Βάζει στη θέση του τον Μητρ.Περγάμου ο Ελευθερουπόλεως Χρυσόστομος

Τις διαφωνίες του για σημεία άρθρου του Μητροπολίτη Ελευθερουπόλεως Χρυσοστόμου με αφορμή Σύναξη των Ιεραρχών στο Φανάρι το φθινόπωρο (δείτε εδώ) εκφράζει με επιστολή του ο Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου Ιωάννης, που απέστειλε επιστολή στον κ.Χρυσόστομο σε ιδιαίτερα έντονο ύφος.

Ο Γέρων Περγάμου τονίζει μάλιστα πως ο Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως σκανδαλίζει με όσα αναφέρει.

Ο Ιεράρχης της Ελληνικής Εκκλησίας “σηκώνει το γάντι” και ανταπαντά πως ο “Αγιος Περγάμου, που ανήκει στους λίγους που δεν δίνουν τη σημασία, όπως δίνουμε εμείς οι πολλοί, στις συνόδους του 1341 και 1351, οι οποίες νομοθετούν καθοδηγούμενες από το φως της διδασκαλίας του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, και άλλους διαπρεπείς σύγχρονους ακαδημαικούς διδασκάλους“.

Δείτε αρχικά την επιστολή που απέστειλε ο Περγάμου Ιωάννης:

Και η απάντηση του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου:

Το οργίλον ύφος του επιστολογράφου αγίου Περγάμου κ.Ιωάννου, δικαιολογείται, εάν έχουμε διαβάσει χάριν πνευματικής οικοδομής ιστορίες από την αφελεστάτη, αλλά τόσο γοητευτική και διδακτική φιλολογία των Πατέρων της ερήμου. Εκεί συναντούμε άνδρας οσίους κατά πάντα να δέχωνται απαθώς τις χειρότερες κατηγορίες από κακοήθεις ανθρώπους. Μόλις όμως φθάνει στην ακοή των κατηγορία, που έχει σχέση με την ορθόδοξη πίστη των, χάνουν την ηρεμία των και με οργή ανθίστανται στον κατήγορό των.

Έτσι ερμηνεύομε και το εκτάκτως δριμύ και οξυβελές ύφος της επιστολής του διαπρεπούς ακαδημαικού διδασκάλου των ημερών μας. Διότι ενόμισε ότι ο υποφαινόμενος εσκόπευε να τον θίξει στο σπουδαίο κεφάλαιο της πίστεως. Αλλά ο συντάκτης του άρθρου τίποτε άλλο δεν περιέλαβε παρά μόνο ο,τι «εξ αντικειμένου» είδε και άκουσε, ως ένας από τους μετασχόντες στην γνωστή Σύναξη του Φαναρίου του παρελθόντος έτους. Και θα παρέλειπε το σημείο εκείνο, που αφορούσε τον άγιο Περγάμου, εάν δεν ενεθυμείτο, ότι «αντέστη» ευθαρσώς στις διατυπωθείσες απόψεις του περί του Ησυχασμού και του αγίου πρωταγωνιστού του όχι τυχαίο μέλος της Συνάξεως των αρχιερέων, αλλά νέος αρχιερεύς, επίσης ακαδημαικός διδάσκαλος και μάλιστα του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Τι, λοιπόν, ο υποφαινόμενος και άλλοι ίσως, που έγιναν ακουσίως μάρτυρες της διχογνωμίας των δύο ακαδημαικών διδασκάλων, ενός παλαιού και ενός νεωτέρου, λογικά περίμεναν; Ως σοφός και επιστήμων, ο Σεβασμιώτατος, καταστέλλων τον θόρυβον της ψυχής, από την απρεπή αναφορά του τιμίου ονόματός του σε ένα άρθρο ασήμαντου θρησκευτικού περιοδικού, «εν πραύτητι σοφίας», ως οφειλέτης «σοφοίς τε και ανοήτοις» κατά τον Απόστολο, να γράψει, ότι τιμά και σέβεται, όπως όλοι οι Ορθόδοξοι χριστιανοί, αιώνες τώρα, τον επιφανέστατο Πατέρα και Διδάσκαλό μας, Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.

Αντί όμως τούτου επέμεινε στην αρχική του θέση, ότι, δηλαδή, ανήκει στους ολίγους, οι οποίοι δεν δίνουν τόση βαρύνουσα σημασία στις συνόδους της εποχής του Αγίου Γρηγορίου, οι οποίες στο πλαίσιο των Ησυχαστικών ερίδων του 14ου αιώνος, τράβηξαν (ας επιτραπεί μία γνωστή έκφραση των ημερών μας) τις κόκκινες γραμμές ανάμεσα στην αγία Ορθοδοξία μας και τον Ρωμαιοκαθολικισμό. Και ως σύμμαχο μάλιστα γενναίο των απόψεών του έφερε τον μακαρίτη Καθηγητή Ι.Καρμίρη, που αποφαίνεται όχι τόσο θετικά για τις συνόδους εκείνες, αφού τους δίνει τον όχι κολακευτικό χαρακτηρισμό της «σχετικής, και επικουρικής και δευτερεύουσας» πηγής της πίστεώς μας.

