του μητροπολίτη Σύρου Δωροθέου
(από το ένθετο της «Δημοκρατίας» για την ορθοδοξία)
Ο φόβος είναι ένα καθαρά ανθρώπινο χαρακτηριστικό, ένα βασικό συναίσθημα του ανθρώπου, που προκαλείται από τη συνειδητοποίηση ενός υπαρκτού ή φανταστικού κινδύνου ή απειλής.
Ο φόβος γεμίζει την ψυχή των ανθρώπων με άγχος, αβεβαιότητα, ανασφάλεια, ένα αίσθημα αδιαφορίας για τα φαινόμενα, τις καταστάσεις και τα γεγονότα της κοινωνικής ζωής, και τους εμπνέει ένα αίσθημα ματαιότητας και παραίτησης από κάθε προσπάθεια, μετατρέποντάς τους σε άβουλα όργανα όσων εμφανίζονται ή είναι δυνατοί, στους οποίους και αναθέτουν εν λευκώ τη διαχείριση της ζωή τους.
Είναι γεγονός ότι πρωταρχική πηγή φόβου είναι η άγνοια και η αμάθεια, αφού φοβόμαστε ό,τι δεν γνωρίζουμε…
Ωσπου να γνωρίσουμε τους φυσικούς νόμους, φοβόμαστε τα φυσικά φαινόμενα!
Ωσπου να γνωρίσουμε το αληθινό Θεό, φοβόμαστε τους θεούς!
Ωσπου να γνωρίσουμε την επέκεινα του τάφου πραγματικότητα, φοβόμαστε τον θάνατο!
Ωσπου να γνωρίσουμε τον άνθρωπο, φοβόμαστε τον άλλον, τον πλησίον, τον διπλανό μας!
Ωσπου να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, φοβόμαστε τον ίδιο μας τον εαυτό!
Και όσο φοβόμαστε τόσο περιχαρακωνόμαστε, τόσο απομονωνόμαστε, τόσο πιο επιφυλακτικοί γινόμαστε, τόσο πιο άβουλα συμπεριφερόμαστε, τόσο πιο παθητικά ζούμε και σκεπτόμαστε! Οπως εύστοχα ειπώθηκε, κανένα πάθος δεν ληστεύει τη δύναμη της ενέργειας και τη λογική από το μυαλό του ανθρώπου όσο ο φόβος.
Είναι αυτός ο φόβος που σαν μαύρο σύννεφο έχει επικαθήσει στις ψυχές των Ελλήνων τα τελευταία χρόνια και τους ληστεύει την ενέργεια και τη λογική, τα στοιχεία εκείνα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των καταστάσεων και την υπέρβαση των δυσκολιών.
Ο σύγχρονος Ελληνας φοβάται… Φοβάται το αύριο, φοβάται για τον εαυτό του, για τα παιδιά του…
Ισως όχι άδικα, με όσα καθημερινά υφίσταται, με τον καταιγισμό των πληροφοριών, των ειδήσεων και των -πραγματικών ή όχι- επερχόμενων νέων μέτρων, που υφίσταται.
Η ατέρμονη -από όσους έχουν τη δύναμη να το πράξουν, και το πράττουν- καλλιέργεια του φόβου για τα μελλούμενα, για τις πιθανές ανατροπές ή και καταστροφές αιχμαλωτίζει κάθε ικμάδα αισιοδοξίας, δημιουργικότητας και αγωνιστικότητας.
Ο διάχυτος φόβος, με την υπόνοια ότι τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει, τίποτα δεν μπορούμε να αλλάξουμε, δημιουργεί ευρέως μια αίσθηση μηδενισμού, οδηγεί σε μια χείριστη μορφή εθελοδουλίας και απεμπόλησης της προσωπικής μας ελευθερίας!
Ετσι παραιτούμαστε από κάθε διάθεση συμμετοχής στα κοινά, αδιαφορούμε για τις εξελίξεις, δεχόμαστε παθητικά τις συνέπειες και… υποτασσόμαστε, «δειλοί και άβουλοι αντάμα, προσμένοντας, ίσως, κάποιο θάμα».
Αλλά προϋπόθεση για να γίνει το θαύμα, για να απαλλαγούμε από τον φόβο ανθρώπων και καταστάσεων και να ζήσουμε ελεύθερα και δημιουργικά, είναι να ξυπνήσουμε από τον λήθαργο και την απάθεια, που τα όποια αδιέξοδα μας προκαλούν, να ξαναβρούμε την ψυχή μας και να διατηρήσουμε και να διαφυλάξουμε την ατομική μας αυτονομία, αμυνόμενοι και αντιδρώντας σθεναρά σε κάθε προσπάθεια υπονόμευσής της.
Κι αν αισθανόμαστε μόνοι, αδύναμοι να αντιμετωπίζουμε τα κύματα της θύελλας, που απειλούν να καταποντήσουν το νοητό πλοίο της ζωής αλλά και της πατρίδας μας, αυτή τη δύσκολη ώρα του υπαρκτού ή και του πιθανού ακόμα κινδύνου, χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ την καταλυτική δύναμη της πίστης.
