“Θα αναβαθμίσουμε την Αθωνιάδα, αλλά δεν υποκύπτουμε σε συντεχνίες που θέλουν εκκλησιαστικά σχολεία κάτω των 20 μαθητών”
Συνέντευξη στον Γιώργο Θεοχάρη-Μέρος Α΄
Τη δέσμευσή του για αναβάθμιση της Αθωνιάδας Ακαδημίας εξέφρασε μιλώντας αποκλειστικά στο “Αγιορείτικο βήμα” ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, κ. Ανδρέας Λοβέρδος. Ο υπουργός στην εφ΄όλης της ύλης συνέντευξή του μιλάει ακόμη για το μέλλον των εκκλησιαστικών σχολείων, ξεκαθαρίζει το πολύκροτο ζήτημα των τελευταίων ημερών για την καμπάνα, επιμένει στην κυβερνητική επιλογή για το τέμενος και ασφαλώς μοιράζεται τις εμπειρίες του από την πρόσφατη προσκυνηματική επίσκεψη στο Άγιον Όρος.
Ακολουθεί το πρώτο μέρος στη συνέντευξης:
-κ. Υπουργέ, την περασμένη εβδομάδα επισκεφθήκατε το Άγιο Όρος. Πως είδατε τον Αθωνα; Τι σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση;
Η επίσκεψη αυτή δεν ήταν η πρώτη και σίγουρα όχι η τελευταία. Ο Άθως αποτελεί για την Ελλάδα και τον κόσμο όλο σημείο αναφοράς. Ένας τόπος μοναδικός! Κάθε επισκέπτης είναι εξ ορισμού προσκυνητής και οφείλει να προετοιμαστεί όχι μόνο σωματικά αλλά και πνευματικά. Σε αυτή μου την επίσκεψη είχα την ευκαιρία να ζήσω την χαρά μιας μεγάλης εορτής και να συμμετάσχω σε μιαν αγρυπνία με αγιορείτικο τυπικό. Η εμπειρία υπήρξε μοναδική και γι αυτό ευχαριστώ και από εδώ όλους τους πατέρες που μας φιλοξένησαν τόσο γενναιόδωρα.
-Το ΙΕΚ που προτείνατε σε τι θα μπορούσε να βοηθήσει στην Αθωνική Πολιτεία και κατά πόσο είναι εφικτό να προχωρήσει; Πως το άκουσαν αυτό οι Αγιορείτες πατέρες;
Η ιστορική διαδρομή και η προσφορά της Αθωνιάδος στην ελληνική παιδεία, το έθνος και το Άγιον Όρος είναι γνωστά και δεδομένα και δίδουν την αφορμή να διατυπωθούν προτάσεις, προκειμένου να συνεχιστεί η λειτουργία της και να αναβαθμιστεί ο ρόλος και η προσφορά της.
Όπως ίσως γνωρίζετε η απόφαση για ίδρυση ΙΕΚ στην Αθωνιάδα υπάρχει από το 2005. Η πρότασή μου σκοπό έχει να αναβαθμίσει την Σχολή και ταυτοχρόνως να προσφέρει στις 20 Μονές της αθωνικής πολιτείας τους αναγκαίους τεχνίτες για την στήριξη του σημαντικού έργου τους. Γι αυτό και πρότεινα να αναπτυχθούν ειδικότητες σχετικές με την ζωή και το έργο των μονών, όπως αυτές του συντηρητή έργων τέχνης συντήρησης υφάσματος, βιβλιοδεσίας, αγιογραφίας, βυζαντινής μουσικής, ξυλογλυπτικής, αργυροχρυσοχοΐας, μεταλλοτεχνίας, κοσμηματοποιΐας, σχεδίου, δασοκομικής, μελισσοκομίας, οινοποιΐας.
