ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ: Σήμερα (12/06) εορτάζουμε τη μνήμη του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου. Χθες εορτάσαμε τη μνήμη του Αγίου Σωφρονίου και σήμερα του Αγίου Παϊσίου, δύο μεγάλων αγίων και Πατέρων της Εκκλησίας μας, ο καθένας με το διαφορετικό του χάρισμα, αλλά πάντως δόξασαν τον Θεό και τίμησαν την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Του Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου
1. Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
Θα ήθελα σήμερα που έχουμε τη μνήμη του αγίου Παϊσίου και στον οποίο αφιερώσαμε αυτό το Παρεκκλήσιο κάτω από τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου Ναυπάκτου, να αναφερθώ εν ολίγοις, όχι απλώς στη ζωή του αγίου Παϊσίου, αλλά κυρίως στις εντυπώσεις τις οποίες και εγώ και άλλοι αποκόμισαν από την τηλεοπτική σειρά που παρουσιάστηκε τα δύο τελευταία χρόνια για τον άγιο Παΐσιο.
Πρόκειται για την τηλεοπτική σειρά με τίτλο «Από τα Φάρασα στον Ουρανό» που παρουσίασε τη ζωή του αγίου Παϊσίου από την ώρα που γεννήθηκε στα Φάρασα της Καππαδοκίας και τον ακολούθησε στην πορεία του προς την Ελλάδα, στην Κόνιτσα και μετά πώς ανεδείχθη και πώς έγινε μοναχός και δόξασε τον Θεό και έφθασε στον ουρανό.
Βέβαια, είναι πάρα πολύ δύσκολο να παρουσιασθεί η ζωή ενός ανθρώπου, και ιδιαίτερα ενός αγίου, αλλά νομίζω ότι αυτή η τηλεοπτική σειρά, επειδή γνωρίσαμε τον άγιο Παΐσιο εμείς οι μεγαλύτεροι και εγώ τουλάχιστον είχα μια ιδιαίτερη σχέση μαζί του και ιδιαίτερη επικοινωνία, τον απέδιδε εν πολλοίς.
Τον άγιο Παΐσιο τον επισκεπτόμουν συχνά και του έλεγα όλα τα προβλήματά μου, φυσικά με την άδεια του πνευματικού μου, του αγίου Καλλινίκου, ο οποίος αγαπούσε πάρα πολύ τον άγιο Παΐσιο και ο άγιος Παΐσιος αγαπούσε τον άγιο Καλλίνικο και μάλιστα, όταν τον γνώρισε, είπε ο άγιος Παΐσιος, «δεν γνώρισα μέχρι τότε πιο αγιότερο Επίσκοπο». Πήγαινα, λοιπόν, και του έλεγα όλα τα θέματα τα οποία έπρεπε να αντιμετωπιστούν στη ζωή μου και με βοήθησε αποτελεσματικά. Και έχω πει επανειλημμένως ότι το ότι σήμερα είμαι εδώ στη Ναύπακτο Μητροπολίτης το οφείλω, εκτός από τον άγιο Καλλίνικο, τον Γέροντά μου, που προσευχόταν στον Θεό και πνευματικά με ανέδειξε, επίσης το οφείλω στον άγιο Παΐσιο, για λόγους τους οποίους εγώ γνωρίζω.
Άρα, γνωρίσαμε προσωπικά τον άγιο Παΐσιο και είδαμε ότι πράγματι τον απέδωσε αυτή η τηλεοπτική σειρά εν πολλοίς. Βέβαια, δεν είναι εύκολο να αποδώσει κανείς απόλυτα έναν άνθρωπο και ιδιαίτερα έναν άγιο. Και πριν από δύο-τρεις ημέρες είχα τη χαρά να μας επισκεφθεί εδώ στη Μητρόπολη και εκείνος που έγραψε το σενάριο, ο κ. Γεώργιος Τσιάκκας και η σύζυγός του Χριστίνα, η οποία «ενσάρκωνε» τη μητέρα του αγίου Παϊσίου, την Ευλογία, και είχαμε τη δυνατότητα για πολλές ώρες, μία ολόκληρη μέρα και την άλλη μέρα μέχρι το μεσημέρι, να μιλάμε γι’ αυτά τα θέματα, να μιλάμε για τον άγιο Παΐσιο και για τη θεοφιλή ζωή και πολιτεία του.
