Του Μητροπολίτου Γουμενίσσης Δημητρίου
“Ως ανεξιχνίαστοι αι οδοί του Κυρίου!” Θα το φιλοσοφούσα άλλη μια φορά σήμερα, υμνολογικά και ευχαριστιακά, δίχως δισταγμό μήπως και υπερβάλω, αναφερόμενος στην δαψιλή περί την ελαχιστότητά μου φιλανθρωπεστάτη πρόνοιά Του διά μέσου (και) του πολυαγαπητού μου και πολυσεβάστου Μητροπολίτου κ.κ. Προκοπίου.
Στάθηκε πολλαχῶς καί δι᾽ ἐμέ (θέλω νά τό πιστεύω, καί γιά ὅλο τό κληρικολαϊκό ἐκκλησιαστικό σῶμα τῆς Μητροπόλεως Φιλίππων ἐπί μιά 40ετία) ὁδοδείκτης ἐκκλησιαστικῆς ταυτοσημίας, ὁδοδείκτης ἐκκλησιαστικῆς ὑπευθυνότητος, ὁδοδείκτης ἐκκλησιαστικῆς συνέπειας, ἄνθρωπος μέ μοναδικό του “ἀτομικό” δικαίωμα τήν ἀκεραιότητα στή θυσιαστική πιστότητα καί στήν ἐμβιωμένη συνεχή προσφορά, καί κατά τοῦτο “ὅλος ἱερωμένος Θεῷ”.
Τό ποίμνιό του στή Καβάλα τόν ἐγνώρισε νεότατο στήν ἡλικία Προεστῶτα τῆς Εὐχαριστιακῆς του Συνάξεως, Ἐπίσκοπο τῆς ἐκκλησιαστικῆς του ταυτοποίησης, Μητροπολίτη τῆς ἱστορικῆς του ἐκκλησιαστικῆς μαρτυρίας. Τότε πρωτογνώρισα κι ἐγώ τό λαό τῆς Καβάλας, καθώς ἀνέβηκα ἀπό τό Λουτράκι στήν πανέμορφη παραθαλάσσια πόλη του, γιά νά μετάσχω στήν κοινή πλέον χαρά μας. Καί μάλιστα θέλησα νά σχεδιάσω μέ εἰλικρίνεια τή δεοντολογία τῆς ἐκεῖθεν συμπορεύσεως τοῦ ποιμνίου μαζί μέ τόν Ἐπίσκοπό του, δημοσιεύοντας κατά τήν ἡμέρα τῆς ἐνθρονίσεώς του ἕνα ἄρθρο μου στίς τοπικές ἐφημερίδες ὑπό τόν τίτλο “Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος”.
Μέ τήν ἀμφισημία του ἐκεῖνο τό ψαλμικό μήνυμα, ἐνεικόνιζε κυριολεκτούμενο τόν Σωτῆρα καί ὅσα βιβλικά σημαίνονταν, ὅταν εἰπώθηκε μετά βαΐων πρό τῆς μυσταγωγίας τῆς Σταυρο-Αναστάσεως. Πάντως, προέτρεπε ὑποσυνείδητα ὅλους τούς ἀποδέκτες του στό ἀπαραίτητο ἐκκλησιολογικό ὕφος καί ἦθος τῆς ὑποδοχῆς καί συνεργασίας μέ τό νέο Ποιμενάρχη τους.
Γιά μένα ἦταν ἀπό ἱκανῶν ἐτῶν γνωστός καί προσφιλής. Τόν γνώριζα ἀπό Διάκονο-ἱεροκήρυκα τῆς Κορίνθου καί Καθηγητή τῆς ἐκεῖ πολύ σπουδαίας Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς ἀπό τήν ὁποία ἀναδείχθηκαν πλῆθος ἀρχιερέων, ἱερέων, ἱεροδιδασκάλων καί καθηγητῶν Πανεπιστημίου. Ἐκεῖ, στήν ἀντίπερα ὄχθη τοῦ Κορινθιακοῦ, καί ἡ γενέτειρά μου, ἐκεῖ καί ἡ λειτουργική μυσταγωγία μου στό “σωτήριον τοῦ Θεοῦ”, στήν “Ἐκκλησία τοῦ μεγάλου Θεοῦ καί σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ”. Ἀπό τήν ἴδια σχολή πέρασα τά μαθητικά μου χρόνια, πρίν τήν περαιτέρω ἐξέλιξή μου. Καί θυμοῦμαι πολλά χαρακτηριστικά δείγματα τοῦ ἐξαιρέτου ἤθους τοῦ Μητροπολίτου Φιλίππων. Δυό-τρία θά ἐπισημειώσω.
