Οι ευθύνες μας για κοινωνική δικαιοσύνη (και για τους πεινασμένους)

Του Σεβ.Μητροπολίτου Zιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη

Το θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων της ευαγγελικής περικοπής (Ματθαίου14, 14-22) αποτελεί φανέρωση της φιλανθρωπίας και της παντοδυναμίας του Χριστού. Βλέπουμε με τρόπο παραστατικό τις δυνατότητές μας και την ευθύνη μας στον αγώνα για την αντιμετώπιση των υλικών προβλημάτων των ανθρώπων και μάλιστα αυτών που στερούνται της καθημερινής τροφής.

Στην εποχή μας τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, αυτά που σχετίζονται άμεσα με τις υλικές ανάγκες των ανθρώπων βρίσκονται καθημερινά στην επικαιρότητα. Παρά την επιστημονική πρόοδο και την τεχνική ανάπτυξη τα προβλήματα αυτά παραμένουν άλυτα παρουσιάζοντας μάλιστα τόση ένταση όση και πριν από αιώνες. Συγκεκριμένα σήμερα 26,000 παιδιά πεθαίνουν καθημερινά από την πείνα. Οι πλούσιοι και οι φτωχοί υπάρχουν και σήμερα, το ίδιο κι η άνιση κατανομή των αγαθών κι η καταπίεση των αδυνάτων από τους ισχυρούς. Αυτή η αδικία είναι και σήμερα η ρίζα του κακού που δημιουργεί το κοινωνικό πρόβλημα της φτώχειας..

Σήμερα το κοινωνικό πρόβλημα αντί να λυθεί περιπλέκεται, γίνεται οξύτερο, γιατί εκείνοι που έχουν επάρκεια αγαθών, αντί να τα μοιράζονται με τους φτωχότερους, όπως ζητά ο Χριστός, προτιμούν να τα σπαταλούν. ΄Ετσι φτάσαμε στο θλιβερό κατάντημα να βλέπουμε μερικούς να ξοδεύουν για τα σκυλιά τους περισσότερα απ’ όσα ξοδεύουν φτωχοί οικογενειάρχες για τα παιδιά τους. Ακούμε για πολλούς πλούσιους να σπαταλούν μόνο για μια νύκτα διασκέδασης τόσα όσα θα μπορούσαν να συντηρηθούν αρκετές άπορες οικογένειες. Ακούμε να ξοδεύονται τεράστια ποσά για καλλυντικά και χρυσαφικά και στολίδια, όσα θα έφταναν για να μπορούν πολλοί άνθρωποι να πίνουν καθαρό νερό και πολλά παιδιά να μπορούν να φοιτούν σε σχολείο. Αλλά και πέρα από το επίπεδο των ατόμων, σε επίπεδο πια κρατών, βλέπουμε πολλές χώρες να καίουν τα περισσεύματα των προϊόντων τους για να διατηρήσουν τις υψηλές τιμές προσφοράς, την ίδια ώρα που άλλοι λαοί λιμοκτονούν. Βλέπουμε τις πλούσιες χώρες να ξοδεύουν για εξοπλισμούς ποσά που ξεπερνούν ολόκληρο τον κρατικό προϋπολογισμό πολλών φτωχών κρατών που συνήθως κι ο πληθυσμός τους είναι μεγαλύτερος. Οι πέντε χώρες μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ξοδεύουν περισσότερα για αμυντικές και στρατιωτικές δαπάνες περισσότερα από τα χρήματα που ξοδεύουν μαζί οι φτωχές χώρες του κόσμου, που αποτελούν και τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού.

Επομένως για να λυθούν τα προβλήματα που συγκλονίζουν σήμερα την κοινωνία μας απαιτείται να αλλάξουμε τις δομές της λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας που είναι σχεδιασμένη μόνο για όσους έχουν χρήματα. Αυτοί που δεν έχουν χρήματα είναι ο μισός πληθυσμός της γης.

