Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη
“Μετά την εκλογή και τη χειροτονία μου, όμως, αυτό που κυριαρχεί δεν είναι το «μανθάνειν» αλλά το «πάσχειν» τα θεία και παράδοξα” ανέφερε μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της εφ΄όλης της ύλης συνέντευξής του στο ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ο νέος Επίσκοπος Χριστουπόλεως Μακάριος. Μιλάει για την πρόταση του Πάπα αναφορικά με τον κοινό εορτασμό του Πάσχα από Ορθοδόξους & Ρ/καθολικούς λέγοντας πως “η Καθολική Εκκλησία θα πρέπει να αλλάξει τον τρόπο καθορισμού της εορτής του Πάσχα”, σχολιάζει τις επαφές του ποντίφικα με τον Οικουμενικό μας Πατριάρχη διαβεβαιώνοντας πως “δεν υπάρχει καμία έκπτωση των ορθοδόξων δογμάτων ή καμιά παραποίηση της εκκλησιαστικής μας αλήθειας και των παραδόσεών μας”, αναφέρεται στους “υπερορθόδοξους”, εστιάζει στο σύγχρονο διωγμό των Χριστιανών και τέλος μοιράζεται τις εμπειρίες του από το Άγιον Όρος.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
-Σεβασμιώτατε, τι σημαίνει για εσάς η εκλογή σας στην θέση του βοηθού Επίσκοπου του Οικουμενικού Πατριάρχου με τον τίτλο της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Επισκοπής Χριστουπόλεως;
Αισθάνομαι ότι ο Θεός με ευλόγησε πλούσια χαρίζοντάς μου το αρχιερατικό αξίωμα. Θα υπηρετήσω ως Επίσκοπος στην Εσθονία κοντά σε μια μεγάλη εκκλησιαστική προσωπικότητα, τον Μητροπολίτη Στέφανο, ο οποίος ανέστησε την Αυτόνομη Εκκλησία της Εσθονίας κυριολεκτικά από τις στάκτες της, μετά την επανενεργοποίηση του Αυτόνομου καθεστώτος της από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το να είσαι επίσκοπος σημαίνει ότι φέρεις στους ώμους σου τη μεγάλη ευθύνη της αποστολικής διαδοχής. Πιστεύω ότι ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει καθοριστικά τη ζωή του και να αναγεννηθεί μέσα από τρία πράγματα. Πρώτον με το να γνωριστεί και να σχετιστεί με το Χριστό, δεύτερον μετά από μια μεγάλη δοκιμασία (ένα θάνατο, ένα καρκίνο, ένα χωρισμό) και τρίτον όταν ο Θεός τον αξιώσει να γίνει επίσκοπος. Μέχρι τώρα όλα ήταν θεωρητικά. Μετά την εκλογή και τη χειροτονία μου, όμως, αυτό που κυριαρχεί δεν είναι το «μανθάνειν» αλλά το «πάσχειν» τα θεία και παράδοξα. Και τελικά το «πάσχειν» είναι που χαρίζει στον άνθρωπο την αιωνιότητα της ατελευτήτου επεκτάσεως. Το επισκοπικό αξίωμα σου χαρίζει πληρότητα, εσωτερική ειρήνη και χαρά, σου δημιουργεί αίσθηση δωρεάς και αγιότητος που δεν μπορεί εύκολα να περιγραφεί με λόγια. Προσπαθώ να διαχειρισθώ αυτή τη δωρεά του Θεού και προσέχω να μην τη χάσω. Δοξάζω αεννάως το Θεό.
-Επειδή αρκετός κόσμος δεν γνωρίζει επακριβώς, θα θέλατε να μας πείτε ποιός είναι ο ρόλος του Επισκόπου του Οικουμενικού Θρόνου παρά τω πλευρώ του Προκαθημένου της Εσθονικής Εκκλησίας;
Ο ρόλος και η διακονία του Επισκόπου είναι ο ίδιος όπου και αν αυτός διακονεί. Πέρα από τα διοικητικά και τις επί μέρους ή, αν θέλετε, τις κατά τόπους ανάγκες του ποιμνίου θεωρώ ότι ο Επίσκοπος καταγγέλει το Χριστό. Aλίμονο όμως, αν εμείς οι επίσκοποι μιλούμε για το Χριστό που είναι πανταχού παρών αλλά μπορεί να είναι απών από τη ζωή μας. Ο Χριστός είναι αγάπη. Η διακονία, επομένως, στην Εκκλησία δεν συνιστά μια, τρόπον τινα, ουδέτερη μορφή διοικήσεως αλλά μια μορφή παροχής χάριτος και αγάπης. Είχα πει στον χειροτονητήριο λόγο μου, και σας παρακαλώ να εύχεσθε να το καταφέρω, ότι μία δύναμη επιθυμώ να αποκτήσω: την δύναμη να αγαπώ. Όπου υπάρχει αγάπη υπάρχει φως κι όπου δεν υπάρχει αγάπη δεν ξημερώνει ποτέ.