Ἀπό Διάκονος διέτρεχε τήν Κορινθία ὡς ἱεροκήρυκας, τόν ἐνθυμοῦμαι συγκοπιάζοντα γιά τήν οἰκοδομή τοῦ λαοῦ, μεταξύ τιμίων συγκληρικῶν πού πάντως δέν διέθεταν τή δική του θεολογική παιδεία, τήν διδακτική ἐπάρκεια καί τήν ὑψηλή αἴσθηση τοῦ καθήκοντος. Γιά κεῖνα τά χρόνια ἦταν ἄθλημα ὀλίγων ἡ μαρτυρία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, κατήχηση στό ἐκκλησιαστικό μυστήριο τῆς σωτηρίας. Καί μεταξύ τῶν ὀλίγων ἦταν ὁ Ἱεροκήρυκας-Διάκονος Προκόπιος στήν κομβική ἐκείνη δικαιοδοσία, μέ τίς πολλαπλές ἀνάγκες.
Παραμονή τῆς χειροτονίας του εἰς πρεσβύτερον, ἀπό τόν μακαριστόν Καλαβρύτων κυρόν Γεώργιο (Τοποτηρητή τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Κορινθίας), ὁ ὑποψήφιος μοῦ ἀνέθεσε νά φροντίσω γιά τά τίμια δῶρα τῆς θείας λειτουργίας. Μερίμνησα καί τά προσκόμισα, μαζί μέ τό χρηματικό ὑπόλοιπο, τό ὁποῖο δέν ἦταν διόλου εὐκαταφρόνητο. “Κράτησε τά ὑπόλοιπα ἐσύ”, μοῦ ἀποκρίθηκε μέ μιά νησιώτικη εὐαισθησία περίσσιας ἀνθρωπιᾶς. Δέν τοῦ περίσσευαν τά χρήματα, ὅμως τοῦ περίσσευαν οἱ παλμοί μιᾶς χρυσῆς καρδιᾶς, εὐγενοῦς καί ἀνεπιτήδευτης.
Κι αὐτό ἦταν ἕνα περισπούδαστο “κήρυγμα” γιά μένα, ἐκεῖνα τά πολύ δύσκολα χρόνια μου. Ἦταν ἡ πρώτη ἔμπρακτη ἀγαθοδωρία στή ζωή μου πού προῆλθε ἀπό κάποιο κληρικό. Αὐτή εὐαισθητοποίησε τίς λεπτότερες χορδές τῆς συνειδήσεώς μου ὥστε νά ἀποτελέσει μελλοντικό ὑπόδειγμα πλεύσεως στήν ποιμαντική μου διακονία καί τήν θεραπεία τῶν ἀναγκῶν τοῦ πλησίον.
Σέ ἀνύποπτο πάλι χρόνο μέ ὑποστήριξε κατηγορηματικά ἐνάντια στή φαρισαϊκή ζηλοτυπία τινων, ἐξάγων ἀπό τήν ἱερατική του αὐτοσυνειδησία “ὅσα ἐστίν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετή καί εἴ τις ἔπαινος”. Τό ἐκκλησιαστικό ἦθος γιά τόν τότε π. Προκόπιο (ἕως καί τόν σημερινό ὥριμο Μητροπολίτη) δέν ἦταν ὑποκρισία ἐμφάνισης, ἀλλά διάκριση καρδιᾶς καί νοός, μέ μιάν εὐθυκρισία λόγου καί εὔτολμη παρρησία γιά τήν ὑπεράσπιση τῆς ἀληθείας.
