του Σταύρου Τζίμα, εικονογράφηση: Τιτίνα Χαλματζή
Τάραξε πάλι τα νερά ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος εκθειάζοντας αυτή τη φορά τον κ. Αλέξη Τσίπρα και τον κ. Γιάνη Βαρουφάκη.
«Είναι και οι δύο υψηλής διανοητικής ικανότητας», είπε. Μέχρι εκεί όμως, γιατί στην κουβέντα που είχαμε κατόπιν για τον δημόσιο έπαινο σ’ έναν «άθεο», η θέση του ήταν «να σε κάψω, Αλέξη, να σ’ αλείψω μέλι».
Χαρακτηρίζει τον πρωθυπουργό ευγενή, αλλά θεωρεί λάθος του κ. Τσίπρα -προβλέποντας ότι θα το πληρώσει «αν γίνουν σύντομα εκλογές»- το ότι έδωσε πολιτικό όρκο στη Βουλή.
Ο παναγιώτατος Θεσσαλονίκης που «μπήκε» στον Ιερό Ναό του Πρωτάτου στο Αγιον Ορος και «κατέγραψε» τον κ. Τσίπρα ενώπιον της εικόνας της Παναγίας «Αξιον Εστί», τον περασμένο Αύγουστο, αποκαλύπτει τους μύχιους πόθους του μακαριστού Χριστόδουλου να εμπλακεί στην πολιτική ενώ τα «ψέλνει» στον δήμαρχο της πόλης Γιάννη Μπουτάρη για την «τουρκοφιλία» του, όπως λέει.
Οσο και αν προσπάθησα να αποφύγω την κουβέντα για «τους Σκοπιανούς», δεν το κατάφερα. Μου το υπενθύμισε, μάλλον μου το επέβαλε ο ίδιος και με αντάμειψε δημοσιογραφικά προτείνοντας, μέσω της «Κ», για τη FYROM το όνομα «Δημοκρατία της Πελαγονίας».
Πάμε λοιπόν δι’ ευχών του αγίου Θεσσαλονίκης.
Μας εκπλήξατε και πάλι με τους επαίνους σας για τον κ. Τσίπρα. Γίνατε ΣΥΡΙΖΑ, είστε «τσιπρικός» τελικά;
– Δεν έχει αυτή την έννοια η άποψη που διατύπωσα. Είπα αυτό που ισχύει στη ζωή της Εκκλησίας, να εύχεται δηλαδή πάντοτε για εκείνους που ασκούν την εξουσία.
Επειδή λοιπόν πιστεύω ότι η προσπάθεια που γινόταν στις Βρυξέλλες να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα για τα δικά μας θέματα αφορά ολόκληρο τον ελληνισμό και την οικονομία μας, γι’ αυτό είπα ότι αναγνωρίζω τον αγώνα που κάνουν και εύχομαι καλή επιτυχία.
Να υποθέσω ότι είχατε προσευχηθεί και για τον κ. Σαμαρά και τον κ. Βενιζέλο όταν διαπραγματεύονταν;
– Ετσι όπως με τον κ. Τσίπρα όχι, διότι δεν συνέπεσε τόσο κρίσιμη καμπή στα εθνικά μας θέματα και στις επιδιώξεις μας. Ουσιαστικά όμως έτσι ήμουν και απέναντί τους.
Τους αγαπώ και εκτιμώ και τον κ. Σαμαρά και τον κ. Βενιζέλο, ο οποίος μάλιστα πιστεύω ότι είναι ο πιο δυνατός σε σκέψη και σε δύναμη γνώμης.
Πώς βλέπετε τον κ. Τσίπρα ως ηγέτη, έχετε συναντηθεί ποτέ;
– Οταν ο κ. Τσίπρας είχε έρθει για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη, ήταν τότε που του είχε παραχωρήσει ο κ. Αλέκος Αλαβάνος τα πρωτεία, έκανε μια σύναξη των οπαδών του εδώ σ’ ένα γήπεδο και δεν είχε κόσμο.