Αλλά ευλαβώς ας ερωτήσουμε στο σημείο αυτό. Εκτός του ότι η προηγούμενη παρατήρηση του αειμνήστου Καθηγητού προσφέρεται για πολλή διερεύνηση και προσεκτική εξέταση, κυρίως στο ζήτημα, τι προσέφεραν στην Εκκλησία και το δόγμα της εκείνες οι σύνοδοι, υπό την πνοήν του Αγίου Πατρός μας Γρηγορίου του Παλαμά, μπορεί να ερωτήσει κάποιος: άραγε το κύρος των αποφάσεων μιάς αγίας εκκλησιαστικής συνόδου εξαρτάται από την γνώμη ενός πανεπιστημιακού καθηγητού της Θεολογίας; Περισσότερη μάλιστα εμπιστοσύνη θα είχαμε για τις όποιες απόψεις του, εάν μπροστά μας είχαμε την προσεκτική, προσωπική έρευνά του αυτών των συνόδων και τα πειστικά του επιχειρήματα από την ενδελεχή και σοβαρή μελέτη τους. Κάτι τέτοιο όμως δεν έχομε εκτός από μία αφοριστική του και γενικώτατη παρατήρηση.

Έπειτα λίγες φορές θεράποντες της ιεράς Επιστήμης αστόχησαν θλιβερώς στα συμπεράσματά τους και δέχθηκαν κατόπιν δικαίως τις παρατηρήσεις της Ποιμαίνουσας Εκκλησίας; Τοιούτος δεν ήταν ο μακαρίτης εκείνος καθηγητής της Θεολογίας Γεώργιος Δέρβος, (1854-1925) ο οποίος κατέληξε μετά από έρευνες όχι απλώς για την υποτίμηση, αλλά για την ανυπαρξία του Αγίου Ιεροθέου, πρώτου επισκόπου Αθηνών; Μήπως μετά την γνωμάτευση του σοφού πατρολόγου έπαυσαν οι ευσεβείς Αθηναίοι να τιμούν τον ανύπαρκτο για τον καθηγητή Άγιο Ιερόθεο;

Δεύτερον μπορούμε να αντιτάξουμε στον Άγιο Περγάμου, που ανήκει στους λίγους που δεν δίνουν τη σημασία, όπως δίνουμε εμείς οι πολλοί, στις συνόδους του 1341 και 1351, οι οποίες νομοθετούν καθοδηγούμενες από το φως της διδασκαλίας του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, και άλλους διαπρεπείς σύγχρονους ακαδημαικούς διδασκάλους, οι οποίοι δίνουν ως επιστήμονες τη σημασία των πολλών για εκείνες τις συνόδους και επιδεικνύουν αμέριστο σεβασμό στις αποφάσεις των. Της Ελλαδικής Εκκλησίας μας εκλεκτοί Ιεράρχες, λόγιοι και επιστήμονες, (π.χ. ο Άγιος Πειραιώς, ο Άγιος Γόρτυνος) όταν ήλθε στην επικαιρότητα η πνευματική αξία των εν λόγω συνόδων, απαρίθμησαν τα ονόματα αρκετών επιστημόνων, που αντιτίθενται στη γνώμη των λίγων, όπως του αγίου Περγάμου, στο θέμα μας.

Και πριν λίγο σε σοβαρό θρησκευτικό έντυπο διαβάσαμε έκπληκτοι την εξής πληροφορία: «Ο Πατριάρχης Σερβίας Ειρηναίος ζήτησε από την επιτροπή προετοιμασίας της μεγάλης Πανορθόδοξης Συνόδου του 2016 να προστεθεί στη θεματολογία της, ως βασική προϋπόθεση για την πραγματοποίησή της, η αναγνώριση ως Οικουμενικών των Συνόδων του Μ. φωτίου και του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά…» (Απολύτρωσις –Φεβρουάριος 2016).

Είθε ο καλόπιστος αναγνώστης να οδηγηθεί σε σωστά συμπεράσματα, ο δε άγιος Περγάμου, μιμητής του ακάκου Αρχιερέως Χριστού, να παράσχει την συγγνώμη του για την ακούσια ενόχληση από τον συντάκτη του άρθρου, και τέλος ο μέγας Πατήρ και σοφός Διδάσκαλος της Εκκλησίας μας, Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς να μη παύσει να δέεται υπέρ της Εκκλησίας μας και των εργατών της.

+ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