Ἐκεῖνος μέ ἔκειρε Μοναχό στήν Ἱ. Μονή τοῦ Ἁγίου Σίλα, μέ χειροτόνησε διάκονο καί πρεσβύτερο στό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Τιμίου Προδρόμου Καβάλας. Καί μόνον αὐτές οἱ διαβαθμίσεις τῆς οἰκονομίας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μυστηρίου ἀρκοῦν, γιά νά ἐκχέω εὐγνωμόνως τήν καρδιά μου πρός τόν Κύριο ὑπέρ τοῦ πολυσεβάστου Γέροντός μου.
Μοῦ ἐμπιστεύθηκε τό ἐκκλησιαστικό οἰκοτροφεῖο, πολυσήμαντη ἔπαλξη ἐκκλησιαστικῆς καί κοινωφελοῦς προσφορᾶς, μιά μεγάλη εὐεργεσία τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας στήν περιφέρεια τῆς Μητροπόλεως Φιλίππων. Παρ᾽ ὅλο τό φόρτο τῆς ἐποπτικῆς, διδακτικῆς καί γενικότερης μέριμνας, μέ ἐπιστράτευσε καί στήν “Παρουσία” (ἐκκλησιαστικό περιοδικό) ἐνθαρρύνοντας τήν ἀτολμία τοῦ κόπου μου, ὥστε νά ἐπιδοθῶ στή συγγραφική διακονία. Καί σ᾽ αὐτό τόν εὐγνωμονῶ, καθώς ἀπό ἐνωρίς δοκιμαζόμουν σέ τομεῖς ποιμαντικῆς μαρτυρίας.
Δέν προσέμεινα πολύ κοντά του. Οἱ συγκυρίες, μετά ἀπό μία διετία, μέ ὁδήγησαν στή Λάρισα, τήν Ἀθήνα κ.ο.κ. Ὡστόσο ἐστάθηκα πάντοτε εὐγνώμων, σεβόμενος καί ἀγαπῶν τόν ἄνθρωπο, εἰλικρινά ἀναπολῶν τήν ἀκεραιότητα τῆς ἐπισκοπικῆς του δεοντολογίας, μιάν ἀκεραιότητα πού ἐνίοτε φάνταζε ἀπόλυτη, ὅμως κατά βάθος διέσωζε τήν πιστότητα καί πληρότητα ἀπέναντι στό ἱερό, στό ἱερότατο χρέος.
Δίπλα στόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο κυρό Σεραφείμ, ἐπί παρουσίᾳ καί τοῦ Πατριάρχη Ἱεροσολύμων κυροῦ Διοδώρου, πρῶτος ἀπό τήν ὑπόλοιπη σεπτή Ἱεραρχία ὁ Φιλίππων Προκόπιος μετέσχε στή χειροτονία μου εἰς Ἐπίσκοπον (1989). Δι᾽ ἐμέ ἦταν ἡ τελείωση τῆς δωρεᾶς, τήν ὁποία ὁ ἴδιος εἶχε ἐγκαινιάσει βαθμιδωτά ἀπό τό 1975. Δεῖγμα τῆς ἀνδρείας χριστοφιλοῦς ψυχῆς του, τοῦ θαρραλέου ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους του. Πάντοτε εἶχε τήν τόλμη νά ὀρθοτομεῖ, διά λόγων καί ἔργων. Αὐτό πού (5) χρόνια πρίν εἶχε προείπει ὁ ὁσιωμένος γέρων Πορφύριος, αὐτό πού μετ᾽ ἐκεῖνον ἐνυπόγραφα μαρτύρησε ὁ ὁσιωμένος γέρων Ἰάκωβος (ὡς μέλη ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας), αὐτό τό διετράνωνε μέ τήν παρουσία του ὁ πολύτιμος Γέροντάς μου, πού μέ ἐψήφισε καί μέ συγχειροτόνησε.