Λέει λοιπόν εκεί: «Δεν βλέπω να έχει πολύ κόσμο η συγκέντρωση, αλλά βέβαια εσείς εδώ κάνετε ό,τι σας λέει ο μητροπολίτης».
Εγώ δεν αντέδρασα. Είπα, δεν είναι έτσι, αλλά αφού θέλει να το νομίζει, άσ’ τον. Και αν είναι έτσι, υπέρ ημών είναι… Είναι ευγενής, έχει άποψη και μπορεί να τη διατυπώνει.
Νομίζω ότι τόσο στην περίοδο της αντιπολίτευσης όσο και τη μικρά περίοδο της κυβερνητικής εξουσίας και ο ίδιος και μερικοί συνάδελφοί του έχουν κάνει ένα ουσιώδες λάθος: ομολόγησαν δημοσίως ότι είναι άθεοι.
Ο πολιτικός όρκος
Αναφέρεστε στον πολιτικό όρκο στη Βουλή.
– Βεβαίως. Κοιτάξτε, από της ιδρύσεως του ελληνικού κράτους, από την Πρώτη Εθνοσυνέλευση που είχαμε και μέχρι προχθές, εδίδετο ο θρησκευτικός όρκος και αυτοί που επρόκειτο να μας διοικήσουν δεσμεύονταν ενώπιον του Θεού ότι θα εκτελέσουν τα καθήκοντά τους επ’ ωφελεία του λαού.
Παραβιάστηκε μια τέτοια αρχή. Ο λαός είτε το θέλουν είτε όχι έχει πίστη, την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Υπήρξε μια κρίση στις συνειδήσεις πολλών, να το πω καθαρά, που αναρωτήθηκαν γιατί δεν ορκίζονται πρώτον, και δεύτερον γιατί λέει ότι είναι άθεος. Δεν θέλω να πω τα ονόματα των υπουργών, είναι τέσσερις που είπαν ότι εγώ είμαι άθεος.
Δεν σε ψήφισε ο λαός για να του πεις αν πιστεύεις ή δεν πιστεύεις. Σε ψήφισε να τον βοηθήσεις στις προσπάθειες αποκατάστασης των προβλημάτων που έχουμε στην πατρίδα.
Το θέμα της προσωπικής πίστεως που έχει ο καθένας είναι προσωπικό και δεν παρίσταται ανάγκη να το προβάλλουμε ως πολιτικοί άρχοντες.
Θεωρώ και νομίζω ότι θα το αντιληφθούν και οι ίδιοι, ότι τον λαό τον προβλημάτισε. Ετσι πιστεύω, και βλέπω ότι υπάρχει αντίδραση, δηλαδή αυτή τη στιγμή ο λαός θα έκρινε διαφορετικά.
Τι εννοείτε;
– Οτι αν γίνουν σύντομα εκλογές, θα είναι διαφορετικό το αποτέλεσμα.
«Δημοκρατία της Πελαγονίας» ή «Δημοκρατία των Σκοπίων»
Πώς βλέπετε τις θέσεις της νέας κυβέρνησης περί το Σκοπιανό;
– Αυτό είναι το μεγάλο μας θέμα. Ακουσα τον πρωθυπουργό που μίλησε για σύνθετο όνομα. Ε, αυτό δεν το ανεχόμεθα.
Δεν το είχαμε αποδεχθεί ούτε επί προκατόχου μου Παντελεήμονος ούτε οι ειδικοί που ασχολήθηκαν ούτε ο ίδιος ο λαός μέχρι τώρα. Τι θα πει δηλαδή «σύνθετο όνομα»;
Πώς δηλαδή θα πρέπει να ονομασθεί αυτό το κράτος κατά τη γνώμη σας;
– Υπάρχουν ονόματα που βγαίνουν από τα τοπωνύμιά τους, τα οποία είναι υπέροχα, μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν και να τελειώνουμε μ’ αυτή την υπόθεση.