-Με τα Εκκλησιαστικά Σχολεία τι γίνεται ; Υπάρχει σχεδιασμός για λουκέτα; Τοπικοί φορείς από διάφορες περιοχές καταγγέλουν υπόγειες ζυμώσεις….Καθώς ελέχθη ότι εκκληστιακά σχολεία που θα έχουν κάτω από 20 μαθητές ανά σχολείο θα συγχωνευθούν . πχ. Λαμία, Νεάπολη Θεσσαλονίκης
Το Υπουργείο Παιδείας Θρησκευμάτων μελετά και σχεδιάζει την ουσιαστική και ποιοτική αναβάθμιση της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως είναι η – για πρώτη φορά – εκπόνηση προγραμμάτων σπουδών και διδακτικών βιβλίων ειδικά για τα εκκλησιαστικά Γυμνάσια και Λύκεια. Πέραν αυτών, μελετούμε τη δημιουργία ενός μονοετούς ή διετούς ιερατικού κύκλου σπουδών στη θέση της παλαιάς Δ΄ τάξης των εκκλησιαστικών Λυκείων και τη σύνδεσή του με την τριτοβάθμια θεολογική εκπαίδευση.
Για όλα τα παραπάνω είμαστε σε επαφή και συνεννόηση με την Εκκλησία, είτε απευθείας με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο είτε μέσω της Μικτής Επιτροπής Εκκλησίας και Πολιτείας. Μας ενδιαφέρει η ουσιαστική αναβάθμιση και όχι απλώς η συντήρηση κάποιων κατεστημένων σχημάτων στην εκκλησιαστική εκπαίδευση. Το ερώτημα που πρέπει να κυριαρχεί είναι αν η υπάρχουσα κατάσταση της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης υποστηρίζει αποτελεσματικά το ποιμαντικό έργο της Εκκλησίας και τι δομικές αλλαγές απαιτούνται, πέρα από συντεχνιακά ή τοπικά ή άλλα συμφέροντα, ώστε η Εκκλησία να έχει ένα σύγχρονο και επαρκές δίκτυο εκκλησιαστικής εκπαίδευσης για τον ιερό κλήρο και τα μελλοντικά στελέχη της.
Αν η Πολιτεία συνεχίσει να διατηρεί εκκλησιαστικά σχολεία με μαθητικό δυναμικό κάτω από 20 μαθητές, είναι ένα σοβαρό ζήτημα όχι απλώς για τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά για το ίδιο το επίπεδο και την ποιότητα των σπουδών τους. Ένα σύγχρονο εκκλησιαστικό σχολείο χρειάζεται ένα σοβαρό παιδαγωγικό πλαίσιο αλλά και ένα συγκεκριμένο περιβάλλον υπεύθυνης και οργανωμένης σχολικής και εκκλησιαστικής ζωής. Πάντως, όλα αυτά είναι ζητήματα, τα οποία θα τα προσεγγίσουμε από κοινού με την Εκκλησία και θα βρούμε τις ενδεδειγμένες λύσεις.
-Πως βλέπετε το μέλλον της Αθωνιάδας Ακαδημίας διότι τα προηγούμενα έτη είχε μείνει χωρίς διδασκάλους ακόμα και σε βασικά μαθήματα…Να σας θυμήσουμε ότι το έτος 2010 είχε γίνει μία προσπάθεια να μεταφερθεί η τρίτη τάξη του Λυκείου της Αθωνιάδας Ακαδημίας με τους 8 μαθητές στο εκκλησιαστικό λύκειο Νεαπόλεως. Το γεγονός αυτό αποδόθηκε σε βασικό παράγοντα του υπουργείου αλλά μετά από άμεση παρέμβαση της Ιεράς Κοινότητας απεφεύχθει …..
Εκ του γεγονότος τούτου δόθηκε η εντύπωση ότι το υπουργείο επιδιώκει να κλείσει το γυμνασιακό τμήμα της Αθωνιάδας;
‘Όπως σας προανέφερα η προσπάθειά μας κατατείνει στον να ενισχυθεί και να αναβαθμισθεί η λειτουργία και ο ρόλος της Αθωνιάδας. Σε αυτό κρίσιμη είναι η συμμετοχή και η προσπάθεια των αγιορειτών πατέρων. Σας θυμίζω πως η Αθωνιάς Εκκλησιαστική Σχολή ιδρύθηκε το 1749 εκεί δε φοίτησαν μεταξύ πολλών άλλων ο Αγ. Κοσμάς ο Αιτωλός καθώς και ο Ρήγας Φεραίος. Είναι λοιπόν αδιανόητη για μένα οποιαδήποτε προσπάθεια υποβάθμισης του έργου της Αθωνιάδας Σχολής.
