Η ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄, από τον εξώστη του Μητροπολιτικού Μεγάρου Ζακύνθου, την παραμονή των Θεοφανίων
Η αρχή της εορτής των Θεοφανίων, φιλέορτοι αδελφοί, πηγαίνει χρονικά πολύ πίσω, στα πρώτα χριστιανικά χρόνια και τοποθετείται μάλλον στην Αίγυπτο. Εκεί, άλλες μη χριστιανικές θρησκείες και ομάδες γιόρταζαν τη φανέρωση του θεού τους πάνω στα ύδατα του ποταμού, καθώς το νερό είναι λίγο και πολύτιμο σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο.
Πώς όμως εμφανίζεται εκεί ο Θεός; Και στον Αιγυπτιακό πολυθεϊσμό αλλά και στους Εβραίους ο Θεός εμφανίζεται για να σώσει αλλά και να καταπλήξει, να ελεήσει αλλά και να επιβληθεί σε ανθρώπους και φυσικό κόσμο: «φωνή της βροντής σου εν τω τροχώ, έφαναν αι αστραπαί σου τη οικουμένη», λέει ο ψαλμωδός.
Οι χριστιανοί, λοιπόν, από την πλευρά τους, ευαγγελιζόμενοι τον λόγο του Κυρίου, έδειξαν πως εκείνοι βλέπουν την φανέρωση του Θεού στα ύδατα. Είναι η βάπτιση του ίδιου του Σωτήρα, που έρχεται να δηλώσει την ταπείνωσή Του, ως συνέπεια της ενανθρωπίσεώς Του και ως προσημείωση του σταυρικού θανάτου Του, για να σώσει τον άνθρωπο. Κι έτσι ερμηνεύουν και τις προφητικές φωνές της Παλαιάς Διαθήκης. Αυτός είναι ο λόγος που η «θάλασσα είδε και έφυγε και ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω».
Γιατί ο Θεός βαπτίζεται ο Ίδιος δίνοντας το παράδειγμα για τον άνθρωπο. Δεν είναι τυχαίο ότι για τον απόστολο Παύλο το βάπτισμα του ανθρώπου στο όνομα του Χριστού συνδέεται με το θάνατο του Χριστού: «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, εις τον θάνατον Αυτού εβαπτίσθητε».
Σε αυτήν την πρωτοφανή ανατροπή του Θεού, που από εξουσιαστής γίνεται διάκονος, φανερώνεται και η πλήρης γνώση μας για τον Θεό, που είναι τριαδικός και ορίζει την ύπαρξή Του ως κοινωνία αγάπης. Ο Πατέρας ακούγεται εκεί, στα ρείθρα του Ιορδάνου, να δηλώνει την αγάπη Του προς τον Υιόν Του, «Συ ει ο Υιός μου ο αγαπητός εν ώ ηυδόκησα», και το Άγιο Πνεύμα αποκαλύπτεται για να ολοκληρώσει την κοινωνία αγάπης.
Τί σημαίνει αυτή η θεία κοινωνία αγάπης για τον άνθρωπο; Πρώτα απ’ όλα ότι η αγάπη κινεί και καινουργεί τον κόσμο. Η τριαδική κοινωνία αγάπης έρχεται να θεραπεύσει, να μεταμορφώσει και να απελευθερώσει. Έπειτα, η επίδρασή της αλλάζει τον άνθρωπο, ώστε με τη σειρά του να δημιουργεί και εκείνος κοινωνία αγάπης. Πράγματι, όταν ο απόστολος Παύλος βάπτισε νέους πιστούς στην Έφεσο στο όνομα του Ιησού Χριστού και έθεσε τα χέρια του επάνω τους «ήλθε το πνεύμα το Άγιον επ’ αυτούς, ελάλουν τε γλώσσαις και προεφήτευον». Το χάρισμα λοιπόν, ακολουθεί τον δεσμό του βαπτίσματος, που ο Κύριός μας τον προτάσσει ως στοιχείο δίκαιης χρήσης του κόσμου: «ούτως γάρ πρέπον εστίν ημίν πληρώσαι πάσαν δικαιοσύνην», είπε στον Βαπτιστή, όταν του εμφανίσθηκε.