Γιά νά δώσει πολύτιμη συνέχεια, πολλές φορές, στίς πανηγύρεις τῆς Παναγίας τῆς Γουμένισσας μέ προσκλήσεις μου, στόν ἑορτασμό τοῦ πολιούχου Ἀποστόλου Παύλου στήν Καβάλα καί στήν Πατριαρχική θεία Λειτουργία στό Προσκύνημα τῆς Ἁγίας Λυδίας καί μέ ἄλλα, πού ἀποτιμοῦν ἐκκλησιαστικά (καί διά τοῦτο πολλαπλῶς ἀνθρώπινα καί θεάρεστα) τόν Ἐπίσκοπο-ἄνθρωπο.
Τόν ἄνθρωπο-Ἐπίσκοπο πού ἡ ἴδια του ἡ κοπιώδης ποιμαντορία ἐπί (40) χρόνια κατεπλούτισε τήν Καβάλα μέ ἀξιοθαύμαστο ἔργο ποιμαντικῆς παρουσίας, μέ ἐξοπλισμένες τίς δομές τῆς Μητροπόλεως, μέ ἄρτιες ὑποδομές κοινωνικῆς προσφορᾶς, μέ ἀποθεματικά καλῆς μαρτυρίας. Δημιούργησε, δέν ἀπόλαυσε παρά μόνον τήν ἐκτίμηση τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Γιά τήν οἰκοδομή τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ ἐν Φιλίπποις.
Ἀναλώθηκε στή διακονία τοῦ ποιμνίου του καί συνεχίζει νά δημιουργεῖ. Παρ᾽ ὅλα αὐτά, ὡστόσο πρόσφατα ἀπεθαύμασα τόν εὐεργέτη μου Μητροπολίτη στήν αὐτεξομολόγηση μιᾶς ταπεινόφρονος συνέσεως· καί ἐπιβεβαιώνοντας τήν πεποίθησή μου ἀπό τῶν παιδικῶν μου χρόνων, δοξολόγησα ἐν τῷ κρυπτῷ τόν καρδιογνώστη μας Κύριο!
Καί δέν ἦταν μόνον ἡ Μητρόπολή του. Ὅπου κι ἄν ἐπιστρατεύθηκε στίς κεντρικές Συνοδικές Ὑπηρεσίες (προπαντός στήν ἐποπτική διοίκηση τῆς Οἰκονομικῆς Ὑπηρεσίας), προσαναλώθηκε μέ μιάν ἀποδοτική ἐντιμότητα, “ἐν μηδενί λειπόμενος”. Πάντοτε ἀκριβοδίκαιος, εὐθυνοφόρος καί ἀκάματος.
Δέν θέλω νά μακρηγορήσω ἄλλο. Γνωρίζω ὅτι ὑπερέβαλα τά ἐσκαμμένα. Ὁ Φιλίππων Προκόπιος ποτέ δέν ἀρεσκόταν σέ ἐπικοινωνιακές πρακτικές καί ἐπαίνους. Γι᾽ αὐτό ἄλλωστε, ἀπό πέρυσι, δέν θέλησα νά τοῦ πλέξω δημοσίως ἐγκωμιασμόν εὐγνώμονος καρδιακῆς μνήμης. Σήμερα ὅμως τό ἀποτολμῶ, συνεισφέροντας ἀπό ψυχῆς ὀλιγοστές ψηφίδες στό πολυτιμότατο κεφάλαιο τῆς μακρᾶς δημιουργικῆς παρουσίας του.
Μιᾶς παρουσίας πού πάσχισε καί πασχίζει νά ἐνοικίσει τόν Χριστό στήν πίστη καί στήν ἐλπίδα καί στήν ἀγάπη τόσων καί τόσων Καβαλιωτῶν.
