Αθηναγόρας στο “Αγιορ. βήμα”: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει πρωτείο Σταυρού αλλά “σταυρώνεται” από αδελφούς

Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη 

Ο Σταυρός και το μαρτύριο δοξάζουν την Εκκλησία, αναφέρει μεταξύ άλλων στο δεύτερο μέρος της αποκλειστικής του συνέντευξης στο “Αγιορείτικο βήμα” ο Μητροπολίτης Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ. Αθηναγόρας, σημειώνοντας πάντως πως το δικό του Σταυρό σηκώνει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και πως σε αυτόν τον Σταυρό καρφιά τοποθετούν και αδελφοί που έχουν μοιραστεί το ίδιο βάπτισμα!

Κατα τα λοιπά ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν όσα λέει για όσους επιθυμούν διαχωρισμό Κράτους-Εκκλησίας, για την απόφαση της Συνόδου να κινήσει διαδικασίες για δύο ακόμη Ιεράρχες, για το ρωσικό στοιχείο στην μητροπολιτική του περιφέρεια, αλλά και την αγιοποίηση του Γέροντα Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου.   

To δεύτερο μέρος της συνέντευξης έχει ως εξής: 

– Πιστεύετε πως γενικότερα ο χριστιανισμός δέχεται μια τεράστια πολεμική διεθνώς; Πως κρίνετε τον σύγχρονο διωγμό των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή;

Ο προφήτης Συμεών ο Θεοδόχος διεκήρυξε κατά την Υπαπαντή, ότι ο Χριστός θα είναι σημείον αντιλεγόμενον και θα κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών. Δεν νομίζω ότι αυτό που γίνεται σήμερα, διαφέρει από αυτό που είπε ο προφήτης. Η Αλήθεια πάντοτε διώκεται.
Εκείνο, που πρέπει να μας προβληματίσει είναι από κοινωνικής πλευράς. Σε έναν σύγχρονο κόσμο, που μιλά για ανθρώπινα δικαιώματα, που η τεχνολογική ανάπτυξη έφθασε στο ζενίθ της, που η επικοινωνία με όλους τους λαούς της γης έγινε ένα απλό «κλικ», πώς μπορούν και υπάρχουν λαοί με τέτοια οπισθοδρόμηση; Σέκτες και κοινωνίες πού βλέπουν στον θάνατο του συνανθρώπου τους, ο οποίος έχει άλλα θρησκευτικά πιστεύω, όχι απλά την επιβίωσή τους, αλλά την πνευματική τους εξύψωση και καταξίωση. 5

Νομίζω, ότι πρέπει να γίνουν διαβήματα, να γίνουν συστάσεις, να ληφθούν μέτρα -και μάλιστα κάποια διεθνή μέτρα- για την προστασία των δικαιωμάτων των χριστιανών και των άλλων ομάδων, που βάλλονται στα συγκεκριμένα περιβάλλοντα. Δεν μπορεί να γίνονται τα άοπλα θύματα, αθώα σφάγια, τα πρόβατα επί σφαγήν στα χέρια «απάνθρωπων» υπάρξεων.

Πάντως να γνωρίζετε, ότι ο Σταυρός και το μαρτύριο είναι αυτά που δοξάζουν την Εκκλησία και φανερώνουν την δύναμή της. Αυτό το καταθέτω χωρίς να θέλω να προσδώσω έναν πεσιμισμό. Θέλω να υπενθυμίσω το Παύλειο: «η γαρ δύναμις μου εν ασθενεία τελειούται».

– Τη χρονιά που πέρασε πολλά ήταν εκείνα τα γεγονότα τα οποία προκάλεσαν αντιδράσεις στους πιστούς. Η αργία της Κυριακής, το σύμφωνο συμβίωσης, το μάθημα των Θρησκευτικών, η δημοπράτηση του τεμένους… Πιστεύετε πως υπάρχει ένας υπόγειος πόλεμος εναντίον της Εκκλησίας στη χώρα μας; Η Ιερά Σύνοδος έχει αντιμετωπίσει όπως θα έπρεπε τις “δοκιμασίες”;

