Κηφισίας Κύριλλος: Οι σωματικές και πνευματικές αρετές και ο αγώνας του Χριστιανού τη Σαρακοστή

“Η Εκκλησία μάς αναγγέλλει την άφιξη της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Καί παροτρύνει όλους μας «εγκρατεία την σάρκα ταπεινώσαι πάντες σπουδάσωμεν και λήθην της κακίας παντελή ποιήσωμεν». Μας συμβουλεύει να μην δυσανασχετούμε, επειδή εισερχόμαστε σε περίοδο ασκήσεως και θυσιών” αναφέρει μεταξύ άλλων στο μήνυμά του για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή ο Μητρροπολίτης Κηφισίας Κύριλλος. 

Ολόκληρη η Ποιμαντορική Εγκύκλιος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού κ. Κυρίλλου επί τη ενάρξει της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής 2014 έχει ως εξής: 

Ευλαβέστατοι Ιερείς,
Αγαπητοί μου Χριστιανοί,

« Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία.»
(Δοξαστικό των Αίνων Κυριακής της Τυρινής).

Με θριαμβευτικό ύφος η Εκκλησία μας με τον ύμνο αυτό αναγγέλλει την άφιξη της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Καί παροτρύνει όλους μας «εγκρατεία την σάρκα ταπεινώσαι πάντες σπουδάσωμεν και λήθην της κακίας παντελή ποιήσωμεν». Μας συμβουλεύει να μην δυσανασχετούμε, επειδή εισερχόμαστε σε περίοδο ασκήσεως και θυσιών, αλλά «τον της νηστείας καιρόν, φαιδρώς απαρξώμεθα, προς αγώνας πνευματικούς εαυτούς υποβάλλοντες αγνίσωμεν την ψυχήν, την σάρκα καθάρωμεν˙ νηστεύσωμεν ώσπερ εν τοις βρώμασιν εκ παντός πάθους, τας αρετάς τρυφώντες του πνεύματος».

Με αυτόν τον πνευματικό αγώνα ο χριστιανός δοξάζει τον Θεό κατά τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος διεγείρει όλους μας προτρέποντας «δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών και εν τω πνεύματι υμών, άτινά εστι του Θεού» (Α΄ Κορινθ. στ΄ 20). Καλούμεθα, λοιπόν, όλοι μας αυτήν την περίοδο, χρησιμοποιώντας την ελευθερία μας και αποδεχόμενοι την αγάπη του Θεού, να αρνηθούμε την κακία και τα πάθη της αμαρτίας και προθύμως να αναβούμε στα νοητά ύψη των αρετών.

Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέγει ότι όλα τα ενάρετα έργα και η ίδια η αρετή «έργα Θεού εισι και ουκ ηργμένα χρονικώς» (Μαξίμου Ομολογητού Α΄ εκατοντάς προς Θαλάσσιον, P.G. τ. 90, 1100 Β § μη΄). Θεωρούνται τα θεία στολίδια της ψυχής. Όσοι δε τις αποκτήσουν, θα αξιωθούν τιμής και επαίνου από τον μόνον Άγιο και εν αγίοις επαναπαυόμενο Θεό.
Ενώ είναι τόσο ζηλευτές οι αρετές, δεν είναι εύκολη η κατόρθωσίς τους και η ανάβασις της θεοδρόμου κλίμακος της αποκτήσεώς τους. Αντιστέκεται η πεπτωκυία φύσις μας, πολεμεί και ο διάβολος, ο οποίος ενεργώντας από φθόνο και κακία κινείται με τις πανούργες μεθοδείες του, για να μας εμποδίσει.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ακροτάτη κορυφή της θεολογίας, έχει χωρίσει τις αρετές σε δύο κατηγορίες: τις σωματικές και ψυχικές ή πνευματικές αρετές. Θα τις αναφέρω, για να αντιληφθούμε για ποιόν αγώνα γίνεται λόγος κατά την παρούσα περίοδο της νηστείας.

Σωματικές αρετές είναι η νηστεία, η αγρυπνία στην προσευχή, η γονυκλισία, η εργασία και κάθε άλλη κακοπάθεια, που συμβάλλει στην απελευθέρωση από την δουλεία της αμαρτίας. Με αυτές εξασκείται το σώμα και υποτάσσεται ευκολώτερα στο θείο θέλημα και γίνεται εύχρηστο εργαλείο για την απόκτηση των ψυχικών αρετών.

Ψυχικές ή πνευματικές αρετές λέγονται η φρόνησις, η οποία διδάσκει τον άνθρωπο τι να πράττει και τι να μην πράττει κατά το θέλημα του Θεού, η σωφροσύνη, η οποία χαλιναγωγεί όλες τις επιθυμίες, και η ανδρεία, η οποία ενισχύει την θέληση του ανθρώπου, για να αποκοπεί από την κακία και να συνδεθεί με την θεία χάρη.

Από αυτές γεννώνται όλες οι υπόλοιπες αρετές: η πίστις, η ελπίδα, η αγάπη, η προσευχή, η ταπείνωσις, η πραότητα, η μακροθυμία, η αοργησία, η θεία γνώσις, η ελεημοσύνη, η αταραξία, η αφιλαργυρία.

Η υμνολογία της Εκκλησίας μας θα μας υπενθυμίσει και πάλιν: «Νυν ο καιρός των αρετών επεφάνη, και επί θύραις ο Κριτής, μη στυγνάσωμεν˙ αλλά δεύτε νηστεύοντες προσάξωμεν δάκρυα, κατάνυξιν και ελεημοσύνην».

Καλή δύναμη και ο Θεός να μας ενισχύσει όλους στην προσπάθεια αυτής της αποκτήσεως των αρετών, ώστε ικανοποιημένοι από τον αγώνα μας αυτό, να εορτάσουμε την Ζωηφόρο Ανάστασή Του.

Με πατρικές ευχές και αγάπη

Ο Επίσκοπός Σας
† Ο Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού Κύριλλος