Όλη η Ελλάδα παρακολούθησε τη σειρά, αλλά και οι εκτός αυτής, γιατί τώρα μεταφράζεται στα αγγλικά, στα ρουμανικά, έχει μεταφραστεί στα αραβικά. Και μάλιστα έχω την πληροφορία ότι η κυρία, η οποία μετέφρασε τη σειρά αυτή στην αραβική γλώσσα είχε κουραστεί από τη μετάφραση και είχε αμφιβολίες αν το απέδιδε καλά στα αραβικά. Τότε της εμφανίστηκε ο άγιος Παΐσιος στον ύπνο της και της είπε να συνεχίσει, διότι αυτός θα είναι μαζί της. Και όταν τελείωσε τη μετάφραση πάλι της εμφανίστηκε και της είπε να είναι ευλογημένη για το έργο που έκανε.
2. Κεντρικά σημεία από τη ζωή του Αγίου Παϊσίου
Στον καθένα που παρακολούθησε αυτήν την τηλεοπτική σειρά δημιουργήθηκαν διάφορες εντυπώσεις. Οπότε, θα μου επιτρέψετε να πω και εγώ μερικά βασικά σημεία που ανέδειξαν τα επεισόδια αυτής της τηλεοπτικής σειράς, και όπως συζητήσαμε με τους συντελεστές αυτής της τηλεοπτικής σειράς και με άλλους ανθρώπους.
α) Η ατμόσφαιρα της ορθόδοξης οικογένειας
Η τηλεοπτική αυτή σειρά έδειξε τι είναι και πώς πρέπει να είναι η ορθόδοξη οικογένεια. Φυσικά, κάθε άνθρωπος έχει τη δική του οικογένεια. Το θέμα είναι πώς αναπτύσσεται και σε ποιες βάσεις στηρίζεται αυτή η χριστιανική οικογένεια.
Είδαμε, λοιπόν, την οικογένεια του αγίου Παϊσίου, τους γονείς του, τη γιαγιά του, τα αδέρφια του που στηρίζονταν στον Θεό και συνδέονταν στενά με την Εκκλησία, με τις ιερές ακολουθίες και κυρίως είχαν έναν καθοδηγητή, έναν άγιο Πατέρα, τον άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη, τον Χατζεφεντή, όπως ακριβώς τον έλεγαν. Τον άκουγαν, τον συμβουλεύονταν, τους καθοδηγούσε, ήταν ο πνευματικός καθοδηγός τους, ο οποίος ως καλός πνευματικός πατέρας από τα Φάρασα της Καππαδοκίας τους οδήγησε μέχρι την Κέρκυρα, όπου εκοιμήθη. Αλλά σε όλη τη ζωή τους τους καθοδηγούσε και τους δίδασκε με το παράδειγμα και τους λόγους του. Όλα τα μέλη της οικογένειας του αγίου Παϊσίου, και γενικότερα όλοι οι Φαρασιώτες, τον είχαν πρότυπο και ρωτούσαν μεταξύ τους για το «τι έλεγε ο πάτερ Αρσένιος, έλεγε αυτό, έλεγε εκείνο».
Αυτό σημαίνει ότι η οικογένεια για να έχει καλές βάσεις, πρέπει να στηρίζεται στην Εκκλησία και στους Αγίους, να έχει έναν καθοδηγητή πνευματικό πατέρα, όχι απλώς ψυχολόγο –μερικές φορές είναι και αυτοί απαραίτητοι– αλλά έναν Άγιο, ο οποίος θα τους καθοδηγεί μέσα από το Πνεύμα του Θεού. Αυτή είναι η ορθόδοξη οικογένεια.