Μέσα σε αυτό το αγαπητικό πλαίσιο οραματίζομαι να κινηθώ στην ευλογημένη γη της Εσθονίας, όπου με έταξε ο Θεός και παράλληλα με την διακονία μου θα προσπαθήσω να δώσω την καλή μαρτυρία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του μεγάλου Πατριάρχου μας Βαρθολομαίου. Όσον αφορά τον Μητροπολίτη Στέφανο, στο πλευρό του οποίου θα διακονήσω, έχω διαπιστώσει ότι είναι ένας πάρα πολύ πιστός άνθρωπος, μια σεμνή εκκλησιαστική φυσιογνωμία από τον οποίο περισσότερα παίρνει κανείς παρά δίδει. Δεν έχω, λοιπόν, περιθώρια να του δώσω πολλά. Μάλλον θα πάρω. Τα τέσσερα τελευταία χρόνια που συνεργαζόμαστε με αφορμή το Θεολογικό Σεμινάριο του Αγίου Πλάτωνος λαμβάνω από πλευράς του με ένα μοναδικό και εξαίσιο τρόπο εντατικά μαθήματα εκκλησιαστικού ήθους, θεολογικής σοφίας, πνευματικής εμπειρίας, διοικητικής ευθυκρισίας. Είναι σοφός και μεγάλος Ιεράρχης. Χαίρομαι διότι κοντά του είναι σαν να βρίσκομαι πάλι στο Πανεπιστήμιο.
-Το τελευταίο διάστημα γίνεται μια συζήτηση για κοινό εορτασμό του Πάσχα Ορθοδόξων & Ρωμαιοκαθολικών μετά την σχετική πρόταση του Πάπα Φραγκίσκου. Πως σχολιάζετε το σχετικό ζήτημα;
Το θέμα του κοινού εορτασμού του Πάσχα δεν είναι ζήτημα των τελευταίων ημερών ούτε φυσικά είναι ένα θέμα που απασχολεί μόνο τον Πάπα και την Λατινική Εκκλησία. Το ζήτημα έχει συζητηθεί ήδη από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια και επ’ αυτού απεφάνθη η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος. Είναι αυτονόητο ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν μπορεί στο σύνολό της να λάβει κάποια θέση για τον κοινό εορτασμό του Πάσχα αγνοώντας τις αποφάσεις αυτές, οι οποίες έχουν το κύρος των Ιερών Κανόνων. Από τότε και εξής, ο κοινός εορτασμός, έχει απασχολήσει πολλάκις την Εκκλησία και το πλήρωμα των πιστών, ιδιαίτερα μετά τη μετανάστευση των Ορθοδόξων στην Ευρώπη, στην Αμερική και στην Αυστραλία τους δύο τελευταίους αιώνες. Στις κοινωνίες αυτές το πλήρωμα δεν είναι ομοιογενές, έχουν γίνει πολλοί μεικτοί γάμοι, οι διακοπές των σχολείων για το Πάσχα και οι μέρες αργίας, καθορίζονται από το Πάσχα των Ρωμαιοκαθολικών. Αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί πολλά πρακτικά προβλήματα. Ίσως γι’ αυτό η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Φινλανδία εορτάζει Πάσχα πάντα με το Πάσχα των Λατίνων. Επειδή έχω ζήσει στο εξωτερικό αναγνωρίζω την πρακτική δυσκολία και ίσως συμφωνώ με τον Προκαθήμενο της Παλαιάς Ρώμης ότι είναι σκάνδαλο ο διαφορετικός εορτασμός του Πάσχα στη Χριστιανοσύνη. Είναι δύσκολο, όμως, η θέση αυτή, από πρόταση να γίνει πράξη, αφενός διότι θα υπάρξουν πολλές αντιδράσεις από την πλευρά της Ορθοδόξου Εκκλησίας και αφετέρου διότι δεν ξέρω αν ο Πάπας, που εισηγείται αυτή τη θέση, είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει τον τρόπο που ορίζεται ο εορτασμός του Πάσχα των Ορθοδόξων. Αυτό θα ήταν το ιδανικότερο. Ουσιαστικά η Καθολική Εκκλησία θα πρέπει να αλλάξει τον τρόπο καθορισμού της εορτής του Πάσχα. Πρακτικά δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να γίνει κοινός εορτασμός.
-Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει καθιερώσει το τελευταίο διάστημα συχνές επαφές με τον Πάπα Φραγκίσκο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αντιδρούν. Εσείς τι πιστεύετε;
Καταρχάς δεν έχει καθιερωθεί και δεν έχει θεσπιστεί τίποτα. Δεν έχει ληφθεί κάποια απόφαση που να λέει ότι ο Πάπας θα συναντιέτε με τον Πατριάρχη μια ή δύο φορές το χρόνο. Προσωπικά πιστεύω και εμπιστεύομαι τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Μέσα από το διάλογο και τις συναντήσεις σάς διαβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει καμία έκπτωση των ορθοδόξων δογμάτων ή καμιά παραποίηση της εκκλησιαστικής μας αλήθειας και των παραδόσεών μας. Κάποιοι ανησυχούν, όμως όταν περάσει ο χρόνος διαπιστώνουμε όλοι μας ότι δεν έγινε κάποιο κακό και η ανησυχία ήταν μόνο για να γίνει θόρυβος. Γι᾽ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στις κρίσεις μας. Από την άλλη, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, από όσο τον ξέρω, δεν κάνει κάτι το οποίο δεν μελετά προηγουμένως. Επίσης, γνωρίζω πολύ καλά ότι λαμβάνει υπόψη του όλες τις απόψεις, και τις θετικές και τις αρνητικές. Οπότε θεωρώ ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε. Ο Πατριάρχης μας θα δει, θα αφουγκραστεί και θα πράξει αναλόγως. Να του έχουμε εμπιστοσύνη. Να έχουμε εμπιστοσύνη στην Εκκλησία.
-Ποια είναι η άποψή σας για τους διαχριστιανικούς διαλόγους εν γένει ιδίως μετά από όσα παρατηρούμε στις άλλες ομολογίες; Ομοφυλόφιλοι ιερείς στους προτεστάντες, γυναίκες ιερείς & Επίσκοποι στους Αγγλικανούς και άλλα τινά. Πως θωρακίζεται η Ορθοδοξία μας απέναντι σε όλους αυτούς τους δήθεν προοδευτισμούς;
Δεν θέλω να διαχωρίσω την θέση μου ή να διαμορφώσω άλλη άποψη από αυτή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο σύνολό της σχετικά με τους διαχριστιανικούς διαλόγους. Οι διάλογοι αυτοί γίνονται μετά από απόφαση όλων των κατά τόπους Αυτοκεφάλων Εκκλησιών και των Παλαιφάτων Πατριαρχείων, γι᾽ αυτό και μετέχουν σ᾽ αυτούς εκπρόσωποι όλων των Εκκλησιών. Θα ήθελα, λοιπόν, να σας παρακαλέσω να μου επιτρέψετε να μην κρίνω μία πανορθόδοξη πράξη. Αν με ρωτάτε για τα αποτελέσματα του διαλόγου με τους προτεστάντες ή με άλλες ομολογίες που δέχονται τους ομοφυλόφιλους, τις γυναίκες στην ιερωσύνη και άλλα παρόμοια θεωρώ ότι στις περιπτώσεις αυτές δεν θα φτάσουμε ποτέ σε κάποιο τέρμα. Στις περιπτώσεις αυτές ο διάλογος νομίζω πως γίνεται περισσότερο για να καταγγελθεί η αλήθεια και μόνο ή ακόμη για να γνωρίσει ο ένας τον άλλο, αφού ο πλησίον μας, όποιος κι αν είναι αυτός, είναι άξιος της αγάπης μας και όχι του μίσους μας.
