1. Ο Υιός του Θεού, αδελφοί χριστιανοί, έγινε άνθρωπος, χωρίς να πάψει να είναι Θεός και έδωσε στον κόσμο την θεογνωσία, την γνώση για τον Θεό. «Θεολογία» λέγουμε την γνώση αυτή.
Καθένας που δέχεται την γνώση του Θεού την ζεί έπειτα μέσα του, αλλά την ζεί ανάλογα με την ποιότητα της ψυχής του. Έτσι στην Εκκλησία μας ο καθένας ζεί μία μυστική θεολογία. Και όσο ο καθένας προοδεύει στην καθαρότητα της ψυχής του, τόσο ζεί και γεύεται σωστότερα και καλύτερα την απο-κάλυψη του Θεού, την θεολογία, όπως την είπαμε παραπάνω. Πάντως πρέπει να γνωρίζουμε ότι στην Εκκλησία μας έχουμε αυτά τα δύο: Την «θεολογία», την γνώση, δηλαδή, του Θεού, και τον «μυστικισμό», την εσωτερική, δηλαδή, βίωση της γνώσης του Θεού. Και το εσωτερικό αυτό βίωμα του λόγου του Θεού στην καρδιά μας εκδηλώνεται βέβαια έπειτα και εξωτερικά, με έργα καλά και ενάρετα. Αλλά πρέπει πρώτα η θεο-λογία (= ο λόγος του Θεού) να «ενεργείται μέσα μας» (βλ. Α´ Θεσ. 1,13), να ζυμωθεί στην ψυχή μας, να γίνει έρωτάς μας. Να μας γίνει «μυστική θεολογία». Αν δεν γίνει αυτό, ας μη τολμάμε να μιλάμε για τον Θεό, γιατί ο λόγος μας θα εγγίζει τις ψυχές των ανθρώπων σαν πάγος!…
2. Ο σκοπός για τον οποίο μας δόθηκε η θεογνωσία από τον Θεό είναι, αγαπητοί μου, για να γνωρίσουμε τον Θεό και να ενωθούμε μαζί Του. «Θέωση» λέγουμε την ένωση αυτή με τον Θεό. Ή την λέμε και «αγιότητα», γιατί ο άγιος πέτυχε την ένωσή του με τον Θεό, την «θέωσή» του. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, αδελφοί, να το γνωρίζουμε, γι᾽ αυτό και η Εκκλησία έδωσε, σε Οικουμενικές Συνόδους, μεγάλες μάχες για το Πρόσωπο του Χριστού, ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Γιατί, αν ο Ιησούς Χριστός δεν είναι τέλειος Θεός και τε-λειος άνθρωπος, δεν μπορούμε εμείς οι άνθρωποι να θεωθούμε· δεν μπορούμε, δηλαδή, να πετύχουμε τον σκοπό για τον οποίο πλαστήκαμε.
[irp posts=”366016″ name=”Η Παναγία μας, ο χρυσοπλοκώτατος πύργος της Ορθοδοξίας”]
3. Η ένωση των δύο φύσεων, της θείας και της ανθρώπινης, στο Πρόσωπο του Ιησού Χριστού έγινε στην Κοιλία της Παναγίας! Γι᾽ αυτό και την Κοιλία Της την λέγουμε «εργαστήριον ενώσεως των δύο φύσε-ων» (άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας). Και η ένωση της δικής μας ανθρώπινης φύσης με την θεία φύση, για να πετύχουμε την θέωσή μας, θα γίνει στην Κοιλία της Θεοτόκου Εκκλησίας! Οι άγιοι Πατέρες, όπως μιλούν για Θεοτόκο Παναγία, έτσι μιλούν και για Θεοτόκο Εκκλησία, στην Οποία επαναλαμβάνεται σε κάθε πιστό, κατά το μέτρο της καθαρότητάς του, το θαύμα που έγινε στην Παναγία μας. Στην Εκκλησία, λοιπόν, με την Χάρη του Θεού που μας παρέχει αυτή διά των αγίων Της Μυστηρίων, στην Εκκλησία θα πετύχουμε και τον καθαρμό μας από τα αμαρτωλά μας πάθη και τον αγιασμό μας, την ένωσή μας, δηλαδή, με τον Θεό. Αλλά εδώ που έφτασα, μιλώντας για Εκκλησία, έχω να σας πω, χριστιανοί μου, σαν σε παρέκβαση, ότι κατά τον 11ο αι. αποκόπηκαν από την Εκκλησία μας οι λεγόμενοι τώρα «Καθολικοί». Μέχρι όμως τότε, μέχρι το σχίσμα δηλαδή, είχαμε κοινή παράδοση με αυτούς, την οποία κρατούμε μέχρι τώρα και εμείς και αυτοί. Και εμείς τώρα έχουμε τους αγίους που έχουν οι Καθολικοί πριν από το σχίσμα, τον άγιο Κυπριανό, τον άγιο Αυγουστίνο, τον Μέγα Γρηγόριο, αλλά και αυτοί πάλι έχουν τους δικούς μας αγίους πριν από το σχίσμα, τον άγιο Αθανάσιο, τον άγιο Βασίλειο, τον άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας. Και αν μιλάμε για διάλογο με τους Καθολικούς για ένωση μαζί τους, αυτό το κάνουμε με βάση την κοινή αυτή παράδοση. Γιατί μετά αυτοί παρεξέκλιναν σε δογματικές θέσεις ασυμβιβάστους με την πρώτη παράδοση.