Παρατηρούμε σύγχρονα γεγονότα και εγκλήματα που γίνονται και καταλαβαίνουμε ότι, όταν κάποιος φθάνει στο σημείο να κάνει τέτοια μεγάλα εγκλήματα, σημαίνει ότι δεν λειτουργεί σωστά η οικογένεια. Επομένως, η οικογένεια πρέπει να στηρίζεται και να συνδέεται στενά με την Εκκλησία και με έναν άγιο πνευματικό και άγιο καθοδηγητή.
β) Η πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου
Από την τηλεοπτική αυτή σειρά είδαμε το πώς πρέπει να ζει ο Χριστιανός και μάλιστα ο Ορθόδοξος. Ο άνθρωπος έχει μέσα του την έφεση για τον Θεό. Κάθε άνθρωπος είναι δημιουργημένος κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού. Και πρέπει να αναπτύξει αυτό το κατ’ εικόνα και να φτάσει στο καθ’ ομοίωσιν, που γίνεται μέσα στην Εκκλησία, με όλη τη ζωή της. Επομένως, είδαμε το πώς πρέπει να ζει ο κάθε άνθρωπος, όπως συνέβη στη ζωή του Αγίου Παϊσίου.
Μας δίδαξε ότι πρέπει να έχουμε αγάπη και πίστη στον Θεό και συνεχώς να προσευχόμαστε, γιατί η πίστη εκφράζεται με την προσευχή και εκείνος και όλα τα άλλα μέλη της οικογένειας και η ευσεβής μητέρα του, η Ευλογία, ό,τι προβλήματα είχαν πήγαιναν στην εικόνα του Χριστού και της Υπεραγίας Θεοτόκου και προσεύχονταν.
Φυσικά, δεν απολυτοποιούσαν τα θέματα, γιατί είχαν πνευματικό και είχαν εκκλησιαστική ζωή και εξομολογούνταν και αυτό φάνηκε στην πράξη. Δεν ήταν μόνο η εικόνα στην οποία προσεύχονταν, αλλά είχαν και πνευματικό εξομολόγο και κοινωνούσαν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Άρα, λοιπόν, χρειάζεται πίστη στον Θεό και προσευχή. Μέσα από την προσευχή λύνονται όλα τα ζητήματα.
Μας δίδαξε ακόμη αυτό που έκανε και η ευλαβής μητέρα του Ευλογία, δηλαδή προσεύχονταν και ανέθεταν όλα τα θέματα στην Υπεραγία Θεοτόκο. Μας δίδαξε συνεχώς στη ζωή μας να λέμε το «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με», «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», την ώρα που περπατάμε, την ώρα που κάνουμε κάποια εργασία. Αυτό σημαίνει ότι ο νους μας πρέπει να είναι προς τον Θεό, να έχει αδιάλειπτη μνήμη Θεού.
Και πάνω απ’ όλα μας δίδαξε να δοξάζουμε τον Τριαδικό Θεό. Και ήταν κάτι το οποίο και εμείς το είχαμε στην Ήπειρο και μας το έλεγαν οι γονείς μας. Όταν έπεφταν κεραυνοί, βροντές και αστραπές, μας δίδασκαν να λέμε: «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος», «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος». Και το είδαμε εκεί, όταν είχε καταιγίδα, φώναζαν και τα παιδάκια: «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος». Το είδα και θυμήθηκα τα παιδικά μου χρόνια.
Πρέπει, λοιπόν, να προσευχόμαστε και να δοξάζουμε τον Τριαδικό Θεό. Έλεγε ο άγιος Παΐσιος ότι, όταν κανείς κάνει την προσευχή του και ζητά κάτι από τον Θεό και λέει «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον», αυτό είναι σαν το ασήμι, όταν όμως προσεύχεται στον Θεό και λέει, «Δόξα σοι ὁ Θεός», «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος», αυτό είναι σαν τον χρυσό, είναι ανώτερο από το ασήμι.
