Η νηστεία, οι (συνεχείς) δυσκολίες της ζωής και η απελευθέρωση του εαυτού μας

του Μητροπολίτη Νεαπόλεως & Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα
(από το ένθετο Ορθοδοξία της εφημερίδας «Δημοκρατία»)

Σε μια δύσκολη κατάσταση βρέθηκαν οι μαθητές του Ιησού, όπως διαβάζουμε στην αυριανή ευαγγελική περικοπή (Μάρκ. 9, 17-31). Τους έφεραν ένα δαιμονιζόμενο νέο, για να τον θεραπεύσουν και αυτοί δεν τα κατάφεραν. Γι΄ αυτό και μετά, όταν ο πατέρας του άτυχου νέου έφερε το παιδί του στον Ιησού και εκείνος το γιάτρεψε, ρώτησαν το Δάσκαλό τους: «Εμείς γιατί δεν τα καταφέραμε;». Και εκείνος τους εξήγησε ότι αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο, και μπορεί να το καταφέρει κανείς μόνο με προσευχή και νηστεία.
Η απάντηση του Ιησού αποτελεί ταυτόχρονα και ένα μέτρο για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες στη ζωή μας. 
Συνηθίζουμε σ’ αυτές τις περιπτώσεις να στηριζόμαστε αποκλειστικά στις δικές μας δυνάμεις και αν τα καταφέρουμε, θεωρούμε τους εαυτούς μας σπουδαίους. Χρειάζεται να αποτύχουμε ή να θεωρήσουμε το έργο μας ως ανθρωπίνως αδύνατο, για να ζητήσουμε τη βοήθεια του Θεού. Αλλιώς τον βγάζουμε από τη ζωή μας…

Γιατί και πάλι ισχύει ό,τι και σε κάθε άλλη περίπτωση: για να πετύχουμε κάτι, θα πρέπει να κοπιάσουμε. Και ο κόπος στην πνευματική ζωή έχει το νόημα του αδειάσματος του ανθρώπου, της κένωσής του, για να μπορέσει να απαλλαχθεί από όσα δεν τον αφήνουν να δεχθεί στην καρδιά του τον Θεό. Με την προσευχή του ο άνθρωπος προσανατολίζει την ύπαρξή του στο θείο θέλημα και με τη νηστεία ελευθερώνει τον εαυτό του από όσα τον κρατούν δεμένο μακριά από το Θεό.

Η προσευχή και η νηστεία θεωρούνται για την Εκκλησία μας αρετές. Και με τις αρετές ο άνθρωπος μπορεί να ελκύσει το θείο έλεος και να αντιμετωπίσει τις δυσχερείς περιστάσεις που τον ταλαιπωρούν. Μάλιστα, για την παράδοσή μας οι αρετές συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοτροφοδοτούνται. Π.χ. η νηστεία μπορεί να ενισχύσει την ταπείνωση, η ταπείνωση την αγάπη, η αγάπη τη διάκριση κ.ο.κ. Ένας μάλιστα μεγάλος άγιος της Εκκλησίας μας, ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ο οποίος τιμάται αυτή την Κυριακή (Δ΄ Νηστειών), έγραψε ένα περίφημο βιβλίο, την «Κλίμακα», που περιγράφει ακριβώς με ποιον τρόπο οι αρετές μπορούν να γίνουν μια σκάλα (κλίμακα) που προετοιμάζουν τον άνθρωπο για την κοινωνία του με το Θεό.
Αδελφοί μου,
διανύουμε μία ευλογημένη περίοδο, την περίοδο της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η αγία μας Εκκλησία θεσπίζει τις περιόδους της νηστείας όχι για να ταλαιπωρήσει τους πιστούς, αλλά για να τους βοηθήσει να γυμνάσουν τα πνευματικά τους αισθητήρια. Με τη νηστεία αναπτύσσονται και οξύνονται, όπως είπαμε, και οι υπόλοιπες αρετές, και ο άνθρωπος μπορεί πλέον να αντιμετωπίζει αισιόδοξα τη ζωή του. Γιατί, οπλισμένος καθώς θα είναι με αυτές θα έχει μαζί του σύμμαχο τη θεία ευσπλαχνία, και επιπλέον θα έχει γυμνασμένο τον εσωτερικό του κόσμο, για να αντέχει στις αντιξοότητες του βίου. Ας αναλογιστεί λοιπόν ο καθένας μας αυτές τις δυνατότητες που μας προσφέρει η Μ. Τεσσαρακοστή και ας φροντίσει να τις αξιοποιήσει για το πνευματικό του όφελος.