Οπως;
– Ενα παράδειγμα είναι το «Δημοκρατία της Πελαγονίας». Εχουν και άλλα δυο-τρία που βγαίνουν από περιοχές τους, αλλά εγώ σας λέω γιατί να μη μείνει «Δημοκρατία των Σκοπίων»;
Με αφορμή την αναφορά στο θέμα με τα Σκόπια, τι εξυπηρετεί σ’ αυτή την υπόθεση το υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης και τι απαντάτε σε αυτούς που λένε ότι πρέπει να καταργηθεί;
– Οταν καταργήθηκε το ΥΜΑΘ επί πρωθυπουργίας Γ. Παπανδρέου, στην ψυχολογία του λαού μας, που εγώ είμαι μαζί του, υπήρξε ένας μόνιμος τραυματισμός.
Δηλαδή μας διαγράφουν; Αφού τόσα χρόνια το έχει το κράτος, γιατί να μην το έχει και τώρα; Το ΥΜΑΘ, με αρμοδιότητες που μπορεί να του εκχωρηθούν, δίνει μια ζωντάνια και μια μαρτυρία παρουσίας του ελληνικού κράτους στον χώρο της Μακεδονίας.
Δίνει θάρρος στους ακρίτες. Υπάρχουν δυνατότητες και τώρα που το ονόμασαν υφυπουργείο Μακεδονίας – Θράκης να του δώσουν αρμοδιότητες, οι οποίες δεν θα είναι επώδυνες, δεν λέμε να μοιράσει η κυβέρνηση λεφτά που δεν υπάρχουν.
Παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου βροντοφώναξα: «Ζήτω η Μακεδονία και το υπουργείο της».
Ο κόσμος χειροκρότησε. Ο Παπανδρέου αιφνιδιάστηκε, στεναχωρήθηκε εκείνη τη στιγμή. Οταν τελείωσε η δοξολογία τον πλησίασα, του έδωσα μια εικόνα της Παναγίας ως δώρο και κατ’ ιδίαν του είπα: «Μη στεναχωριέστε, εσείς σέβεστε τη βούληση του λαού. Ιδού, λοιπόν, η βούληση του λαού, φάνηκε από το χειροκρότημα».
«Γιατί πήρατε το υπουργείο από εδώ; Εμείς τι είμαστε εδώ;», τον ρώτησα. Μου λέει: «Μην ανησυχείτε, θα κάνουμε διεύθυνση».
«Δεν είναι το ίδιο», του λέω, και ούτε γενική διεύθυνση ήταν. Ηρθε στη συνέχεια μια κυρία, η κυρία Τζάκρη από την Πέλλα, και… να μην πω.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, ο Χριστόδουλος και ο Γ. Μπουτάρης
Πώς κρίνετε το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός στο Αγιον Ορος «συνομίλησε» με την εικόνα της Παναγίας «Αξιον Εστί»;
– Πιστεύω προσωπικά, και με μια μακρά πείρα μου στη ζωή, ότι μέσα στον εαυτό του διεξάγεται μια πάλη, δεν είναι σκληρός άνθρωπος ο κ. Τσίπρας και δεν έχουν πάει χαμένες οι προσπάθειες αγωγής από τους γονείς του που, απ’ ό,τι έχω μάθει, δεν τους γνωρίζω, είναι κοντά στην Εκκλησία.
Και μόνο μέσα στο κόμμα στράφηκε σ’ αυτή την κατεύθυνση, σ’ αυτή την κοσμοθεωρία. Επομένως, έρχονται στιγμές που αυτό εξεγείρεται και του βγαίνει, όπως βγήκε και στο Αγιον Ορος.
Πού άλλου θα του έβγαινε εκτός από το Αγιον Ορος; Εγώ το χάρηκα που μπήκε και έμεινε μόνος με την εικόνα.
