Συνέντευξη του Στέλιου Παπαθεμελή στην Ορθόδοξη Αλήθεια που κυκλοφορεί στα περίπτερα
Από τον Σωτήρη Λέτσιο
Στην εκτίμηση ότι θα έχουν άδοξο τέλος τα πειράματα που αφορούν το θέμα χωρισμού Εκκλησίας – κράτους, όπως και στο παρελθόν, προβαίνει ο κ. Στέλιος Παπαθεμελής, παλαίμαχος πολιτικός και πρόεδρος σήμερα της Δημοκρατικής Αναγέννησης, ο οποίος έχει διακριθεί για την πατριωτική συνείδησή του και το θρησκευτικό ήθος του.
Προσθέτει ότι η επικείμενη Πανορθόδοξη Σύνοδος προσφέρεται ως κατεξοχήν αρμόδια να επιληφθεί των σχέσεων Εκκλησίας – κράτους. Επίσης, δηλώνει ότι η αναιτιολόγητη απαλλαγή από τα Θρησκευτικά ισοδυναμεί με την κατάργησή τους, ενώ για το όλο θέμα υπογραμμίζει χαρακτηριστικά: «Το τραγικότερο ανέκδοτο είναι θεολόγος αθεολόγητος». Σχολιάζοντας το πρόβλημα των προσφύγων, επισημαίνει ότι πρέπει να σταματήσει από την πλευρά της Ελλάδας η «ευλαβής τήρηση της καταστροφικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το Ασυλο», ενώ, αναφερόμενος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα μας, τονίζει ότι οφείλουμε να αποζητήσουμε σήμερα την ηρωική ψυχή μας.
Σε μια κρίσιμη περίοδο για την πορεία και επιβίωση του ελληνικού έθνους όπως η σημερινή, πιστεύετε ότι η ελληνική Εκκλησία έχει ανάγκη από κάποιες μεταρρυθμίσεις ή να επαναπροσδιορίσει την αποστολή της στον σημερινό κόσμο;
Το ανθεκτικότερο στοιχείο της ελληνικής διάρκειας εδώ και 2.000 χρόνια είναι αναμφιβόλως η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία. Αυτοκρατορίες και κράτη γκρεμίστηκαν, εξουσίες, κόμματα, «συνιστώσες» διαλύθηκαν στα εξ ων συνετέθησαν. Η Εκκλησία παραμένει όρθια «και πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής». Η Εκκλησία έχει θεανθρώπινη υπόσταση. Στην ανθρώπινη διάστασή της ασφαλώς και επιδέχεται προσαρμογές για τη δραστικότερη επιτέλεση της αποστολής της. Η επικείμενη Πανορθόδοξη Σύνοδος προσφέρεται ως κατεξοχήν αρμόδια να επιληφθεί αυτού του όντως ουσιώδους και μείζονος θέματος. Είναι, τελικά, βέβαιο ότι στον ελληνικό τόπο και με τον ελληνικό τρόπο «κλήρος και λαός (Εκκλησία) είναι η φωνή της πίστης μας και η φωνή της γλώσσας μας, οι δύο πρώτες φωνές, τα συστατικά της. Αμα τα αφήσεις αυτά, μένεις μετέωρος, φελλός και πλέεις πέρα δώθε, δεν έχεις, όπως λέει ο Ερωτόκριτος, θεμέλιο μηδέ ρίζα». (Ο λόγος, του σπουδαίου Ζήσιμου Λορεντζάτου, «Το τετράδιο του Μακρυγιάννη», σελ. 111.) Και το συμπέρασμα, δικό του – και δικό μας: «Ούτε αλλάζουν αυτά ούτε σηκώνουν διορθώματα. Τα έχεις μονάχα και τα καλλιεργείς» (ένθ’ αν., 112). Η Ορθοδοξία είναι φορέας ελπίδας και εγγυάται την πολιτισμική ταυτότητα του λαού μας. Δηλαδή, όλων των αξιών ζωής που οι γενεές των ανθρώπων, των ηρώων και των Αγίων ανέδειξαν εδώ στους μακρούς αιώνες της Ιστορίας μας.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει πρόθεση να ανοίξει τη συζήτηση περί διαχωρισμού Εκκλησίας – κράτους;
