ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ: Με αφορμή την εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός εξέδωσε ποιμαντορική εγκύκλιο, μεταφέροντας στους πιστούς λόγους χαράς, τιμής και ελπίδας.
Ο Μητροπολίτης ξεκίνησε τον λόγο του υπενθυμίζοντας το πανηγυρικό κλίμα της ημέρας: «Ημέρα εόρτιος και πανευφρόσυνος ανέτειλε σήμερα! Ημέρα θεομητορική, διότι κεντρικό πρόσωπο τιμής και σεβασμού είναι το πρόσωπο της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου! Ημέρα Παναγιοσκέπαστη είναι η σημερινή, καθώς τα πρωτεία κατέχει η Παναγία μας, η Μητέρα ολόκληρης της ανθρωπότητος!».
Τόνισε το φαινομενικά παράδοξο της εορτής, αφού όπως είπε: «Πως γίνεται σήμερα να πανηγυρίζουμε τον θάνατό της;… Δεν είναι σχήμα οξύμωρο η Κοίμηση της Θεοτόκου να μεταβάλλεται σε μια λαμπρή πανήγυρη απ’ άκρου έως άκρον της οικουμένης;»
Η απάντηση, σύμφωνα με τον ίδιο, βρίσκεται στο ότι: «διά θανάτου γάρ, προς την ζώήν μεταβέβηκας, η την ζώήν τεκούσα την ενυπόστατον».
Στην εγκύκλιο γίνεται αναφορά στα λόγια των Πατέρων της Εκκλησίας, όπως του Αγίου Ανδρέα Κρήτης που περιγράφει το σώμα της Θεοτόκου ως «αρχή και αιτία της ζωής… το επίγειο παλάτι του ουράνιου Βασιλέως», αλλά και του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά που σημειώνει ότι η Παναγία είναι «ο τόπος όλων των χαρίτων… η μόνη που αξιώθηκε όλα τα χαρίσματα του Πνεύματος».
Ο Σεβασμιώτατος υπενθύμισε ότι η Κοίμηση της Θεοτόκου αποτελεί το «Πάσχα του καλοκαιριού», αφού δεν πρόκειται για τέλος αλλά για μετάσταση στην αιώνια ζωή κοντά στον Υιό της. Παρά την σωματική της αναχώρηση, η Παναγία «συνεχίζει και μετά θάνατον… να πρεσβεύει ακατάπαυστα για όλους τους ανθρώπους», παρηγορώντας, θεραπεύοντας και ενισχύοντας κάθε πιστό στις δυσκολίες του.
Ιδιαίτερα συγκινητικά ήταν τα λόγια του για τη μητρική της φροντίδα: «Η Παναγία μας είναι η ελπίδα των απελπισμένων, η χαρά των πικραμένων, το ραβδί των τυφλών, η άγκυρα των θαλασσοδαρμένων, η μάνα των ορφανεμένων».
Κλείνοντας, ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός κάλεσε τους πιστούς να αντλούν έμπνευση από το πνευματικό παράδειγμα της Θεοτόκου και να υψώνουν προσευχή:
«Γλυκιά Μητέρα των θλιμμένων
δός στις ψυχές των πονεμένων
καί στήριγμα των χριστιανών
λίγη δροσιά των ουρανών.»
Καταλήγοντας, ευχήθηκε: «Χρόνια Πολλά, ευλογημένα και Παναγιοσκέπαστα».
Διαβάστε ολόκληρη την εγκύκλιο παρακάτω:
Αγαπητοί μου Πατέρες και αδελφοί,
Παιδιά μου εν Κυρίω αγαπημένα.