Ωστόσο, θέλω στο σημείο αυτό να τονίσω ότι στο ποίμνιο της Εκκλησίας μας θα συναντήσωμε και τους «υπέρ ορθόδοξους», οι οποίοι χάριν της Ορθοδοξίας, υποστηρίζουν κακοδοξίες και δημιουργούν μερισμούς και σχίσματα ή όπως σημειώνει ο Άγιος Γρηγόριος «διαμοιράζουν τό Χριστό οι πολύ φιλόθεοι και φιλόχριστοι, οι οποίοι χάριν της αληθείας λένε ψέματα και χάριν της αγάπης σπέρνουν μίσος». Θα πρέπει, επομένως, να είμαστε προσεκτικοί μήπως με την υπερορθοδοξία μας κάνουμε περισσότερο κακό παρά καλό. Όσον αφορά στο πως θωρακίζεται η Ορθοδοξία απέναντι σε αυτούς τους δήθεν προοδευτικούς θεωρώ ότι η απάντηση δεν κρύβεται ούτε στην ανθρώπινη σοφία ούτε στην ανθρώπινη δύναμη. Κάποια πράγματα μέσα στη ζωή της Εκκλησίας συνιστούν δωρεά του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα έχει τεθωρακισμένη την Εκκλησία μας. Να μην φοβόμαστε.
-Πιστεύετε πως γενικότερα ο χριστιανισμός δέχεται μια τεράστια πολεμική διεθνώς; Πως κρίνετε τον σύγχρονο διωγμό των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο;
Πιστεύω ότι ζούμε ημέρες σκληρού διωγμού κατά των χριστιανών και στη Μέση Ανατολή και στον λεγόμενο προοδευτικό δυτικό κόσμο. Στη Μέση Ανατολή είναι ξεκάθαρο αφού τα επίσημα στοιχεία μιλούν για σφαγή άνω των 100.000 ανθρώπων ετησίως μόνο και μόνο επειδή οι συνάνθρωποί μας αυτοί ομολογούν ότι πιστεύουν στο Χριστό. Στα προοδευτικά μέρη ο πόλεμος είναι ύπουλος, κρυφός και γίνεται με νομοθετήματα και φανερή άρνηση του Χριστού και του Ευαγγελίου. Ως άνθρωπος λυπούμε. Ως χριστιανός προσεύχομαι. Ως επίσκοπος χαίρομαι διότι γέμισε ο Παράδεισος νεομάρτυρες αγίους που θα πρεσβεύουν για μας.
-Ποιες είναι οι εμπειρίες σας από το Άγιον Όρος;
Τον τελευταίο καιρό δεν επισκέφθηκα το Άγιον Όρος λόγω των πολλών μου υποχρεώσεων αν και θα το ήθελα πολύ. Τα φοιτητικά μου χρόνια και μετά, κατά τα πρώτα χρόνια της Ιερωσύνης μου, επισκεφτόμουν πολλές φορές μέσα στο χρόνο το περιβόλη της Παναγίας μας. Είχα πολλές συναντήσεις με τον π. Παΐσιο. Προστάτιδά μου είναι η Παναγία η Πορταΐτισα και η Παραμυθία. Μάλιστα ήθελα να γίνω μοναχός στην Ιβήρων, λόγω της Πορταΐτισας άλλα ο π. Παΐσιος με απέτρεψε. Κάθε φορά που πάει κάποιος στο Άγιο Όρος γυρίζει διαφορετικός, πιο ανανεωμένος, πιο δυνατός. Γεμάτος εμπειρίες και ευλογίες. Το Άγιον Όρος είναι το μυροδοχείο του κόσμου. Όποιος το επισκεφθεί λαμβάνει ευλογία και χάρη. Χρίεται με το μύρο των δωρεών της Παναγίας μας. Γι’ αυτό προτρέπω τους ανθρώπους να το επισκέπτονται. Κανείς δεν γύρισε ζημιωμένος από ένα προσκύνημα στο Άγιον Όρος.
-Να μας πείτε κάτι τελευταίο για να κλείσουμε τη συζήτησή μας.
Να σας ευχαριστήσω που ζητήσατε να έχουμε αυτό το διάλογο, παρότι είμαι ο νεώτερος επίσκοπος της Εκκλησίας, και γνωρίζω ότι οι υπόλοιποι Πατέρες είναι σοφότεροι και αγιώτεροι εμού. Ευχαριστώ, λοιπόν, το «αγιορειτικό βήμα» και όλους τους συνεργάτες σας για την τιμή και την εμπιστοσύνη. Επίσης να σας παρακαλέσω να προσεύχεσθε για μένα να γίνω σωστός και καλός επίσκοπος και να φανώ αντάξιος των προσδοκιών της Εκκλησίας μας, του Οικουμενικού μας Πατριάρχου Βαρθολομαίου και του Προκαθημένου της Εσθονικής Εκκλησίας, Μητροπολίτου Στεφάνου. Ο Θεός να σας ευλογεί και να σας χαριτώνει.
