Η Θεολογία του γέροντα Σωφρονίου

Της Αλίκης Δούκα 

Η θεολογία που αναπτύσσει και αποδέχεται ο γέροντας Σωφρόνιος δεν περιορίζεται μέσα σε αυτό τον κόσμο με αυτόματες λογικές διεργασίες. Πως όμως μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος στη γνώση του Θεού; Η αρχή της θεολογίας για τον γέροντα Σωφρόνιο είναι η άνωθεν αποκάλυψη, όπου η διάνοια μπορεί να θεολογήσει μόνο επί των θεμελίων της αποκάλυψης που δίνεται από το Θεό. 

Μέσα στην εκκλησιαστική παράδοση, το δεδομένο της αποκάλυψης αποκρυσταλλώνεται στο δόγμα, όπου το ανθρώπινο πνεύμα μέσα από την οδό του δόγματος θα αφομοιώσει τα δεδομένα της θείας αποκάλυψης, οικειωποιόντας το περιεχόμενο της. 

Η μεγάλη σημασία που έχει η αποκάλυψη για τη Θεολογία, διαμορφώνει και το βασικό περιεχόμενο της αποστολής της που δεν είναι ο περιορισμός σε ένα εικοτολογικό θεολογικό σύστημα, μέσα στα πλαίσια της «αντικειμενικής» λογικής, αλλά έργο της θεολογίας είναι να εκθέσει τις άνωθεν αλήθειες, εντάσσοντας και παρουσιάζοντας τη θεία αποκάλυψη στις κατηγορίες της ανθρώπινης έκφρασης και εμπειρίας.

Η συστηματοποίηση δεν αποτελεί όμως αυτοσκοπό και δεν περιορίζει την θεολογική ανάλυση σε μια σχολαστική ανούσια ερμηνεία που είναι ξένη προς τις θεολογικές αρχές της Ορθόδοξης Ανατολικής Παράδοσης.

Ο γέροντας αναφέρει πως η δογματική και ασκητική διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν αποτελείται από ένα άθροισμα ανθρώπινων επινοήσεων, γιατί μπροστά σε ένα κοινό στο οποίο κατατίθενται ζωντανά βιώματα δεν χωρά συστηματοποίηση. Η διδασκαλία της Εκκλησίας περιέχει και την αφήγηση των εμπειριών που βίωσαν οι Απόστολοι, οι Πατέρες και οι ασκητές.

Συμπληρώνει πως στην προσωπική κοινωνία μεταξύ του Θεού και του ελεύθερου ανθρώπου, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την περιγραφή ζωντανών ποταμών που αποτελούν μέρος του άπειρου ωκεανού της θείας Ζωής και αυτό το κάνουμε μέσα από τα φτωχά πλαίσια που μας παρέχει η ανθρώπινη γλώσσα.