Ημέρα εόρτιος και πανευφρόσυνος ανέτειλε σήμερα! Ημέρα θεομητορική, διότι κεντρικό πρόσωπο τιμής και σεβασμού είναι το πρόσωπο της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου! Ημέρα Παναγιοσκέπαστη είναι η σημερινή, καθώς τα πρωτεία κατέχει η Παναγία μας, η Μητέρα ολόκληρης της ανθρωπότητος! Και ο πεπερασμένος νούς μας πρεσεγγίζειτήν ιερή της ύπαρξη και κυρίως στο γεγονός της Κοιμήσεώς της και της «εις Ουρανούς μεταστάσεώς της». Πως γίνεται σήμερα να πανηγυρίζουμε τον θάνατό της; Πως γίνεται ο δικός της χωρισμός από τους ανθρώπους να μετατρέπεται σε μια γιορτή χαράς και θριάμβου; Δεν είναι σχήμα οξύμωρο η Κοίμηση της Θεοτόκου να μεταβάλλεται σε μια λαμπρή πανήγυρη απ’ άκρου έως άκρον της οικουμένης;
Και η απάντηση βρίσκεται στο ότι «διά θανάτου γάρ, προς την ζώήν μεταβέβηκας, η την ζώήν τεκούσα την ενυπόστατον». Πράγματι, τιμούμε σήμερα μια εορτή χαρμόσυνη, διότι αυτή που κοιμήθηκε είναι η Μητέρα της Ζωής και μέσω του θανάτου της πορεύεται προς την όντως Ζωή. Η Παναγία μας συνέλαβε, κυοφόρησε, γέννησε και γαλακτοτρόφησε την ίδια την Ζωή, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, τον «Κύριο και Δεσπότη» της ζωής μας. Χαρακτηριστικά ο άγιος Ανδρέας Κρήτης θα γράψει: «Αρχή ζωής είναι το σώμα της Θεοτόκου καθώς δέχτηκε εντός του το πλήρωμα της θεότητος, που είναι αρχή και αιτία της ζωής, το μεγάλης αξίας κειμήλιο της παρθενίας, ο ανώτερος ουρανός, ο θησαυρός που πάνω από κάθε λογική είναι άφθαρτος, το επίγειο παλάτι του ουράνιου Βασιλέως» (PG 97, 1081bc).
Μέσα από το επίγειο πέρασμά της κατέστη «η ζωή μυστικής ευωχίας». Και πως να μην αναδεικνύεται η ζωή της σε μυστική ευχαρίστηση, σε υπέρτατη γλυκύτητα και σε πνευματική ευφροσύνη, όταν στα παρθενικά της σπλάχνα εννέα ολόκληρους μήνες κυοφορούσε την «Ζωή του κόσμου»; Πως να μην καθίσταται η «Χώρα του Αχωρήτου», όταν στην αγνή κοιλία της χώρεσε ο «Αχώρητος παντί», κατοίκησε «η Χώρα των Ζώντων»; Γι’ αυτό και στα πρόσωπα της Παναγίας και του Χριστού συγκεφαλαιώνεται το «μυστήριο της ευσεβείας» (Α’ Τιμ. γ’,16), εφ΄ όσον δεν είναι άλλο από το μυστήριο της «Χώρας του Αχωρήτου» και της «Χώρας των Ζώντων».
Η ενδοξωτέρα των Αρχαγγελικών δυνάμεων και τιμιωτέρα πάσης της κτίσεως έγινε το πρότυπο της «εν Χριστώ ζωής». Με τα χαρίσματά της και τις αρετές της άνοιξε τον δρόμο για την λυτρωτική πορεία όλου του ανθρώπινου γένους. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς σ’ έναν περίφημο λόγο του «Εις την Κοίμηση της Θεοτόκου» θα τονίσει μεταξύ των άλλων: «Η Θεομήτωρ είναι ο τόπος όλων των χαρίτων και πλήρωμα κάθε καλοκαγαθίας και εικόνα κάθε αγαθού και χρηστότητος, αφού είναι η μόνη που αξιώθηκε όλα τα χαρίσματα του Πνεύματος και μάλιστα η μόνη που έλαβε παράδοξα στα σπλάχνα της εκείνον στον οποίο βρίσκονται οι θησαυροί όλων των χαρισμάτων» (Ε.Π.Ε. 10,453). Συνεπώς δεν παύει στους αιώνες των αιώνων ν’ αποτελεί το ένσαρκο παράδειγμα της γνήσιας πνευματικής ζωής για όλο το πλήρωμα των χριστιανών.
