Οι Τρεις Ιεράρχες: Σοφοί στο αγαθό και ακέραιοι στο κακό

Του μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού Δανιήλ
(Από το ένθετο της «Δημοκρατίας» για την Ορθοδοξία)

Η εορτή των αγίων Τριών Ιεραρχών θεοφόρων Πατέρων της Εκκλησίας μας και Διδασκάλων της οικουμένης Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου, Ιωάννου του Χρυσοστόμου καθιστά επίκαιρο τον λόγο του αποστόλου Παύλου «Θέλω δε υμάς σοφούς μεν είναι εις το αγαθόν, ακεραίους δε εις το κακόν» (Προς Ρωμαίους, ιστ 19), που συνοψίζει ολόκληρη τη ζωή, τη μαρτυρία, τη διακονία και την προσφορά των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας μας. Οι άγιοι Τρεις Ιεράρχες:
1. Αναδείχθηκαν σοφοί στο αγαθό
Απέκτησαν την άνωθεν σοφία, που τα χαρακτηριστικά της είναι:
Η αγνότητα, δηλαδή δεν έχει μολυνθεί από οποιαδήποτε κακία και πονηρία,
η ειρήνη, δηλαδή δεν δημιουργεί ταραχές και διαμάχες,
η επιείκεια, δηλαδή αντιμετωπίζει τα θέματα χωρίς τη στυφότητα της αυστηρότητας, της εμπάθειας και της εκδικητικότητας,
η ευπείθεια, δηλαδή η υπακοή και πειθαρχία στο θέλημα του Θεού και στις εντολές Του,
μεστή ελέους, δηλαδή γεμάτη αγάπη και συμπάθεια,
μεστή καρπών αγαθών, δηλαδή αγαθοεργιών,
η αμεροληψία με την οποία αποδίδεται η Δικαιοσύνη προς όλους,
η ειλικρίνεια με την οποία εκφράζεται η καθαρότητα των προθέσεων και σκοπών (Ιακώβου γ 17).
Η σοφία τους εκδηλωνόταν με αυτά τα χαρακτηριστικά, όπως διαπιστώνουμε, διαβάζοντας τον βίο τους, τη δράση τους και τα συγγράμματά τους.
Οι άγιοι στηλίτευσαν με τον λόγο και τα έργα τους την ειδωλολατρία, τον φαρμακερό φθόνο, τις εριστικές τάσεις, τις διχόνοιες, την υπερηφάνεια, τα ψεύδη, την απληστία, την πλεονεξία, τη σπατάλη, τη χλιδή, την ανηθικότητα, την εκμετάλλευση, την αδικία. Ξερίζωσαν από την καρδιά των ανθρώπων κάθε πονηρία και κακία. Απήλλαξαν την κοινωνία από συμπεριφορές απάνθρωπες και συνήθειες δαιμονικές.

2. Ανεδείχθησαν ακέραιοι στο κακό
Εμειναν ανυποχώρητοι και ασυμβίβαστοι στις προκλήσεις της κακίας, όσο πονηρές και βίαιες και αν ήσαν (Ματθαίου ι 16).
Εκράτησαν την ψυχή τους ακεραία, παρά τους πειρασμούς, τις απειλές, τον πόλεμο εναντίον τους και τους κινδύνους που διέτρεξαν, έμειναν ανυποχώρητοι και ασυμβίβαστοι προς καθετί αντίθετο προς το θέλημα του Θεού και των εντολών Του. Βοήθησαν τους πιστούς να προφυλαχθούν από την πολυειδή, πολύτροπη και ευπερίστατη αμαρτία, οδηγώντας τους με τον λόγο του Θεού στην οδό της θεογνωσίας, της αλήθειας και της ζωής. Με όπλα τις αρετές του Θεού πολέμησαν κάθε κακία (Προς Εφεσίους στ 10-18).

3. Θησαυροί της Δικαιοσύνης
Αναγνωρίσθηκαν και τιμήθηκαν ζώντες ακόμη ως καλοί ποιμένες, απλανείς διδάσκαλοι και αληθινοί πνευματικοί Πατέρες του λαού του Θεού.
Στους άγιους Πατέρες μας, επειδή ήσαν ενάρετοι, τους δόθηκε η σοφία του Θεού και αναδείχθηκαν αληθινοί επιστήμονες της κατά Θεόν ζωής, με την ευσέβεια και τον θείο φόβο στην καρδιά τους (Παροιμιών α 7 και Ιακώβου γ 18).

4. Ελληνορθόδοξη Παιδεία
Η εορτή τους θεωρείται εορτή της ελληνορθοδόξου Παιδείας, επειδή οι άγιοι Πατέρες έθεσαν τα θέματα της ελληνορθόδοξης Παιδείας και πνευματικής παραδόσεως.
Επειδή ζούμε σε εποχή αμφισβητήσεων, συγχύσεων και ανατροπών, κρίνεται αναγκαίο και επίκαιρο να δώσουμε τη σημασία της ελληνορθοδόξου Παιδείας.
Ειδικότερα, ελληνορθόδοξη Παιδεία σημαίνει αξιοπρέπεια στον εαυτό μας. Σεβασμός στους προγόνους μας. Αγάπη στην πατρίδα μας. Διορατικότητα. Σοβαρή και προγραμματισμένη ενατένιση του μέλλοντος, για να μη χαθούν η γλώσσα μας, η φυλή μας, ο πολιτισμός μας, η αλήθεια της ορθόδοξης πίστης μας.