Και τι νομίζετε ότι θα είχε να «πει» ένας οπαδός του διαλεκτικού υλισμού με το κατ’ εξοχήν σύμβολο μιας διαμετρικά αντίθετης φιλοσοφικής προσέγγισης της ίδιας της ζωής;
– Εγώ νομίζω ότι έκανε μια δική του προσωπική προσευχή για να πάει καλά στην αποστολή που πρέπει να εκπληρώσει.
Σχεδιάζετε να αντιδράσετε εάν υλοποιήσει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για διαχωρισμό κράτους – Εκκλησίας;
– Είναι πολύ μεγάλο θέμα, σοβαρό και μας απασχολεί. Βλέπετε όμως ότι ο Αρχιεπίσκοπος, και εγώ συμφώνησα μαζί του, θεώρησε ότι πρέπει να αφήσουμε να δούμε πώς θα πάνε τα πράγματα και αναλόγως η Εκκλησία θα τοποθετηθεί.
Είδαμε λοιπόν ότι στις προγραμματικές δηλώσεις δεν έκανε κανέναν λόγο για την Εκκλησία. Και όταν μετά έγινε σχόλιο επ’ αυτού, στελέχη του κόμματος απάντησαν ότι αυτό το αφήνουμε εις μεταγενέστερο χρόνο.
Νομίζω ότι δεν θα το επιχειρήσουν, αλλά εάν το επιχειρήσουν, θα είναι μεγάλο σφάλμα. Θα είναι σαν να θέλουν να διαιρέσουν τον ελληνικό λαό. Δεν μπορεί λοιπόν να γίνει αυτό, θα είναι εθνική αυτοκτονία.
Η επιλογή Προέδρου
Πώς σας φάνηκε η κρούση στον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο να δεχθεί να γίνει Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Μας χρειάζεται ένας νέος Μακάριος;
– Νομίζω ότι υπό τις παρούσες συνθήκες και με την ύπαρξη συντεταγμένου κράτους δεν είναι ορθό. Αυτό έγινε, πέρα από την περίπτωση του Μακαρίου στην Κύπρο, μετά την αποχώρηση των Γερμανών με τον Δαμασκηνό σε ρόλο αντιβασιλέα.
Οι συνθήκες ήταν άλλες. Τώρα υπάρχουν μεγάλες προσωπικότητες, δεν είναι σωστό κάτι τέτοιο. Και γι’ αυτό ο Αναστάσιος, τον όποιο εκτιμώ βαθύτατα για το έργο του, και είμαστε πολύ συνδεδεμένοι, αρνήθηκε.
Λεγόταν ότι ο μακαριστός Χριστόδουλος είχε πολιτικές βλέψεις.
– Σε πολλές άλλες φάσεις μετά τη σύγκρουση που είχαμε με τον Ανδρέα Παπανδρέου, είδα ότι είχε κάποιες τέτοιες ηγετικές φιλοδοξίες παραπάνω. Θα του άρεσε, αλλά δεν υπήρξαν ευκαιρίες… Ηταν του χαρακτήρα του, εγώ τον χαιρόμουν, αλλά πολλές φορές τον συγκρατούσα.
Μιας και μιλάμε για την πολιτική, πείτε μου, μοιράζετε, όπως λένε, ψήφους στις εκλογές; Θα έχετε ακούσει ότι τον τάδε τον στηρίζει ο Ανθιμος, τον δείνα ο άλλος ιεράρχης κ.λπ. (Γελάει.)
– Να σας πω, μπορεί να υπάρξει μια προσωπική γνωριμία, μια φιλία, αλλά περισσότερο γίνεται από τους ίδιους τους ενδιαφερομένους, αυτοί διαδίδουν ότι «με στηρίζει ο τάδε ή ο δείνα», γιατί αυτό τους ευνοεί.
Ερχονται δηλαδή πολιτικοί και σας λένε στηρίξτε με στις εκλογές;
– Παρά πολλοί, το θέτουν με ωραίο τρόπο. Σ’ εμένα ήρθαν απ’ όλα τα κόμματα.