Κάποιοι «θυμούνται» και επαναφέρουν ως ξαναζεσταμένο και μάλλον ξινισμένο φαγητό τέτοιες κουβέντες. Συγκρατώ ένα κρίσιμο και χρήσιμο διά πάντα βουλόμενον περιστατικόν: Στην πρώτη συνάντησή του ως πρωθυπουργός με τον Αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ, ο Ανδρέας Παπανδρέου μου ζήτησε να παρίσταμαι στο Πολιτικό Γραφείο. Ημασταν στα πρόθυρα ρήξης Εκκλησίας – Πολιτείας, με αφορμή νομοσχέδιο που θα καθιστούσε τον πολιτικό γάμο υποχρεωτικό για όλους τους Ελληνες. Μπαίνει αγέρωχος ο Αρχιεπίσκοπος και, αρχόμενος του λόγου, θυμίζει στον Ανδρέα μια ρήση του Γεωργίου Παπανδρέου: «Μην πειράζεις την Εκκλησία, γιατί η Εκκλησία είναι σαν το κάρβουνο. Αν είναι αναμμένο, θα σε κάψει, αν είναι σβησμένο, θα σε μουτζουρώσει». Δεν χρειάστηκαν άλλες αναλύσεις, έφτανε αυτή. Οταν ο Σεραφείμ απεχώρησε, ο Παπανδρέου σχολίασε: «Φοβερός αυτός ο παπάς…» Και, φυσικά, το επιπόλαιο νομοσχέδιο μπήκε στις καλένδες! Αργότερα, αναζωπυρώθηκε προς στιγμήν μια νέα ρήξη με τις «κεφαλλονίτικες» πρωτοβουλίες του μακαρίτη Τρίτση, κι εκείνες όμως είχαν άδοξο τέλος, όπως και όλο το (μυθ)ιστόρημα του χωρισμού Εκκλησίας – κράτους. Δεν αποκλείω κάποιοι στην κυβέρνηση -εκτιμώ όχι ο πρωθυπουργός- να ζήλωσαν τη δόξα των (άδοξων) προηγούμενων πειραμάτων. Θα έχουν απαίσιον τέλος. Εννοείται, τα πειράματα. Η Εκκλησία επέζησε όλων των διωκτών και όλων των καθεστώτων. Οι διώκτες και τα καθεστώτα εξαφανίστηκαν από προσώπου γης.
Η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών πρέπει να γίνεται με τον σημερινό τρόπο ή να αποκτήσει διαφορετικό περιεχόμενο;
Κάποιοι λειτουργικώς αναλφάβητοι ιθύνοντες, προϊόντα κομματικού σωλήνα, δεν σκαμπάζουν από συνταγματικές επιταγές και αδυνατούν να καταλάβουν ότι αναιτιολόγητη απαλλαγή από τα Θρησκευτικά ισοδυναμεί με κατάργησή τους. Παραχάραξαν ήδη την Ιστορία, αν αλλοιώσουν και τα Θρησκευτικά, θα οδηγήσουν σε μια κοινωνία ελληνόφωνων -εφόσον τελικά επιβιώσει ο «έλλην λόγος»-, αποκομμένη από τον ιστορικό κορμό του Ελληνισμού. Θρησκευτικός αναλφαβητισμός και ανάπηρη ιστορική αυτοσυνειδησία προετοιμάζουν το finis Greciae. Πόσοι εδώ το επιθυμούν, να σηκώσουν το χέρι. Αυτοί όλοι προσπερνούν ανυποψίαστοι τη διαπίστωση του ονομαστότερου ιστορικού του 20ού αιώνα Αρνολντ Τόινμπι ότι «στην ουσία της, η ιστορία της ανθρωπότητας είναι η ιστορία της θρησκείας». Το περιεχόμενο της διδασκαλίας των Θρησκευτικών το ορίζει το Ευαγγέλιο. Είναι δεδομένο. Οι μέθοδοι διδασκαλίας του είναι συζητήσιμες. Πάντως, ο σημαντικότερος παράγων είναι ο δάσκαλος. Ο δάσκαλος πρέπει να γνωρίζει και προπαντός να ζει, για να μπορεί να μεταλαμπαδεύσει τις αλήθειες που διδάσκει. Το τραγικότερο ανέκδοτο είναι θεολόγος αθεολόγητος. Πρέπει στους αθεολόγητους να προσφέρονται εναλλακτικές δυνατότητες να διδάξουν άλλα μαθήματα. Αυτό μέχρι να βρεθεί διαδικασία επιλογής διδασκόντων με κριτήριο αν όχι τη ζωντανή πίστη, τουλάχιστον τον σεβασμό σε αυτή.