Η Ιερά Σύνοδος με αμεσότητα παρεμβαίνει με σχετικά κείμενά της προς το χριστεπώνυμο πλήρωμα, οσάκις το κρίνει σκόπιμο.
Όμως η παγκοσμιοποίηση της σύγχρονης κοινωνίας στο όνομα δήθεν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιβάλλει μέτρα και κανόνες, που σε παλαιότερες ή και πιο υγιείς κοινωνίες εθεωρούντο ως παραβατικές συμπεριφορές. Οπωσδήποτε όλα αυτά, που διαδραματίζονται δεν συμφωνούν με την Θεανθρώπινη Διδασκαλία του Ιδρυτού της και τις περισσότερες φορές βάλλουν εναντίον της, υποσκάπτοντας τον ρόλο της στη σημερινή κοινωνία.
Από πλευράς Εκκλησίας θα πρέπει να κατατίθεται ο λόγος της. Να εκφράζεται λόγος αποδεικτικός και αληθινός, χωρίς βέβαια την έκφραση φανατισμών και μισαλλοδοξιών.
Χρειάζεται να αγωνιζόμαστε ως Εκκλησία υπέρ της Αληθείας κατά το Σταυροαναστάσιμο πρότυπο, που έδειξε ο Κύριος Ιησούς Χριστός και οι Άγιοι Πατέρες. Να δίδομε τη ζωή μας για την Αλήθεια της πίστεως. Αλλά όμως, να αντιμετωπίζουμε τα ζητήματα σωστά και καίρια, με ορθή επιχειρηματολογία, με ρεαλισμό και με παρρησία, ταπεινά χωρίς κομπορρημοσύνες. Φρόνιμοι ως οι όφεις και ακέραιοι ως αι περιστεραί.

– Από τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο ειπώθηκε πως αν χρειαστεί η Εκκλησία είναι έτοιμη για ένα διαχωρισμό από το κράτος. Ποια είναι η δική σας γνώμη;

Κατ΄ αρχάς ένας τέτοιος χωρισμός προϋποθέτει οπωσδήποτε τη βούληση και των δύο μερών, επειδή τα μέλη της Εκκλησίας είναι και πολίτες του Ελληνικού Κράτους.

Αν το Κράτος ήθελε να είναι έντιμο προς τον εαυτό του, τότε θα έπρεπε σε περίπτωση που αποφασισθεί διαχωρισμός να δοθεί και η δυνατότητα:

α. Επιστροφής της εκκλησιαστικής περιουσίας, που έλαβε κατά καιρούς και ιδιαίτερα αυτή που του δόθηκε ως αντάλλαγμα για την μισθοδοσία του κλήρου.

β. Οικονομικής ανεξαρτησίας της Εκκλησίας, μέσα σε ένα υγιές νομικό πλαίσιο, για την αξιοποίηση της εναπομεινάσης σε Αυτήν περιουσίας. 6

γ. Παροχής αδειών διαχείρισης, χρήσης και εκμετάλλευσης της εκκλησιαστικής περιουσίας, όπου κι αν αυτή βρίσκεται για την τόνωση των πρωτογενών πόρων παραγωγής, αλλά και την προσφορά θέσεων εργασίας και οικονομικών εσόδων για την συντήρηση των ακινήτων και την ενίσχυση των οικονομικά ενδεών.

Ένας τέτοιος διαχωρισμός, που θα λάβει υπόψη του τα παραπάνω θα δώσει τη δυνατότητα στην Εκκλησία να διαχειρίζεται άμεσα τους οικονομικούς πόρους της, όχι μόνο για την ενίσχυση των αδυνάτων, αλλά και για την εξασφάλιση εργασίας σε πολλούς.

– Λίγο πριν τελειώσει το 2013, μετά από πολλά χρόνια, κινήθηκαν οι σχετικές διαδικασίες που εν τέλει οδήγησαν στην απομάκρυνση Ιεράρχου από το μητροπολιτικό του θρόνο λόγω αδυναμίας ασκήσεως των καθηκόντων του. Πριν από λίγες μέρες η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε να ξεκινήσει αντίστοιχες διαδικασίες για άλλους δύο Ιεράρχες; Πως το σχολιάζετε;

