιοι!»
Αναφερόμενος στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, τόνισε: «Οὐκ ἔπαρσις ἡ πίστις, ἀλλ᾿ ὑποταγὴ καὶ ταπείνωσις· ὁ ἐκατόνταρχος κατενόησε τὴν θείαν ἐξουσίαν καὶ προσεκύνησεν οὐχὶ ἐκ φόβου, ἀλλ᾿ ἐκ πίστεως.»
Ο Μητροπολίτης εξήγησε πως ο εκατόνταρχος, «δεν ζητά να δει κάποιο θαύμα, ούτε απαιτεί να εισέλθει ο Ιησούς στο σπίτι του. Αντιθέτως, εκδηλώνει απέραντη ταπείνωση και πίστη στον λόγο του Κυρίου: ‘Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου’».
Παρουσίασε επίσης τη βαθιά θεολογία που κρύβεται σε αυτή την απλή φράση, όπως αναφέρει ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Οὐκ εἶπεν ‘οἶδα ὅτι δύνασαι’, ἀλλ᾿ ‘οὐδὲν ἐμπόδιον, εἰ καὶ μακράν, εἰ μόνον εἴπῃς τῷ στόματί σου’· τοιαύτη ἡ ἀληθινὴ πίστις».
Τόνισε την πίστη ως «εσωτερική βεβαιότητα, καρπός του φωτισμού από τον Θεό» και πρόσθεσε: «Ο εκατόνταρχος έχει καρδιά δεκτική, και γι᾽ αυτό λαμβάνει την Θεία Χάρη».
Αναφέρθηκε στον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, που λέει: «Οὐ πᾶς ὁ λέγων, ‘Κύριε, Κύριε’, πιστεύει ἀληθῶς· ἀλλ᾿ ὁ τῇ ταπεινώσει καὶ τῇ πράξει προσφέρων τὴν πίστιν», δηλαδή όχι μόνο πίστη με λόγια, αλλά πίστη με ταπείνωση και έργα.
Ο Μητροπολίτης εξήγησε πως ο εκατόνταρχος «δεν θεωρεί τον εαυτό του άξιο να δεχθεί τον Χριστό», διευκρινίζοντας ότι «ο Χριστός δεν κατοικεί σε ψυχές υπερήφανες, αφού ‘ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δέ δίδωσι χάριν’».
Παραθέτοντας τον Άγιο Ισαάκ τον Σύρο, είπε: «Ὅπου γένηται ταπείνωσις, ἐκεῖ ἐπικάθηται ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ».
Υπογράμμισε την ευσπλαχνία του εκατοντάρχου, που δεν ζητά τίποτε για τον εαυτό του αλλά για τον δούλο του, ενώ ο Άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων παρατηρεί: «Ἁγία ἡ πίστις, ὅταν συνοδεύεται ἀπὸ φιλανθρωπίαν· ἡ ἀγάπη τῷ πλησίον γίνεται σκάλα τῆς σωτηρίας».
Αναφέρθηκε στη δύναμη του λόγου του Θεού, επικαλούμενος τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή:
«Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐνέργει οὐ κατὰ φύσιν ἀνθρωπίνην, ἀλλὰ κατὰ φύσιν θεϊκήν· καὶ ὅπου οὐκ εἶναι, δύναται παρεῖναι».
Τέλος, κάλεσε το ποίμνιο να εμπιστευθεί τον Θεό όχι μόνο με λόγια αλλά και με το ήθος, θυμίζοντας: «Αξιωνόμεθα της χάριτος, όταν προσερχόμεθα ταπεινά και με πίστη. Ας αναφωνούμε κι εμείς κάθε φορά, προτού μεταλάβουμε το Σώμα και το Αίμα Του: ‘Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανός…’ κι ας γίνει κατά την πίστη μας, ‘Ὕπαγε· ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι’. Αμήν!»
Διαβάστε την ομιλία παρακάτω:
Η σημερινή Ευαγγελική περικοπή μάς φέρνει ενώπιον μιας σπάνιας και θαυμαστής μορφής, αυτής του εκατοντάρχου της Καπερναούμ, ενός εθνικού που ξεχωρίζει για την πίστη, την ταπείνωση και την φιλαλληλία του.
Ο Κύριός μας, ο Οποίος “ετάζει καρδίας και νεφρούς”, επαινεί και θαυμάζει τον εκατόνταρχο όταν λέγει: «Οὐδὲ ἐν τῷ Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον» (Ματθ. 8,10). Πόσο συγκλονιστικό, να επαινείται η πίστη ενός ειδωλολάτρη, ενώ πολλοί από τους υιούς του Ισραήλ παρέμεναν σκληροκάρδιοι!