Όμως, ας αναλογισθούμε τι έχει να πει στην δική μας ζωή σήμερα η φανέρωση αυτή της Τριάδος κατά την βάπτιση του Κυρίου.
Σήμερα, στις περισσότερες κοινωνίες του κόσμου, το κέντρο και η θεμελιωδέστερη αξία είναι το άτομο και η ευημερία του. Ό,τι το εμποδίζει να ανέβει, να κερδίσει σε ισχύ και πλούτο, είναι κακό και πρέπει να ξεριζωθεί από τις αξίες της κοινωνίας. Έτσι η φιλοδοξία, η εξουσιομανία, η ματαιοδοξία να ανήκει κάποιος στους πλούσιους και ισχυρούς, θεωρήθηκαν κινητήριοι μοχλοί για την πρόοδο της κοινωνίας. Αντίθετα, ο φτωχός, ο αποκλεισμένος και ο συντετριμμένος δρέπουν τους καρπούς της άρνησης ή της αποτυχίας τους να είναι αρκετά εγωκεντρικοί, φιλόδοξοι και επιτήδειοι στο να επικρατούν πάνω στους υπολοίπους και γι’ αυτό δίκαια τιμωρούνται. Σε αυτή τη λογική τού παρόντος αιώνος δεν υπάρχει χώρος για τον φτωχό ή τον αδύναμο. Εδώ έρχεται η αποκάλυψη του Τριαδικού Θεού και η πραγμάτωση της θείας αγάπης μέσα από τη θυσία.
Ο Υιός και Λόγος του Θεού «ουχ αρπαγμόν ηγήσατο το είναι ίσα Θεώ», όπως λέγει ο απόστολος Παύλος, δεν φανέρωσε με την ισχύ τη θεότητά Του, «αλλ’ εκένωσεν εαυτόν μορφήν δούλου λαβών». Και η κένωση, το άδειασμα αυτό, ξεκινά από την βάπτισή του από τον κατάπληκτο Ιωάννη τον Βαπτιστή, που και αυτός περίμενε το βάπτισμα «εν πνεύματι αγίω και πυρί», αλλά τώρα βλέπει ότι το πνεύμα χαρίζεται μέσα από την ταπείνωση και την ακούσια θανάτωση τού εγώ.
Η κοινωνία του Ευαγγελίου καλεί τους φτωχούς, τους αποτυχημένους σε μία απελευθέρωση που είναι όχι βίαιη κατάκτηση όσων είχαν στερηθεί από αυτούς που έχουν, αλλά μία απελευθέρωση από την απαξίωση και τον αποκλεισμό της κοινωνίας, που επιβάλλει η κοσμική ατομοκρατία. Είναι η οικοδόμηση μιας άλλης νέας κοινωνίας που ποτίζεται από τα νάματα του Ιορδάνου, ως τόπου ταπείνωσης του Θεού για χάρη του ανθρώπου. Η πραγματική εκδίωξη και ο εξορκισμός του κακού και ο αγιασμός του κόσμου είναι εξαγιασμός αυτής της νέας κοινωνίας και του νέου ήθους, που δε φοβάται την τυραννία του θανάτου και της φτώχειας ή της αδυναμίας που αποκλείει, γιατί πιστεύει στη νέα τριαδική ύπαρξη.
Αυτήν την ύπαρξη, την νέα κοινωνία καλούμαστε να κάνουμε πράξη στις σχέσεις μας, στις οικογένειές μας και στην ευρύτερη κοινωνία που αντιμετωπίζει τόσους κατατρεγμούς, ώστε επαξίως να εορτάσουμε τον Αγιασμό όλης της οικουμένης και την μετατροπή της σε προθάλαμο της Βασιλείας του Θεού.
-250x180.jpg)