Οσα διαδραματίζονται στο πεδίο της οικονομίας θα οδηγήσουν αργά ή γρήγορα την Ελλάδα μακριά από την ευρωπαϊκή οικογένεια, όπως και από ό,τι αποκαλούμε σύγχρονο δυτικό κόσμο;
Αιωρείται μια μάλλον εξωπραγματική αίσθηση ότι θα «χαλαρώσουν» τα εξοντωτικά δεσμά, θα μειωθεί το χρέος κ.λπ. Τίποτε από αυτά δεν είναι βέβαιο. Μας χρησιμοποιούν ως Ιφιγένεια και δεν θα ορρωδήσουν προ ουδενός, ώστε να συνεχίσουν έτσι. Η κρίση κάμπτει τη βούληση και τις αντιστάσεις μας. Ελληνικά και χριστιανικά θα οφείλαμε το αντίθετο: «Ισχυρόν γαρ και άμαχον απόγνωσις όπλον» (ακατανίκητο και δυνατό όπλο η απόγνωση) λέει ο Μέγας Φώτιος. Αλλαγές ραγδαίες και δη ανατρεπτικές του καθεστώτος λιτότητας ουδαμόθεν προβλέπονται. Οι τοκογλύφοι, όταν «θυμούνται, χαίρονται» και μας απειλούν με Grexit. Αυτοί όμως που το απειλούν, αυτοί και το φοβούνται. Πάντως, οι σοβαρότεροι αναλυτές μάς προειδοποιούν: Επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας με το (ακριβό) ευρώ δεν γίνεται. Και γερμανική Ευρώπη δεν εγγυάται τα ελληνικά συμφέροντα. Ομως «τα πάντα ρει». Σε ορατό χρόνο θα βρεθούμε στην ανάγκη να απαντήσουμε σε υπαρκτικά διλήμματα που θα μας θέσει αμείλικτα η πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση: «Γνώμες καρδιές, όσοι Ελληνες ότι είστε μη ξεχνάτε, δεν είστε από τα χέρια σας μονάχα, όχι. Χρωστάτε και σε όσους ήρθαν, πέρασαν, θα ‘ρθούνε, θα περάσουν. Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί» (Κωστής Παλαμάς).
Το ισχυρό ταρακούνημα που έχει δεχτεί τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινωνία βρήκε τους Ελληνες ανέτοιμους από πλευράς ψυχικής συγκρότησης; Πώς μπορούμε να ξαναβρούμε τους εαυτούς μας και τη σχέση με καθετί πνευματικό;
Ανακαλύπτοντας ξανά τον αληθινό μας εαυτό, το ότι είμαστε, στην έκφραση του Ελύτη, «οργανικά Ελληνες», θυμάμαι και επαναλαμβάνω μιαν ολιγόλογη προσευχή του Κολοκοτρώνη: «Παναγία μου, βοήθησε και τούτην τη φορά τους Ελληνες διά να εμψυχωθούν». Την είπε όταν μόνος, σε μια κρίσιμη στιγμή του Αγώνα, είχε εγκαταλειφθεί από όλους. Στον δρόμο, λέει ο Γέρος, «απάντησα τον ξάδελφό μου τον Αντώνιον, του Αναστάση Κολοκοτρώνη, με επτά ανεψίδια μου, εγινήκαμεν εννιά και το άλογό μου, δέκα. Εγώ ήμουν και χωρίς τουφέκι». Χωρίς τουφέκι αλλά με ηρωική ψυχή. Αυτή να αποζητήσουμε…
Το βίωμα του χρόνου σε μια ζωή όπως η δική σας -πλήρης από δράση και ηθική καταξίωση- ποιο αποτύπωμα αφήνει στην ψυχή; Τι σας κάνει σήμερα να ελπίζετε;
Στη ζωή μου έμαθα να αγωνίζομαι. Με πίστη, επιμονή και πείσμα. Και, όταν χρειάστηκε, όπως πρόσφατα, με ιώβεια υπομονή. Δεν γονατίζω. Συνεχίζω όρθιος. Ανήκω σε αυτούς που στηρίζουν στην πίστη πάνω την ελπίδα. Οπως είπε και ο ποιητής, «τον είδα στη ζωή να μάχεται, μα πάντα ανίκητο τον είδα»…