Είναι γεγονός, ότι η Ιερά Σύνοδος αποφασίζει ως εκκλησιαστικό σώμα και οι αποφάσεις της αυτές δεν είναι αποφάσεις πρόχειρες, αλλά καρπός πολλής σκέψεως, ερεύνης, προσευχής, αγάπης.
Οπωσδήποτε μία τέτοια διαδικασία μάς πονά, δεδομένου, ότι οι εν λόγω Ιεράρχες είναι εργάτες του Ευαγγελίου, έχουν προσφέρει πολλά στο ποίμνιό τους και ο λαός τους τούς ατενίζει ως αληθινούς πατέρες και παιδαγωγούς εις Χριστόν.
Όταν όμως η ασθένεια ενός καίριου διοικητικού και πνευματικού οργάνου της Εκκλησίας οδηγεί σε δυσλειτουργία ή ακόμη και αποδιοργάνωση μιας τοπικής Εκκλησίας η λήψη μιας αποφάσεως είναι περισσότερο θεραπευτική και για τις δύο πλευρές.
Φυσικά μία απομάκρυνση θα πρέπει να συνδυάζεται με την εξασφάλιση της απαραίτητης ιατρικής και νοσοκομειακής περιθάλψεως του πάσχοντος, ο οποίος τις περισσότερες φορές αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί.
Την διαδικασία ανάληψης της ευθύνης των μητροπολιτών αυτών, θα πρέπει να την αναλάβει είτε ο διάδοχος επίσκοπος είτε κάποιος οργανισμός, που θα ιδρυθεί από την Ιερά Σύνοδο με την σύγχρονη δημιουργία χώρου και οικήματος περίθαλψης των πασχόντων και με την επάνδρωση αυτού με προσωπικό και υλικό απαραίτητο.

– Η 9η Μαρτίου είναι ημερομηνία-σταθμός για την Ορθοδοξία μετά την πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχου για τη Σύναξη των Προκαθημένων. Ποιες είναι οι προσδοκίες μιας τέτοιας Σύναξης;

Η τόνωση της ενότητος των Εκκλησιών, ο σεβασμός της Ιεράς Παραδόσεως, η συζήτηση και επίλυση των προβλημάτων του συγχρόνου κοινωνικού και εκκλησιαστικού γίγνεσθαι. Η στήριξις του δεδοκιμασμένου Οικουμενικού Πατριαρχείου.

– Εσχάτως έχει δημιουργηθεί ένα θέμα με το πρωτείο του Οικουμενικού Πατριάρχου μετά και την τοποθέτηση της ρωσικής Ιεράς Συνόδου που το θεωρεί απλά πρωτείο τιμής. Εσείς τι άποψη έχετε; Ποιες είναι αλήθεια οι σχέσεις της Ελλαδικής Εκκλησίας με τη Ρωσική; Εσείς έχετε και έντονο το ρωσικό στοιχείο στο ναό της Παναγίας Σουμελά στην περιφέρειά σας…. 

Μέσα στην Εκκλησία του Χριστού, την Εκκλησία της Πεντηκοστής, την Εκκλησία, που χαλυβδώθηκε μέσα από το καμίνι των πειρασμών, των διωγμών και της μαρτυρίας νομίζω, ότι το πνεύμα, που πρέπει να επικρατεί στις συνάξεις μας θα πρέπει να είναι πνεύμα αγάπης και ενότητος εν Αγίω και Τελεταρχικώ Πνεύματι.
Η σύγκλισις συνόδων για την διατύπωση αμφισβητήσεων, που αφορά στη σχέση μεταξύ εν Χριστώ αδελφών και για την έκφραση ιμπεριαλιστικών τάσεων και δράσεων νομίζω, ότι φανερώνει την ύπαρξη ενός προβλήματος. Ένα πρόβλημα, που οπωσδήποτε χρειάζεται θεραπεία. «Νίκα το κακό με το καλό», με την αγάπη λέγει ο Ευαγγελιστής της αγάπης.

Το οποιοδήποτε πρωτείο είναι προπάντων πρωτείο Σταυρού και δοκιμασιών και μαρτυρίας. Ο Κύριος έναντι μιας τέτοιου είδους τοποθετήσεως των υιών του Ζεβεδαίου, λίγο προ του πάθους απήντησε: «δύνασθε πιείν το ποτήριον ο εγώ πίνω;». Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην ιστορική του πορεία βιώνει διαρκώς –και κυρίως σήμερα-το μυστήριο του Σταυρού και δυστυχώς οι ήλοι προσηλώνονται τόσο από περιβάλλοντα, που δεν έχουν σχέση με την Εκκλησία, όσο και από αδελφούς, που εδέχθηκαν το ίδιο βάπτισμα και έλαβαν την ευθύνη διαφύλαξης της ίδιας παρακαταθήκης εις αιώνας αιώνων.