Έκπληκτος ο ιερός υμνογράφος θα αναρωτηθεί: «Ώ Παρθένε, καθώς σε βλέπω να βρίσκεσαι κεκοιμημένη στην κλίνη, εσύ που είσαι η ζωή όλων μας εκπλήττομαι αφού σε εσένα εσκήνωσε η μέλλουσα ζωή». (Στιχ. Ιδιόμελο πλ. Β’, Βύζαντος). Και ενώ η Παρθένος Μαριάμ περνάει το κατώφλι του θανάτου, “τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν”, αλλά ως η Μητέρα της Ζωής μεταβαίνει στην αιώνια μακαριότητα. Δικαιολογημένα ο σοφός ελληνικός λαός ονομάζει την σημερινή λαμπρά πανήγυρη ως το «Πάσχα του καλοκαιριού», αφού η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν ήταν θάνατος, αλλά μετάσταση στον Ουρανό κοντά στον Υιό της. Η Θεοτόκος Μαρία από την πρόσκαιρη ζωή του κόσμου αυτού μετέρχεται στην άληκτη ζωή. Μπορεί το «θεοδόχο» και «ακραιφνέστατο» σώμα της να υφίσταται την επίγεια τελείωση, όμως μετά από τρείς ημέρες διαπιστώνεται η «επουράνια μετάθεσή του». Ως εκ τούτου και ο σωματικός της θάνατος χαρακτηρίζεται ως «ζωηφόρος» καθώς και μετά από αυτόν η Κυρία Θεοτόκος ζει και σπεύδει διαρκώς να διασώσει τα τέκνα του Υιού της.
Μπορεί να αναχώρησε σωματικά, αλλά συνεχίζει και μετά θάνατον εκ δεξιών του Κυρίου να πρεσβεύει ακατάπαυστα για όλους τους ανθρώπους. Τόσο κατά τήν, επί γής, διαδρομή της, όσο και μετά την Κοίμησή της στέκεται ως ο συμπαραστάτης δίπλα σε κάθε αγωνιζόμενο πιστό. Ενδιαφέρεται για την επίλυση των ποικίλων προβλημάτων του. Θεραπεύει τα ψυχικά του νοσήματα. Ιατρεύει τις σωματικές του ασθένειες. Τον παραμυθεί στην θλίψη του για την απώλεια δικών του προσώπων. Τον παρηγορεί στον πόνο του για τίς, πάσης φύσεως, δοκιμασίες του. Τον συντροφεύει στην μοναξιά του. Τον ελεεί στην δύσκολη ώρα της ανάγκης. Ακόμη τον ενδυναμώνει στην έσχατη στιγμή της απογνώσεως. Άρα, είναι πάντοτε μοναδικό και ανεξίτηλο το θεομητορικό έργο στην ανθρώπινη ζωή.
Εορτάζοντας την «Πάνσεπτο Κοίμησή της» και την «εις Ουρανούς μετάστασή της» οφείλουμε να είμαστε γεμάτοι από ανεκλάλητη χαρά για την μητέρα του Θεού, την πηγή της σωτηρίας, την αιτία της, των πάντων, θεώσεως. Έχουμε χρέος να κατανοήσουμε πως η Παναγία μας είναι «η ελπίδα των απελπισμένων, η χαρά των πικραμένων, το ραβδί των τυφλών, η άγκυρα των θαλασσοδαρμένων, η μάνα των ορφανεμένων» και γενικότερα η καταφυγή των χριστιανών. Μπορεί να ζούμε στην εποχή της αυτονομίας και της ατομοκρατίας, όμως το σταθερό πνευματικό ορόσημο είναι το πρόσωπο της Θεοτόκου. Τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει την φιλοστοργία της, την πρεσβευτική της δύναμη στο Θεό, μά πάνω απ’ όλα την πνευματική της διεισδυτικότητα στις ανθρώπινες ψυχές.
Η Παναγία είναι το πνευματικό στολίδι της Ορθοδοξίας, απ’ του οποίου την ομορφιά πρέπει πάντοτε να σαγηνευόμαστε και να εμπνεόμαστε στον καθημερινό στίβο της ζωής μας. Και εμείς σήμερα μαζί με τον ποιητή άς της αναπέμψουμε την δέηση:
“Γλυκιά Μητέρα των θλιμμένων
δός στις ψυχές των πονεμένων
καί στήριγμα των χριστιανών
λίγη δροσιά των ουρανών.”
Χρόνια Πολλά, ευλογημένα και Παναγιοσκέπαστα
Με όλη μου την πατρική αγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