Πρέπει δηλαδή κι αυτοί οι άνθρωποι με αξιοπρέπεια να μπορούν να δανείζονται χρήματα με χαμηλό επιτόκιο όπως οι πλούσιοι για να ξεκινούν τις δικές τους δουλειές. Δυστυχώς σήμερα ενώ οι πλούσιοι μπορούν να δανείζονται μεγάλα ποσά με πολύ χαμηλά επιτόκια, πολλές φορές χωρίς να τα πληρώνουν, όπως στην Ελλάδα και στην Κύπρο κι όπου υπάρχουν ακραία φαινόμενα διαφθοράς, οι πολύ φτωχοί δεν μπορούν να δανειστούν τίποτα κι όταν δανειστούν πρέπει να πληρώνουν πολύ υψηλά επιτόκια. Το ίδιο συμβαίνει και με τις χώρες που είναι πολιτικά αδύνατες όπως τελευταίως μας κάνανε στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Οι χώρες που υποφέρουν από φτώχεια, όπως η Ζιμπάμπουε, τους πίνουν κυριολεκτικά το αίμα. Όχι μόνο τις αναγκάζουν να πληρώνουν τρία δολάρια τόκο για κάθε δολάριο που τους δανείζουν, αλλά τους θέτουν κι ως όρο ότι τα μισά που τους δανείζουν να τα διαθέσουν για αγορά οπλικού εξοπλισμού από τις εταιρείες που τους υποδεικνύουν. Το ένα τρίτο των δανείων τους πρέπει να τα πληρώνουν αμέσως ως τόκος ( σύγχρονη τοκογλυφία). Η Γερμανία που έχει χρέη πάνω από δύο χιλιάδες δισεκατομμύρια πληρώνει τόκο 0,5%, η Ελλάδα και η Κύπρος για μικρότερα ποσά υποχρεώθησαν να πληρώνουν μέχρι και 6% τοις εκατόν και περισσότερο και οι φτωχές χώρες για κάθε δισεκατομμύριο μέχρι και 14%. Χρησιμοποιούν οι σύγχρονοι τοκογλύφοι το επιχείρημα του βαθμού εγγύησης πληρωμής των δανείων για να ορίσουν και τα ανάλογα υψηλά επιτόκια.

Δυστυχώς οι Ηγέτες που ρυθμίζουν την λεγόμενη Διεθνή Κοινότητα αποδείχθηκαν πολύ μικροί για να προστατέψουν την κοινωνική δικαιοσύνη που η Ανθρωπότητα χρειάζεται για να ζήσει ένα καλύτερο μέλλον με αποτέλεσμα η φωτιά που υπάρχει σε εμπόλεμες χώρες κι όπου κυριαρχεί η διαφθορά και η απουσία δημοκρατικών θεσμών, να αποτελεί πλέον ορατή απειλή για όλους μας, είτε με το φαινόμενο της τρομοκρατίας των ισλαμιστών είτε με την καθημερινή ένταση της λαθρομετανάστευσης, αλλά και του ανελέητου οικονομικού αλληλοφαγώματος όπως έκαναν οι Γερμανοί και οι φίλοι τους στον χώρον της Ευρώπης με την Ελλάδα.
 

Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να μοιραστούμε αυτά που έχουμε με τον διπλανό μας που υποφέρει. Κι ο διπλανός μας δεν είναι μόνο ο φτωχός γείτονάς μας, αλλά κι όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται μακριά από εμάς και υποφέρουν. Το θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων και των δύο ιχθύων δεν είναι κάτι που έγινε μια φορά και τέλειωσε για πάντα. Είναι ένα γεγονός που αν θέλουμε μπορούμε να το ζούμε καθημερινά. Αρκεί να θέσουμε τον εαυτό μας στη διάθεση του Θεού, υπακούοντας στις εντολές του αφήνοντας έτσι την αγάπη του Χριστού να ζεστάνει τις καρδιές μας. ΄Αλλωστε η ιστορία των φιλανθρωπικών έργων και των ιεραποστολικών προσπαθειών είναι γεμάτη από θαύματα παρόμοια μ’ αυτό που ακούσαμε από την σημερινή ευαγγελική περικοπή.

Πάντοτε η αληθινή χριστιανική πίστη εκδηλώνεται με έργα αγάπης. Κι η άσκηση της αγάπης ως εφαρμογή του περιεχομένου της πίστεως αποτελεί ουσιώδες γνώρισμα της χριστιανικής ζωής. Η αγάπη στον χριστιανισμό δεν νοείται ως απλή συναισθηματική εκδήλωση, αλλά ως ανταπόκριση στην αγάπη του Θεού, που έγινε άνθρωπος, και ως οφειλή προς τον διπλανό μας που εικονίζει τον Θεόν. Η αγάπη αυτή αναφέρεται σ’ ολόκληρο τον άνθρωπο κι εκδηλώνεται με την συμπαράστασή μας στις υλικές και στις πνευματικές του ανάγκες. ΄