Επί πλέον πρέπει να ζούμε με υπακοή. Μεγάλη η δύναμη της υπακοής. Γιατί, όταν μάθει κανείς να κάνει υπακοή, να ρωτά και να υπακούει, σημαίνει ότι έχει ταπεινό φρόνημα, σημαίνει ότι θέλει να μάθει, σημαίνει ότι δεν έχει εγωισμό, σημαίνει ότι δεν έχει φιλαυτία, δεν στηρίζεται στον εαυτό του, ότι δήθεν τα ξέρει όλα, αλλά κάνει υπακοή, και να λέει: «να ‘ναι ευλογημένο». Και όταν κάνει κανείς υπακοή, τότε, πράγματι, έχει ευλογία στη ζωή του και στους ανθρώπους που συνδέονται μαζί του. Μεγάλη η αξία της υπακοής.
Άλλωστε, αυτό μας το δίδαξε ο Χριστός, ο Οποίος ήταν Θεός και «υπήκουσε έως θανάτου, θανάτου δε σταυρού, διό και ο Θεός αυτόν υπερύψωσε», όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος (Φιλιπ. β΄, 8-9). Άρα, λοιπόν, έτσι πρέπει να ζούμε. Πρέπει να ζούμε με υπακοή στο θέλημα του Θεού και υπακοή και στους ανθρώπους, και ιδιαίτερα στον πνευματικό μας πατέρα, τον άγιο πνευματικό πατέρα, όχι τον οποιοδήποτε, γιατί και εδώ γίνονται διάφορα λάθη. Και, βέβαια, πρέπει να κάνουμε υπομονή στη ζωή μας και πάνω από όλα να κάνουμε προσευχή και να δοξολογούμε τον Θεό.
Έτσι αλλοιώνεται ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου, εξαγιάζεται σιγά-σιγά, και αυτά είναι τα πνευματικά μας όπλα. Οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν από αυτά, πελαγώνουν, όταν έρχεται ένα πρόβλημα, είτε αρρώστια είναι είτε θάνατος είναι είτε διαζύγιο είναι, είτε συκοφαντίες και διαβολές είναι, και τα χάνουν κυριολεκτικά, δεν ξέρουν τι να κάνουν. Ενώ εμείς που ζούμε στην Εκκλησία και έχουμε αυτά τα υποδείγματα που μας έδειξαν οι άγιοι, ξέρουμε τι θα κάνουμε, θα πάμε στον πνευματικό μας πατέρα, θα κάνουμε μια μυστική προσευχή στον Χριστό, στην Υπεραγία Θεοτόκο, στους αγίους, θα κάνουμε υπομονή και υπακοή και δοξολογία προς τον Θεό και τότε θα βλέπουμε ότι όλα τα προβλήματα της ζωής μας λύνονται ή υπερβαίνονται.
Όλα αυτά μας τα δίδαξε αυτή η τηλεοπτική σειρά. Γιατί ο άγιος Παΐσιος ήταν μια πολύ μεγάλη προσωπικότητα. Δεν μπορεί, βέβαια, να περικλειστεί σε μια τηλεοπτική σειρά. Και μου έλεγε ο σεναριογράφος του ότι ήθελε και άλλα σημεία να προσθέσει, αλλά ο τηλεοπτικός χρόνος ήταν περιορισμένος και δεν μπορούσαν όλα να παρουσιαστούν, ανάλογα με τις ανάγκες της τηλεοπτικής παραγωγής.
γ) Ο Ορθόδοξος μοναχός
Επίσης, μπορούμε να πούμε ότι αυτό που μας δίδαξε αυτή η τηλεοπτική σειρά από την ζωή του αγίου Παϊσίου, είναι το ποιός είναι ο καλός και ευλογημένος μοναχός που ζει με υπακοή στην Εκκλησία. Και, όταν βρισκόταν μπροστά σε ένα δίλημμα, τι πρέπει να κάνει, αν θα κάνει αυτό που θέλει ο Θεός και θα στενοχωρήσει τον Επίσκοπο ή θα κάνει αυτό που θέλει ο Επίσκοπος και θα στενοχωρήσει τον Θεό, έβρισκε τις κατάλληλες λύσεις. Όταν βρισκόταν σε αυτό το δίλημμα, τότε εξεδήλωνε όλο το εκκλησιαστικό του φρόνημα.