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, σχολιάζοντας αυτή την περικοπή, λέγει: «Οὐκ ἔπαρσις ἡ πίστις, ἀλλ᾿ ὑποταγὴ καὶ ταπείνωσις· ὁ ἐκατόνταρχος κατενόησε τὴν θείαν ἐξουσίαν καὶ προσεκύνησεν οὐχὶ ἐκ φόβου, ἀλλ᾿ ἐκ πίστεως» (Ὁμιλία ΚΣΤ΄ εἰς τὸν Ματθαῖον).
Πράγματι, ο εκατόνταρχος δεν ζητά να δει κάποιο θαύμα, ούτε απαιτεί να εισέλθει ο Ιησούς στο σπίτι του. Αντιθέτως, εκδηλώνει απέραντη ταπείνωση και πίστη στον λόγο του Κυρίου: «Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου».
Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας επισημαίνει πως η απλή αυτή φράση αποκαλύπτει βαθιά θεολογία: «Οὐκ εἶπεν ‘οἶδα ὅτι δύνασαι’, ἀλλ᾿ ‘οὐδὲν ἐμπόδιον, εἰ καὶ μακράν, εἰ μόνον εἴπῃς τῷ στόματί σου’· τοιαύτη ἡ ἀληθινὴ πίστις». (Γλαφυρὴ ἔκθεσις εἰς Ματθ.)
Η πίστη, Αδελφοί μου, δεν είναι μια επιφανειακή γνώμη. Είναι εσωτερική βεβαιότητα, καρπός του φωτισμού από τον Θεό. Ο εκατόνταρχος έχει καρδιά δεκτική, και γι᾽ αυτό λαμβάνει την Θεία Χάρη.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει: «Οὐ πᾶς ὁ λέγων, ‘Κύριε, Κύριε’, πιστεύει ἀληθῶς· ἀλλ᾿ ὁ τῇ ταπεινώσει καὶ τῇ πράξει προσφέρων τὴν πίστιν», δηλαδή όχι μόνο πίστη με λόγια, αλλά προσφορά πίστεως, με ταπείνωση και έργα!
Ο εκατόνταρχος δεν θεωρεί τον εαυτό του άξιο να δεχθεί τον Χριστό. Αυτό είναι το αυθεντικό φρόνημα της πίστης, που ελκύει την Θεία Χάρη. Ο Χριστός δεν κατοικεί σε ψυχές υπερήφανες, αφού «ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δέ δίδωσι χάριν».
Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει: «Ὅπου γένηται ταπείνωσις, ἐκεῖ ἐπικάθηται ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ».
Ο εκατόνταρχος δεν ζητά τίποτε για τον εαυτό του. Έρχεται για τον δούλο του. Αυτό δείχνει καρδιά γεμάτη ευσπλαχνία. Δεν είναι μόνο δίκαιος, αλλά και σπλαχνικός. Αυτόν τον άνθρωπο τον κάνει πρότυπο ο Κύριος.
Ο Άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων παρατηρεί σχετικά: «Ἁγία ἡ πίστις, ὅταν συνοδεύεται ἀπὸ φιλανθρωπίαν· ἡ ἀγάπη τῷ πλησίον γίνεται σκάλα τῆς σωτηρίας».
Ο εκατόνταρχος γνωρίζει, ότι ο Ιησούς δεν χρειάζεται να παρευρίσκεται σωματικά για να θεραπεύσει. Πιστεύει στην δύναμη του λόγου Του.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέγει: «Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐνέργει οὐ κατὰ φύσιν ἀνθρωπίνην, ἀλλὰ κατὰ φύσιν θεϊκήν· καὶ ὅπου οὐκ εἶναι, δύναται παρεῖναι».
Η πίστη του εκατοντάρχου μάς καλεί, να εμπιστευθούμε τον Θεό, όχι μόνον με τα λόγια, αλλά και με το ήθος μας. Μάς διδάσκει, ότι ο Θεός βλέπει την καρδιά, όχι τον τύπο. Αξιωνόμεθα της χάριτος, όταν προσερχόμεθα ταπεινά και με πίστη.
Ας αναφωνούμε κι εμείς κάθε φορά, προτού μεταλάβουμε το Σώμα και το Αίμα Του: «Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανός…» κι ας γίνει κατά την πίστη μας, «Ὕπαγε· ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι». Αμήν!