«Ως εδώ και μη παρέκει! Πρέπει
να σταματήσει η αλόγιστη ευλαβής
τήρηση της καταστροφικής
Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το Ασυλο»
Με την αθρόα είσοδο προσφύγων από τον ισλαμικό κόσμο, θεωρείτε ότι απειλείται ο χριστιανικός χαρακτήρας της Ελλάδας αλλά και των υπόλοιπων κοινωνιών της Ευρώπης;
Η αθρόα είσοδος μουσουλμάνων, που μετακινούνται με τουρκικά δουλεμπορικά αυτοβυθιζόμενα πλεούμενα, είναι μόνιμη πρακτική των νεοοθωμανών γειτόνων μας. Στόχος τους, η δημιουργία στρατηγικής ισλαμικής μειονότητας στην Ελλάδα. Αυτά πριν ακόμη γεννηθεί το ISIS. Η κατάσταση επιδεινώθηκε τους έσχατους καιρούς, όταν στους τουρκοκατευθυνόμενους μουσουλμάνους Ασιάτες και Αφρικανούς προστέθηκαν οι τζιχαντιστές και οι κατατρεγμένοι πρόσφυγες της Συρίας. Οι πρόσφυγες είναι οι μόνοι που δικαιούνται την προστασία μας. Να απαιτήσουμε με νύχια και με δόντια αναθεώρηση του Δουβλίνου ΙΙ και, επιτέλους, εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής Ε.Ε. – Τουρκίας. Τα ανατολίτικα παζάρια του Ερντογάν βρίσκουν θετικούς αποδέκτες στην Ευρώπη. Και η σιδηρά Γερμανίδα κουβαλήθηκε στο ανάκτορο Γιλντίζ ως ταπεινή «ικέτις», παρά τους πόδας του σουλτάνου κομίζουσα βαρύτιμα ανταλλάγματα, τα οποία μετακυλίει σε Ελλάδα και Κύπρο. Εμείς θα κληθούμε να πληρώσουμε τον λογαριασμό της ένταξης των νεοοθωμανών στην Ε.Ε., την ελεύθερη διακίνησή τους εντός της και τον πακτωλό χρήματος. Οι ουδετερόθρησκες ευρωπαϊκές ελίτ δεν ανησυχούν σοβαρά από την ισλαμική καταιγίδα στις χώρες τους. Τους 2.000.000 πρόσφυγες που κατευθύνονται μέσω Τουρκίας δεν θα τους κρατήσει ο Ερντογάν. Αυτός θα εισπράξει τα μπόνους, όπως εισέπραττε έως τώρα τα 10 δισ. του ετήσιου τζίρου των συνεργαζόμενων με τις κρατικές Αρχές δουλεμπόρων και θα τα εξαποστείλει συστημένα. Μάλιστα, με «τουρκοευρωπαϊκά» διαβατήρια στην Ευρώπη. Γερμανία – Τουρκία, αιώνια συμμαχία!
Στα εθνικά θέματα διαβλέπετε τον κίνδυνο να σημειωθούν εξελίξεις βλαπτικές για τον Ελληνισμό;
Αυτό είναι πάντοτε ζήτημα δυναμισμού και σταθερότητας των ελληνικών αντιστάσεων. Βερολίνο και Βρυξέλλες απεργάζονται φιλοτουρκική κερκόπορτα στο Αιγαίο. Ενώ το πρόβλημα είναι να πειθαναγκάσουν τον σουλτάνο να πράξει το αυτονόητο: να κλείσει τα περάσματά του. Εχουμε ακάθεκτη και, φυσικά, ανεξέλεγκτη εισροή λαθρομεταναστών, προωθούμενων από την Τουρκία (μόνο το 20% των εισερχομένων είναι πρόσφυγες), η οποία τους χρησιμοποιεί ως όπλο εναντίον μας. Η αλόγιστη εκ μέρους μας ευλαβής τήρηση της καταστροφικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το Ασυλο πρέπει να σταματήσει. Να αναστείλουμε την εφαρμογή της. Οχι άλλος κατευνασμός. Ως εδώ και μη παρέκει!