4. Η Εκκλησία μας, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, στην οποία πετυχαίνουμε τον καθαρμό μας και τον εξαγιασμό μας λέγεται «καθολική». Έτσι το ομολογούμε στο «Πιστεύω» μας: «Εις μίαν, αγίαν, καθολικήν και αποστολικήν Εκκλησίαν». Η Εκκλησία είναι καθολική κατά το ότι «έκαστον των μελών της, όχι μόνον ο κληρικός, αλλά και πας λαικός κα-λείται να ομολογή και να υπερασπίζη την αλήθεια της παραδόσεως… Εις χριστιανός δεχθείς το Άγιον Πνεύμα κατά το Μυστήριον του Αγίου Χρι-σματος δεν δύναται να είναι αδιάφορος ως προς την πίστιν· ευθύνεται πάντοτε διά την Εκκλησίαν».1 Αλλά λέγεται η Εκκλησία μας «καθολική» και διότι δεν μπορεί να ταυτισθεί με ένα έθνος ή με ένα πολιτισμό. Αυτό στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας χαρακτηρίζεται ως αίρεση· είναι η αίρεση του φυλετισμού. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, αν και καλείται γενικά «Εκκλησία της Ανατολής», όμως θεωρείται ως οικουμενική Εκκλησία. Δεν περιορίζεται από ένα πολιτικό τύπο, ελληνικό ή άλλο, αλλά θέλει να αγκαλιάσει όλους τους ανθρώπους, όλα τα έθνη όλης της γης και να τα καταστήσει μέλη Της. Η Ορθοδοξία είναι το φύραμα πολλών διαφόρων πολιτισμών και γι᾽ αυτό θεωρείται και ως πολιτιστικό πρότυπο του ανατολικού χριστιανισμού και γι᾽ αυτό το έργο της Ορθόδοξης ιεραποστολής εξελίχθηκε τόσο θαυμαστά: Επειδή η Ορθοδοξία είναι υπερεθνική και επειδή δεν ταυτίζεται με ορισμένο σχήμα πολιτισμού. Τα σχήματα είναι ποικίλλα, αλλά η πίστη είναι μία.
5. Τέλος, για να διδαχθεί κάποιος την θεολογία της Εκκλησίας μας και να Την κυοφορήσει σωστά, να την κάνει, δηλαδή, «μυστική θεολογία», όπως είπαμε στην αρχή, και να την εκδηλώνει με ενάρετη και άγια ζωή, πρέπει να βρεί ένα πεπαιδευμένο πνευματικό πατέρα, ένα «Στάρετς», που λέγουν οι Ρώσοι, ένα «Γέροντα», που λέγουμε εμείς. Πολλοί φέρονται με το όνομα αυτό, αλλά από την ζωή τους και από τα λόγια τους φαίνονται καθαρά ότι δεν είναι, γιατί δεν έχουν πε-ράσει από κάθαρση και άσκηση, από σωστή, δηλαδή, μοναχική ζωή και πολιτεία, γι᾽ αυτό και τα λόγια τους δεν έχουν καθόλου Θεολογία. Τέτοιοι σωστοί και άγιοι Γέροντες, στο χώρο μας τώρα τελευταία, ήταν οι όσιοι πατέρες Παίσιος και Πορφύριος και πατήρ Ιάκωβος Τσαλίκης. Ας καταφεύγουμε στους βίους τους και την διδασκαλία τους και ας μα-θητευόμαστε σ᾽ αυτούς. Μας είναι απλανείς διδάσκαλοι, γι᾽ αυτό και τους εμπιστευόμαστε απολύτως, για να αποφεύγουμε τα δύο αιρετικά άκρα, τα οποία ταλαιπωρούν σήμερα ιδιαίτερα τον χώρο μας.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως
Ιερεμίας
1. Βλαδίμηρος Λόσκυ, Η Μυστική θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας, σ. 13.
-120x86.jpg)