Ο οικουμενικός θρόνος είναι ο θρόνος του εσταυρωμένου Πρωτοκλήτου Αποστόλου Ανδρέου, ο θρόνος του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, του πεπνυμένου Μεγάλου Φωτίου, του λογιωτάτου Γενναδίου Σχολαρίου, του απηγχονισμένου Αγίου Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε’ και της πλειάδος εκείνης των Ιεραρχών, που ανέλαβαν από τους πρώτους αιώνες επάνω σε αυτόν τον θρόνο τον Σταυρό του.

Όσον αφορά στο Ιερό Προσκύνημα Παναγίας Σουμελά, όπου το ρωσικό στοιχείο και κυρίως το στοιχείο των παλιννοστούντων Ελλήνων Ποντίων είναι υψηλό ποσοτικά η Ιερά Μητρόπολη σεβόμενη την πολιτιστική τους ταυτότητα και την Ορθόδοξη αυτοσυνειδησία τους με σύνεση και αγάπη παραχώρησε έναν εκκλησιαστικό χώρο για την εκπλήρωση των προς τον Θεό καθηκόντων τους και διόρισε Εφημέριο, ο οποίος είναι της ιδίας καταγωγής και ομιλά τη γλώσσα τους. Μνημονεύουν τον οικείο Μητροπολίτη. Εντάσσονται στην Τοπική Ιερά Μητρόπολη. Δεν έχουν δημιουργήσει ένα καινούργιο σχήμα αποκομμένο από την Εκκλησιαστική Αρχή της καθ΄ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως. Μάλιστα πολύ συχνά με προσκαλούν ως επίσκοπό τους και παρίσταμαι σε πολλές από τις όμορφες πολιτιστικές εκδηλώσεις τους.

– Συμμετείχατε πρόσφατα στις εκδηλώσεις στην Εύβοια για τον Γέροντα Πορφύριο με αφορμή την πρόσφατη αγιοποίησή του. Τι σημαίνει για εσάς ο Άγιος Πορφύριος και τι σημασία έχει για την Ορθοδοξία η αγιοποίηση του;

Η σημασία είναι, ότι η αγιότητα δεν είναι μία παρωχημένη έννοια. Δεν είναι έννοια του παρελθόντος, αλλά είναι μία πραγματικότητα, που μπορεί να τη ζήσει ο καθένας μας και σήμερα και τώρα και πάντοτε. Ο μοντέρνος ανθρώπινος ορθολογισμός θεωρεί ακατόρθωτες ορισμένες απαιτήσεις της Εκκλησίας. Οι σύγχρονοι Άγιοι, ο Άγιος Πορφύριος, που ζουν και βιώνουν την αγάπη στον ύψιστο βαθμό της φανερώνουν ότι «τα αδύνατα παρ΄ ανθρώποις εστί δυνατά παρά τω Θεώ» της Αγάπης.
Μπορεί ο καθένας μας να γίνει άγιος. Η αγιότητα είναι απλή, είναι κοντά μας. Είναι τόσο δίπλα μας. Από εμάς εξαρτάται η αποδοχή της βιώσεώς της.

– Ποιες είναι οι εμπειρίες σας από το Άγιον Όρος; 

Το Άγιο Όρος είναι πάντοτε ο χώρος, που ο καθένας μας μπορεί να οσφρανθεί «οσμήν ευωδίας πνευματικής», να αποκολληθεί από την καθημερινότητα της ζωής, να συμπορευθεί με τους προσευχομένους πνευματικούς ανθρώπους, να γίνει συνέκδημος του θαύματος.
Το αλώβητο φυσικό του περιβάλλον, η ομορφιά του τοπίου, η αρχιτεκτονική των Ιερών Μονών, η απλότητα της ζωής του μας μεταφέρουν στο αληθινό κάλλος, που το αισθάνεται ο καθένας βαθύτερα μέσα στην καρδιά του, εκεί, που ακούγεται ο ήχος, ο καρδιακός ήχος της ευχής του Ιησού.