ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑ
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ
Ο 6ος Ψαλμός
ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Η ΨΥΧΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΠΤΩΣΗ. ΦΑΡΜΑΚΟ Η ΕΛΠΙΔΑ ΣΤΟΝ ΘΕΟ
Θα σας ερμηνεύσω, αγαπητοί μου χριστιανοί, σήμερα τον 6ο ψαλμό και παρακαλώ πολύ να προσέξετε την ερμηνεία του.
Στον ψαλμό μας έχουμε έναν πιστό στον Θεό άνθρωπο που κλαίει και οδυνάται δυνατά. Μάλιστα λέγει ότι κοπίασε αναστενάζοντας και κάθε νύκτα λούζει το κρεββάτι του με τα δάκρυά του (στιχ. 7).
Όπως φαίνεται, ο ποιητής του ψαλμού υποφέρει από βαρειά αρρώστια, η οποία τον κτύπησε μέχρι τα κόκκαλά του, γι᾽ αυτό και λέγει: «Ελέησόν με, Κύριε, ότι ασθενής ειμι· ίασαί με, ότι εταράχθη τα οστά μου» (στιχ. 3). Δηλαδή, γνωρίζει ότι αν γίνει καλά, αυτό θα είναι από την βοήθεια του Θεού, γι᾽ αυτό και Τού λέει «ελέησόν με». Ο ποιητής μας γνωρίζει την παλαιά αντίληψη ότι οι ασθένειες προέρχονται από τις αμαρτίες (βλ. Ψαλμ. 37), αλλά παρακαλεί τον Θεό να του φανεί ευσπλαγχνικός και ελεήμονας και να του συντάμει τον χρόνο της τιμωρίας. Γι᾽ αυτό και λέγει στην προσευχή του προς Αυτόν να μην τον παιδεύσει με θυμό και οργή («Κύριε, μη τω θυμώ σου ελέγξης με, μηδέ τη οργή σου παιδεύσης με», στιχ. 2), αλλά να τον παιδεύσει «πατρικά» και όχι «δικαστικά», όπως ερμηνεύει ο Θεοδώρητος.
2. Το μεγαλύτερο όμως κακό για τον ποιητή μας είναι ότι δεν έχει καταβληθεί μόνο το σώμα του, αλλά έχει καταπέσει και το ηθικό του. Η ψυχή του είναι σε μεγάλη ταραχή, σε μεγάλο φόβο, όπως λέγει το Εβραικό κείμενο. «Η ψυχή μου εταράχθη σφόδρα», λέγει ο ψαλμωδός μας (στιχ. 4). Αυτό είναι το πιο επικίνδυνο, γιατί όταν καταπέσει το κουράγιο του ανθρώπου, τότε αυτός δεν έχει την δύναμη να αντισταθεί στον πόνο και τις δυσκολίες του και απελπίζεται. Έτσι και τον ποιητή μας τον βλέπουμε να καταπέφτει και να αποκάμνει και στρεφόμενος στον Θεό να Τού λέγει: «Μέχρι πότε, Θεέ;». «Καί συ, Κύριε, έως πότε;» (στιχ. 4), λέγει. Ο λόγος όμως αυτός του βασανισμένου ποιητή μας κρύβει βαθειά στην ψυχή του κάποια ελπίδα, ότι ο Θεός θα τον βοηθήσει.
Την απελπιστική κατάσταση στην ψυχή του ψαλμωδού μας την δημιούργησαν περισσότερο οι χαιρέκακοι εχθροί του, οι οποίοι ήθελαν τον θάνατό του. Αυτοί, όπως φαίνεται και από άλλους ψαλμούς, θα ενέπαιζαν τον ποιητή, ότι άδικα προσεύχεται, γιατί δεν πρόκειται να τον βοηθήσει ο Θεός· ή θα έλεγαν ότι δίκαια τον τιμωρεί ο Θεός για τα αμαρτήματά του. Πάντως ο ποιητής μας λέγει ότι κατέρρευσε από την στάση αυτή των εχθρών του απέναντί του. «Επαλαιώθην (= κατέρρευσα) – λέγει – εν πάσι τοις εχθροίς μου» (στιχ. 8).
3. Αλλά να! Ο απελπισμένος ποιητής μας, που έλεγε «η ψυχή μου εταράχθη σφόδρα» (στιχ. 4) και «επαλαιώθην» και τόσα άλλα, αυτός τώρα, στο τέλος του ψαλμού, μας παρουσιάζεται ισχυρά δυναμωμένος και ανορθωμένος ψυχικά από το πέσιμό του. Έτσι, λέγει θαρρετά στους εμπαίχτες εχθρούς του να φύγουν από μπροστά του, γιατί ο Θεός θα ακούσει το κλάμα του και θα τον θεραπεύσει. «Απόστητε απ᾽ εμού – λέγει – πάντες οι εργαζόμενοι την ανομίαν, ότι εισήκουσε Κύριος της φωνής του κλαυθμού μου» (στιχ. 9· βλ. και στιχ. 10). Καί αποτέλεσμα αυτού είναι ότι οι εχθροί, που περίμεναν τον θάνατο του ποιητού, θα διαψευσθούν, θα καταισχυνθούν και θα πέσουν σε ταραχή. «Αισχυνθείησαν και ταραχθείησαν σφόδρα πάντες οι εχθροί μου», λέγει (στιχ. 10· βλ. και στιχ. 11).
4. Πως ο ποιητής μας απέκτησε αυτήν την αναλαμπή από το σκοτάδι της απελπισίας του; Πως απέκτησε αυτό το κουράγιο, ενώ είχε πολύ καταπέσει; Αν λάβουμε υπ᾽ όψιν και άλλους ψαλμωδούς, που ήταν σε παρόμοια με τον ποιητή μας κατάσταση, θα λέγαμε ότι ο ασθενής ψαλμωδός μας κατέφυγε στον Ναό για να προσφέρει θυσία στον Θεό για την υγεία του. Εκεί δε ο ιερεύς, βλέποντας ευμενή σημάδια από την προσφορά της θυσίας, του είπε παρήγορα και ενθαρρυντικά λόγια. Έτσι ο ποιητής μας αναστήθηκε ψυχικά και απόκτησε δυνατή την ελπίδα και την πίστη ότι ο Θεός θα τον θεραπεύσει και θα του χαρίσει την ποθητή υγεία του.
Ο ψαλμός μας διδάσκει τους δεινοπαθούντας αρρώστους, αλλά και κάθε άνθρωπο ευρισκόμενο σε δύσκολη κατάσταση της ζωής του, ότι το καλύτερο φάρμακο στα δεινά του βίου είναι η ελπίδα στον Θεό. Αυτή κρατά όρθιο τον βασανιζόμενο άνθρωπο, τον δυναμώνει ψυχικά και δεν τον αφήνει να καταπέσει και να συντριβεί.
Με πολλές ευχές
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
-120x86.jpg)