Και τι τους λέτε;
– Καλή επιτυχία, όλα να πάνε καλά, ο Θεός να είναι μαζί σας, και… θα δούμε.
Τα ανοίγματα που κάνει ο κ. Μπουτάρης προς αλλοεθνείς πώς σας φαίνονται;
– Εδώ που καθόμαστε και συζητάμε τώρα μαζί, ήμασταν οι δυο μας, ο δήμαρχος και εγώ. Και του λέω: «Δήμαρχε, σας παρακαλώ, ολιγότερη τουρκοφιλία». Μου λέει: «Εχετε δίκιο».
«Τι σχέση έχετε εσείς μ’ αυτούς, γιατί τόσο πάθος να ανοίξει το τζαμί, να γίνουν επιχειρήσεις, να έρθουν εκδρομές;
Γίνεται τόσος θόρυβος για το προξενείο που έχουν εδώ, ότι είναι ο τόπος που γεννήθηκε ο Κεμάλ, που δεν γεννήθηκε εδώ, σ’ ένα χωριό του Λαγκαδά γεννήθηκε. Γιατί έτσι;».
«Εχετε δίκιο», μου απαντούσε, «θα το διορθώσω». Δεν ξέρω αν θα το διορθώσει, ακόμα και στους Σκοπιανούς είναι υποχωρητικός.
Και τι σας φοβίζει απ’ όλα αυτά, εμείς δεν πηγαίνουμε για ψώνια στην Κωνσταντινούπολη;
– Με πλησιάζουν άνδρες και γυναίκες και με ρωτάνε: «Θα μας διώξουν από εδώ;». Υστερα από τόσους αγώνες και θυσίες να φοβάται ο λαός αν θα μας διώξουν;
Να αγωνιούν οι άνθρωποι αν θα μας διώξουν από τη Μακεδονία; Και τι γίνεται με τη Θράκη; Είναι τραγωδία η υπόθεση.
Το ένστικτο του λαού λέει θα μας διώξουν, θα ’ρθουν οι μουσουλμάνοι, οι Σκοπιανοί από πάνω, οι Αλβανοί από την άλλη βάζουν θέμα Τσαμουριάς.
Εχουμε από παντού αμφισβητήσεις και την απειλή από την Τουρκία.
Η συνάντηση
Η συνάντησή μας έγινε άγρια «δημοσιογραφικά χαράματα», στις 9 π.μ. στο γραφείο του στην Ιερά Μητρόπολη, στο κέντρο της πόλης. Τέτοια ώρα τι να φας και τι να πιεις; Ηπια εγώ έναν σκέτο ελληνικό καφέ με νηστίσιμα κουλουράκια.
Ο κ. Ανθιμος ήπιε ένα ποτήρι νερό. Φεύγοντας μου χάρισε ένα καλαίσθητο άλμπουμ με το έργο του στα σαράντα χρόνια εκκλησιαστικής και ποιμαντικής του δράσης.
Oι σταθμοί του
1934
Γεννιέται στη Σαλμώνη του Πύργου Ηλείας, από πατέρα κτηματία και μητέρα δασκάλα.
1952
Αν και ήθελε να γίνει γιατρός εισάγεται στη Φιλοσοφική και τη Νομική Αθηνών, «με καλή σειρά».
1957
Αποφοιτά από τη Φιλοσοφική και όντας στρατιώτης γράφεται στη Θεολογική Σχολή.
1964
Ενδύεται το ράσο ως ιερέας στον Αγιο Λουκά Πατησίων και ταυτόχρονα ενεργοποιείται στην Αποστολική Διακονία.
1974
Εκλέγεται μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, όπου υπηρετεί επί τριάντα χρόνια.
2004
Τοποθετείται με απόφαση της Ιεράς Συνόδου στη Θεσσαλονίκη.
-120x86.jpg)