Και μπορώ να πω και εκ πείρας μου ότι, όσες φορές τον πλησίαζα να τον ρωτήσω διάφορα τέτοια θέματα εκκλησιαστικής ζωής, πάντοτε ήταν εκκλησιαστικός, είχε εκκλησιαστικό φρόνημα, σεβόταν τον θεσμό της Εκκλησίας. Αλλά και για θέματα που παρουσιάζονταν και τότε, έλεγε την γνώμη του, αλλά πρόσθετε ότι, αν η Εκκλησία αποφάσιζε διαφορετικά, να κάνουν αυτό που αποφασίζει η Εκκλησία. Αυτό δείχνει το εκκλησιαστικό φρόνημα, το οποίο είχε. Φυσικά, έλεγε την άποψή του και προσευχόταν.
Γιατί όλα τα θέματα, και τα εκκλησιαστικά θέματα, δεν είναι εύκολο να λύνονται με απλές αποφάσεις. Διότι αυτοί που ηγούνται της Εκκλησίας έχουν μπροστά τους πολλούς ανθρώπους να αντιμετωπίσουν, έχουν να αντιμετωπίσουν την Πολιτεία, και αν είναι χριστιανική και αυτή έχει πρόβλημα, αλλά αν ζουν σε χώρες οι οποίες ακολουθούν άλλες θρησκευτικές παραδόσεις, πρέπει να έχουν μια διάκριση πώς θα συμπεριφερθούν για να προστατεύσουν τον λαό. Θέλω να πω ότι ήξερα και έβλεπα πώς ο άγιος Παΐσιος χειριζόταν τα ζητήματα, με σοφία, διάκριση, πνεύμα ταπεινώσεως, πνεύμα αγάπης και εκκλησιαστικό φρόνημα.
Άρα, λοιπόν, μας έδειξε και ποιός είναι ορθόδοξος μοναχισμός. Ο μοναχισμός στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι αυτό που ζουν τα δυτικά τάγματα που το καθένα έχει την δική του παράδοση. Ο Ορθόδοξος μοναχισμός είναι αυτός που εκφράζει την ορθόδοξη παράδοση, που ζει μέσα στην ατμόσφαιρα του ορθόδοξου ησυχασμού. Ορθόδοξος μοναχός είναι αυτός που ζει στην Εκκλησία όχι για να την σώσει, αλλά για να σωθεί ο ίδιος, να σωθούν οι ίδιοι οι μοναχοί που ζουν μέσα στην Εκκλησία.
Γιατί ξέρουμε, όπως τα ξέρει και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιταλίας κ. Πολύκαρπος, ότι οι διάφοροι τύποι μοναχισμού, αναπτύχθηκαν στον δυτικό χώρο, όταν η «Εκκλησία» βρισκόταν σε δύσκολη κατάσταση, σε πεπτωκυία κατάσταση, και επεδίωκαν να σώσουν την «Εκκλησία». Εμείς στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν ζούμε για να σώσουμε την Εκκλησία, αφού η Εκκλησία δεν έχει ανάγκη από σωτήρες. Η Εκκλησία σώθηκε, έχει κεφαλή της τον Σωτήρα Χριστό, αλλά εμείς έχουμε ανάγκη να σωθούμε ζώντας μέσα στην Εκκλησία.
Έτσι, ο άγιος Παΐσιος και μέσα από αυτήν την τηλεοπτική σειρά μας έδειξε τι είναι ο ορθόδοξος μοναχισμός. Είναι αυτός ο οποίος αναπτύσσεται ως ένα ωραίο φυτό, αλλά μέσα στον κήπο της Εκκλησίας, όχι έξω από αυτόν. Και βλέπετε πώς ζούσε ο ίδιος ως μοναχός και στο Άγιον Όρος και στην Κόνιτσα, στη Μονή Στομίου, και στο Σινά με ησυχαστικό τρόπο με αγάπη στον κόσμο, αλλά και συγχρόνως πώς διοργάνωσε την Ιερά Μονή Σουρωτής, που αυτός την διοργάνωσε, και της έβαλε τις πνευματικές βάσεις. Και όταν τον ρωτούσαν τι πρέπει να κάνουν, πώς να ζουν, τους απαντούσε με ταπείνωση και αγάπη.