Οπως μας λέει ο άγιος Ιάκωβος «εάν αδελφός ή αδελφή γυμνοί υπάρχωσι και λειπόμενοι ώσι της εφημέρου τροφής, υπάγετε εν ειρήνη, θερμαίνεσθε και χορτάζεσθε, μη δότε δε αυτοίς τα επιτήδεια του σώματος, τι το όφελος;» ΄Ετσι η χριστιανική ζωή, ως ζωή πίστεως και αγάπης προς τον Θεόν συνδέεται με την αγάπη προς τον διπλανό μας. Χωρίς την αγάπη προς τον διπλανό μας η αγάπη μας προς τον Θεόν θεωρείται ανύπαρκτη: «ο αγαπών τον Θεόν αγαπά και τον αδελφόν αυτού», μας λέει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, και συνεχίζει: «εάν τις είπη ότι αγαπώ τον Θεόν, και τον αδελφόν αυτού μισεί, ψεύτης εστί». Σύμφωνα με την χριστιανική διδασκαλία, μόνο με την άσκηση της αγάπης προς τον πλησίον παραμένει ο άνθρωπος στην αγάπη του Θεού και ζει την νίκη κατά του θανάτου. Μας λέει ο ευαγγελιστή Ιωάννης: «ημείς οίδαμεν ότι μεταβεβήκαμεν εκ του θανάτου εις την ζωήν, ότι αγαπώμεν τους αδελφούς, ο μη αγαπών μένει εν τω θανάτω». Κι η αγάπη μας αυτή εκφράζεται με την διακονία μας προς τον διπλανό μας, όπως εκφράστηκε η αγάπη του Χριστού για τους ανθρώπους μέσα από το θαύμα της σημερινής ευαγγελικής περικοπής.
Κανένας βέβαια δεν μπορεί με τα χρήματα και τα αγαθά που κατέχει να ικανοποιήσει όλες τις ανάγκες των φτωχών, ούτε να επουλώσει όλες τις κοινωνικές πληγές. Ο Θεός δεν ζητά το αδύνατο από κανένα. Με μια βρύση δεν μπορεί όλος ο κόσμος να ξεδιψάσει. Μπορούν όμως οι κοντινοί μας κι οι περαστικοί. Ας κάνουμε και εμείς στην ζωή μας το ίδιο με τα αγαθά που μας παραχωρεί ο Θεός, και τότε δεν θα συμβάλουμε απλώς και μόνο στην σωτηρία του διπλανού μας αλλά και στην σωτηρία την δική μας.

Η επιβίωσή μας εξαρτάται από τον βαθμό που καλυτερεύουμε τους όρους συμβιώσεως μεταξύ μας, και μάλιστα με την ετοιμότητά μας και την αγάπη μας μεταξύ μας, να κτίζουμε γέφυρες κοινής συνύπαρξης, αλληλοκατανόησης, αλληλοβοήθειας και αλληλοσεβασμού της αξιοπρέπειας του κάθε ανθρώπου.

Αυτό που δίνει νόημα στη ζωή μας είναι η κοινωνία της αγάπης που προέρχεται από τρείς κύκλους ανθρώπων που συναντάμε καθημερινά, ο χώρος της οικογένειας (συγγενολόϊ), οι συνάδελφοι (χώρος εργασίας) και οι φίλοι (ή οι δήθεν φίλοι μας και γνωστοί μας). Από τον ίδιους χώρους όμως (συνγκενολόϊ, συνάδελφοι και φίλοι) προέρχεται κι ο πόνος, όταν μάλιστα έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους αχάριστους και αγνώμονες. Όταν είμαστε δίκαιοι με τους άλλους είναι δύσκολο να μη είμαστε δυνατοί όταν μας αδικούν και μας πονάνε. Αυτοί που αδικούν έρχεται κάποιος άλλος να τους αδικήσει χειρότερα όπως πάθαμε και στην νεώτερη ιστορία μας ως Ελληνισμός όταν αρχίσαμε να αδικούμε ο ένας τον άλλον με τη επτάχρονη δικτατορία και το πραξικόπημα που ήρθαν οι βάρβαροι αιμοσταγείς τούρκοι να μας αδικήσουν περισσότερο. Κι όταν αρχίσαμε τις απατεωνιές να κλέβουμε ο ένας τον άλλον και τη δημόσια περιουσία του Κράτους ήρθαν οι Γερμανοί με τους φίλους τους και μας ρημάξανε. Χωρίς τη δική μας ενότητα και κοινωνική αλληλοστήριξη ρισκάρουμε το μέλλον του Ελληνισμού και τις ευθύνες του Ελληνορθόδοξου πολιτισμού της αγάπης και της φιλανθρωπίας για να προστατευθεί η παγκόσμια κοινωνία και το μέλλον της Ανθρωπότητας από την αλητεία των ανελέητων ισχυρών της γης που δεν έχουν ούτε ιερόν ούτε όσιο μέσα τους όπως εκείνος ο Γερμανός Υπουργός των οικονομικών με τους φίλους του φιλλανδούς, ολλανδούς, Λιθουανούς και Σλοβάκους.