ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΜΗΝΥΟΥΝ ΝΕΟ ΣΧΙΣΜΑ! Με 68 ψήφους υπέρ και 17 κατά, το Κοινοβούλιο της Εσθονίας επικύρωσε την Τετάρτη 18 Ιουνίου 2025 μια σειρά τροπολογιών στον Νόμο «Περί εκκλησιών και ενοριών», που έχουν ήδη προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις για την πολιτικοποίηση της θρησκευτικής ζωής και την ανοικτή στοχοποίηση του Πατριαρχείου Μόσχας.
Του Γιάννη Παπανικολάου – ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ουσιαστικά, οι νέες διατάξεις επιχειρούν να επιβάλουν τη διακοπή οποιουδήποτε δεσμού ανάμεσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Εσθονίας και το Πατριαρχείο Μόσχας, μια σχέση που ιστορικά αποτελεί τον πνευματικό κορμό της εκκλησιαστικής παρουσίας των Ρώσων Ορθοδόξων στην περιοχή.
Παρέμβαση στην Εκκλησία μέσω… νομοθεσίας
Οι τροπολογίες προβλέπουν ότι καμία θρησκευτική δομή δεν μπορεί να λειτουργεί στην Εσθονία αν έχει διοικητική ή οικονομική σύνδεση με πνευματικά ή κυβερνητικά κέντρα χωρών που η κυβέρνηση κρίνει ότι «απειλούν» την εθνική ασφάλεια. Χωρίς να κατονομάζεται ευθέως η Ρωσία, όλες οι αναφορές στο δημόσιο διάλογο δείχνουν καθαρά ότι ο νόμος στοχεύει στο Πατριαρχείο Μόσχας.
Η αρχική εκδοχή του νόμου είχε απορριφθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Άλαρ Καρίς, ο οποίος είχε τονίσει ότι παραβιάζει άρθρα του Συντάγματος, όπως εκείνα που προστατεύουν την ελευθερία θρησκείας και την ανεξαρτησία των θρησκευτικών ενώσεων.
Ωστόσο, ύστερα από επανυποβολή και «ήπιες» τροποποιήσεις, το Κοινοβούλιο επανέφερε το κείμενο, διατηρώντας τον βασικό άξονα: να αποσυνδεθούν οι εσθονικές εκκλησιαστικές δομές από κάθε ρωσικό πνευματικό κέντρο.
Αντίδραση Πατριαρχείου Μόσχας και κίνδυνος εκκλησιαστικής αποσταθεροποίησης
Το Πατριαρχείο Μόσχας έχει ήδη εκφράσει την έντονη ανησυχία του για τις εξελίξεις, σημειώνοντας ότι τέτοιου τύπου παρεμβάσεις καταλύουν την κανονική τάξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία ρυθμίζει τις εσωτερικές της σχέσεις μέσω Συνόδων και όχι μέσω κοινοβουλευτικών ψηφοφοριών.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Εσθονίας υπό τον Μητροπολίτη Ευγένιο διατηρεί αδιατάρακτη πνευματική κοινωνία με το Πατριαρχείο Μόσχας, γεγονός που θεωρείται από ορισμένους ως «πολιτικό πρόβλημα» και από άλλους ως φυσική και ιστορική συνέχεια της εκκλησιαστικής παρουσίας των Ρώσων στην περιοχή.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η νέα νομοθεσία ενδέχεται να οδηγήσει σε εκκλησιαστικό σχίσμα ή ακόμη και διάλυση θρησκευτικών κοινοτήτων, εάν κληθούν να επιλέξουν ανάμεσα στην υπακοή στην κανονική τάξη και την υπακοή στη νομοθεσία.
Ποιοι αποφασίζουν τι είναι «απειλή»;
Η διατύπωση του νόμου περί απειλής στην εθνική ασφάλεια της χώρας προκαλεί ερωτήματα. Δεν προσδιορίζεται σαφώς με ποια κριτήρια μια χώρα κρίνεται απειλή, αφήνοντας έτσι ανοιχτό το ενδεχόμενο πολιτικής αυθαιρεσίας.
Ειδικά στη φράση που εισήχθη ότι «θρησκευτική δομή δεν μπορεί να έχει σύνδεση με ξένο κράτος που υποκινεί ή χρηματοδοτεί πράξεις που αποσκοπούν στη βίαιη αλλαγή του Συντάγματος ή της εδαφικής ακεραιότητας της Εσθονίας», παραμένει θολό ποιος και πώς θα κρίνει τέτοια υποκίνηση.
Προεκτάσεις στη Βαλτική και ευρωπαϊκή ανησυχία
Παρόμοιες κινήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει στη Λετονία και τη Λιθουανία, γεγονός που δείχνει ότι ενδέχεται να υπάρχει ευρύτερος γεωπολιτικός σχεδιασμός απομόνωσης των ρωσικών εκκλησιαστικών δομών στην Ευρώπη. Αυτό ενισχύει την ανησυχία πως η Ορθοδοξία χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικής πίεσης και ιδεολογικής πόλωσης.
Πάντως, σύμφωνα με το Κοινοβούλιο της Εσθονίας, η νομοθεσία κρίθηκε απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι θρησκευτικά σχήματα «δεν θα χρησιμοποιούνται για επιρροή από εξωτερικές δυνάμεις». Αλλά η ερμηνεία αυτή αδυνατεί να καθησυχάσει όσους θεωρούν ότι το μέτρο οδηγεί σε καταναγκαστική αποκοπή Εκκλησιών από τους ιστορικούς τους δεσμούς.
Τι μέλλει γενέσθαι
Η Εκκλησία της Εσθονίας έχει έξι μήνες προθεσμία να συμμορφωθεί με τις διατάξεις. Το ερώτημα όμως είναι πώς θα το πράξει χωρίς να καταπατήσει το ίδιο της το Καταστατικό και την κανονική της υπαγωγή. Μπροστά σε αυτό το δίλημμα, αναμένεται να κριθεί και η στάση των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, καθώς και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Το vimaorthodoxias.gr παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα συνεχίσει να καταγράφει τις συνέπειες μιας απόφασης που κλονίζει την ισορροπία μεταξύ Κράτους και Πίστης, Θρησκείας και Πολιτικής.
ΦΩΤΟ: Νίκος Παπαχρήστου
-250x180.jpg)