δ) Ο τρόπος που αντιμετώπιζε τους ανθρώπους
Επίσης, είδατε πώς μιλούσε, πώς συναναστρεφόταν, πώς συμβούλευε αυτούς που τον πλησίαζαν. Διαβάστε λίγο τις συνομιλίες που έκανε και έχουν δημοσιευθεί στα βιβλία που εξέδωσε η Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της Σουρωτής. Είναι καταπληκτικές συνομιλίες. Τον ρωτούσαν για πολλά θέματα, όπως για παράδειγμα για το τι πρέπει να κάνει η μητέρα που έχει το έμβρυο μέσα της ή πώς να μεγαλώσει τα παιδιά της, ακόμη και πώς να το θηλάζει. Έλεγε ότι η μητέρα δεν πρέπει να δίνει στα παιδιά της γάλα από το μπουκάλι, αλλά από τον μαστό της, όταν έχει γάλα, γιατί, αν μάθει το παιδί να πίνει γάλα από το μπουκάλι, μετά όταν μεγαλώσει, θα το αναζητήσει στην ταβέρνα με κρασί! Με πόσο σεβασμό, με πόση λεπτότητα ομιλούσε για τα θέματα αυτά!
Επίσης, διάβασα ότι, όταν κάποτε πήγε στην Αυστραλία, κάποια στιγμή ήρθε μια μητέρα μαζί με το παιδάκι της να τον δει. Τον ρώτησε το παιδί αν έχει μαμά και στην αρνητική απάντησή του, το παιδάκι τον ρώτησε αν ήθελε να του δώσει τη δική του μαμά. Μετά το παιδάκι τον παρεκάλεσε να τον κάνει παππού του, να έλθει στο σπίτι τους ή να πάνε στο δικό του. Ο άγιος Παΐσιος θαύμασε για την καθαρότητα και την ανιδιοτέλεια αυτού του παιδιού, αφού ήθελε να μοιραστεί μαζί του και τη μητέρα του.
Δίδασκε ότι πρέπει να έχουμε ταπείνωση και αγάπη και φυσικά απόλυτο σεβασμό στη μάνα μας, την Εκκλησία. Εάν ο καθένας έχει τη δική του μάνα και πρέπει να την αγαπά και έχουμε και την άλλη Μητέρα μας, την Παναγία, που πρέπει να την αγαπούμε, έχουμε και μία άλλη Μητέρα, η οποία έχει πολλά παιδιά, που είναι η αγία μας Εκκλησία. Έλεγε ένας παλαιός συγγραφέας της δυτικής παραδόσεως στη Δύση, αλλά Ορθόδοξος: «Δεν μπορεί κανείς να έχει τον Θεό Πατέρα, εάν δεν έχει την Εκκλησία του μητέρα».
Πολλά θα μπορούσα να πω, αλλά αυτές ήταν οι βασικές μου εντυπώσεις από αυτήν την τηλεοπτική σειρά, το τι θα πει οικογένεια, τι θα πει πνευματική αγωγή και πώς αναπτύσσεται ο άνθρωπος, τι θα πει μοναχική ζωή και πώς να συμπεριφέρεται κανείς με τους ανθρώπους. Και όλα αυτά πρέπει να τα ζούμε μέσα στον χώρο της Εκκλησίας.
Να έχουμε την ευχή και τις πρεσβείες του αγίου Παϊσίου, ώστε όλοι μας, είτε Επίσκοποι, είτε Πρεσβύτεροι, είτε μοναχοί, είτε λαϊκοί, είτε άνδρες, είτε γυναίκες, είτε παιδιά, είτε οικογενειάρχες, να ζούμε κατά Θεόν. Να λάβουμε την Χάρη του Θεού, να έχουμε ειρήνη και αγάπη και φυσικά να ζούμε αιωνίως μαζί με τον Χριστό. Αμήν.
-120x86.jpg)