***
Καί ἀποτολμῶ μέ τό υἱϊκό θάρρος καί τήν παρρησία πού διαθέτω λόγῳ τῆς μακροχρόνιας πνευματικῆς διασυνδέσεώς μας, νά ὑποψελλίσω δημοσίως ὅσα θέλησα νά τοῦ γράψω κατ᾽ ἰδίαν, μόλις πέρυσι. Μιά ἁπλή σύγκριση ἀνάμεσα στό σήμερα καί τό χθές, θά ἐπιμαρτυρήσει πώς οἱ μνῆμές μου γιά τό σεπτό πρόσωπο τοῦ Σεβασμιωτάτου Φιλίππων παραμένουν ἀνθηρές. Ὅπως θαλερός εἶναι καί προσεύχομαι νά παραμείνει στίς ἐπάλξεις ὁ εὐλογημένος ψυχισμός του. Εἰς δόξαν Θεοῦ καί οἰκοδομήν τῆς Ἐκκλησίας. Νά τόν χαιρόμαστε ὅλοι ἅλκιμον ἐν Θεῷ. Μέ τήν εὔσπλαγχνη πλουταναδοσία τῆς Παναγίας καί τίς πρεσβεῖες τοῦ Τιμίου Προδρόμου, τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί ὅλων τῶν τοπικῶν Ἁγίων τῆς Μητροπόλεώς του, μέχρι καί τοῦ σήμερα τιμωμένου νεομάρτυρα Ἰωάννη ἀπό τίς Μαριές τῆς Θάσου.
†Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος
***
Στό ἀξιοτίμητο καί ἀξιαγάπητο καί ἀξιοσέβαστο πρόσωπό του
(ἐπιστολή τοῦ Ὀκτωβρίου 2013)
«Σεβαστέ μου Γέροντα,
μέ σεβασμό πρός τόν παλαιόθεν προσφιλή μου ἐκ τῶν Κληρικῶν ὅσων ἐγνώρισα ἀπό νεότητός μου, πρός τόν χειροτονήσαντά με Διάκονο καί Πρεσβύτερο ἀλλά καί πρός τόν συγχειροτονήσαντά με Ἐπίσκοπο, «εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ (ἡμῶν) ἐπὶ πάσῃ τῇ μνείᾳ ὑμῶν» (Φιλ. 1: 3). Ἄλλοι Ἀδελφοί Ἱεράρχες τιμοῦν καί τιμῶνται (καί παρά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐξαιρέτως, καί παρ᾽ ἡμῶν τῶν ἐλαχίστων) γιά τήν 40ετία σύνολης τῆς ἱερωσύνης, ἀπό τῶν ἀναβαθμῶν τῆς διακονίας μέχρι καί τῆς τωρινῆς ποιμαντορικῆς τους προσαναλώσεως. Πιστεύω πώς αὐτό συνιστᾶ ἐμμέσως ἕνα δίδαγμα γιά τόν περί αὐτούς ἱερό κλῆρο καί λαό, περί τό ἀπομειούμενο ὕψιστο χάρισμα τῆς Ἱερωσύνης· ζοῦμε στήν ἐποχή τῶν ἐπικοινωνιακῶν ἐξεικονισμῶν καί ἐξαναγκαζόμεθα νά διαχειριζόμεθα ὅσα πρόσφορα περί τήν ὑψηλή καί ἅγια ἀποστολή μας.
»Ὑμεῖς ὅμως ἐφέτος συνεπληρώσατε σύν Θεῷ 40ετία Ἀρχιερατείας, Ποιμαντορικῆς καί Ἱεροσυνοδικῆς διακονίας καί μαρτυρίας, πλέον τῶν λοιπῶν 13 χρόνων Διακονίας καί Ἱερωσύνης. Τουτέστιν τά 2/3 τοῦ διανυθέντος τιμίου βίου Σας τά προσεφέρατε στό ἄχραντο μυστήριο τῆς θείας Οἰκονομίας στήν παροντική διάρκειά του διά τῆς Ἐκκλησίας! Καί ὅλα αὐτά τά συντελέσατε σύν Θεῷ, «δοκιμάζοντες τὰ διαφέροντα, ἵνα ἦτε εἰλικρινής καὶ ἀπρόσκοπος εἰς ἡμέραν Χριστοῦ, πεπληρωμένος καρπῶν δικαιοσύνης τῶν διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς δόξαν καὶ ἔπαινον Θεοῦ» (Φιλ. 1: 10-11). Ἀρκεῖ νά προσημειώσω κάτι ὄντως αὐτοθυσιαστικό ἀπό τῆς συνήθους τακτικῆς, εἰ καί ἀμώμου· καί μόνος ὁ χωρισμός ἀπό τῶν προσφιλεστέρων καί στενά οἰκείων, (ἵνα μή μωμηθῇ ἡ διακονία οὐδέ κατ᾽ ἐλάχιστον ἀπό τούς ἐθελο-σκανδαλιζομένους τῆς ἀλλοτριώσεως), καί μόνον αὐτό προδίδει ἦθος περισσῆς ἐκκλησιαστικότητος στήν ποιμαντορική αὐταπάρνηση καί ἐθελοθυσία Σας.
»Πλείονες ἐμοῦ ἔχουν νά ἐπιμαρτυρήσουν τήν πιστότητα καί ἀκεραιότητα τῆς ποιμαντορίας, ὅπως καί τήν συνέπεια καί αὐστηρότητα στήν ὑπηρεσία τῶν πλέον κρισίμων θεσμικῶν ὀργάνων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Μέ τήν ὡριμότητα τῆς συνειδησιακῆς λογοδοσίας, ὡς κατ᾽ ἐνώπιον τοῦ Παντεπισκόπου Σωτῆρος. Μέ τήν εὐθύτητα «οὐχ ὅτι ἤδη ἐλάβετε ἢ ἤδη τετελείωσθε, διώκετε δὲ εἰ καὶ καταλάβετε, ἐφ᾿ ᾧ καὶ κατελήφθημεν ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ Ἰησοῦ» (Φιλ. 3: 12). Δέν Σᾶς περιβάλλω μέ φωτοστέφανο τελειότητος, ποτέ δέν ὑποδυθήκατε τόν τέλειο, ἀλλά ἀγωνίζεσθε στήν ἐσχατολογική σχοινοβασία τῆς τελειώσεως, τήν τόσο κρίσιμη, ἀλλά καί τόσο περιπόθητη καί παρακλητική μέ τήν παρουσία καί συνέργεια τοῦ τελειοῦντος ἡμᾶς Παρακλήτου. Αὐτό χαίρομαι πού τό προσεγγίζω στόν κοπιάζοντα καί μοχθοῦντα ψυχισμό Σας, τόν μηδόλως κεκοπιακότα ἀπό τήν ὁδοιπορία τόσων καί τόσων χρόνων κατά Φιλίππους, τόσων καί τόσων δυσχερειῶν κατ᾽ Ἀθήνας.
»Ὑμῖν τό ζῆν ἡ Ἐκκλησία καί ὁ Χριστός, ὁ Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία (μέ ταυτοσημία ἀποκαλύψεως καί ἱεραποστολῆς καί ἐσχατολογίας, καθότι Ἐκεῖνος θέλησε νά εἶναι ἀχωρίστως ἡ Κεφαλή τοῦ σώματος καί ἡ Ἐκκλησία ζεῖ ἀχωρίστως τήν συστατική Του παρουσία). Ποιῶ μετάνοια σεβασμοῦ εὐγνωμόνως στόν Ἐπίσκοπο τῆς ἱστορικῆς φερωνυμίας τῶν Φιλίππων, στή Σεβασμιότητά Σας.
»Δοξολογῶ μεθ᾽ Ὑμῶν τόν Θεό καί Πατέρα μας γιά τήν ἐξαιρετική εὔνοια τῆς χάριτός Του στό ἀξιοτίμητο δι᾽ ἐμέ καί ἀξιαγάπητο καί ἀξιοσέβαστο πρόσωπό Σας. Καί πολυχρονίζω καί πάλιν πολυχρονίζω χαρούμενος γιά τή χαρά Σας, εὐχαριστιακά πρός τόν Τρισάγιον Θεό μας, μέ τόν θεόδεκτο λειτουργικό ὕμνο τήν Ἀρχιερωσύνη Σας: πολυχρόνιον ποιῆσαι Ὑμᾶς «κατὰ τὸν πλοῦτον αὐτοῦ ἐν δόξῃ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Φιλ. 4: 19).
Μέ ἀπέραντο σεβασμό
†ὁ Γουμενίσσης Δημήτριος»