-Αναφορικά με το θέμα της καμπάνας στους Ιερούς Ναούς. Υπάρχει σχεδιασμός για περαιτέρω περιορισμό ή και πλήρη κατάργηση της καμπάνας;
Αδυνατώ να καταλάβω πως ξεκίνησε αυτή η φήμη. Πριν καν ακόμα αναλάβω τα καθήκοντα μου κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο πως προτίθεμαι να καταργήσω τις καμπάνες. Σας δηλώνω κατηγορηματικά πως δεν υπήρξε και πως δεν θα υπάρξει τέτοια περίπτωση.
-Ποιά είναι η θέση σας για τα ισλαμικά τεμένη που όπως υποστηρίζεται πρέπει να γίνουν και στην Ελλάδα; Οι Τούρκοι συνεχώς υπόσχονται ότι θα προχωρήσουν στο άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης χωρίς όμως αυτό ακόμα να το δούμε…
Το ζήτημα της εκτέλεσης των θρησκευτικών καθηκόντων των μουσουλμάνων στην Ελλάδα σε έναν δημόσιο χώρο είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν είναι ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, καθόσον αφορά ανθρώπους οι οποίοι προέρχονται ως πρόσφυγες ή οικονομικοί μετανάστες από άλλες χώρες με ισλαμική θρησκευτική παράδοση.
Η Ελλάδα είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα με προσήλωση στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας και των ανθρωπιστικών αξιών. Η Ελληνική Πολιτεία υπεύθυνα και οργανωμένα με όλες τις νομικές διαδικασίες προχωρεί στη δημιουργία του ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα, θεωρώντας ότι αυτό είναι δική της δημόσια υπόθεση και εθνική στρατηγική προς τις αραβικές και όχι μόνον χώρες που έχουν ισλαμική θρησκευτική παράδοση και σαφώς δεν είναι ζήτημα ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Επιπλέον, το ζήτημα αυτό αγγίζει και διαπερνά και την εκκλησιαστική μας πολιτική και διπλωματία, καθόσον όλα σχεδόν τα πρεσβυγενή Ορθόδοξα Πατριαρχεία βρίσκονται σε χώρες με κυρίαρχο ή έντονο το ισλαμικό στοιχείο. Θεωρούμε πάντως ότι η μη κατασκευή του τεμένους μπορεί και να συμφέρει την Τουρκία, η οποία για δικούς της λόγους θέλει να εκμεταλλεύεται την κατάσταση στη Θράκη και να κατηγορεί ανέξοδα την Ελλάδα για ισλαμοφοβία. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα οφείλει να έχει εθνική στρατηγική έναντι της θρησκευτικής ετερότητας και ιδιαίτερα για λόγους εξωτερικής πολιτικής έναντι του Ισλάμ.
-Στην τελική τροχιά έχει μπει το θέμα του τεμένους στο Βοτανικό. Εντύπωση προκαλεί πως η κυβέρνηση προχωράει ακάθεκτη χωρίς να υπολογίζει ούτε τους προβληματισμούς του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος συχνά πυκνά τελευταία δηλώνει πως αρχικά ήταν θετικός αλλά πλέον είναι επιφυλακτικός για το τέμενος δεδομένων των διωγμών των Χριστιανών στη Μ. Ανατολή. Τι πιστεύετε εσείς;
Τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή και οι τραγικές περιπέτειες των χριστιανών σε ορισμένες ισλαμικές χώρες σαφώς και μας προβληματίζουν. Έχω επισκεφθεί παλαιότερα το 2002 ως Υφυπουργός Εξωτερικών τη Συρία και τον Λίβανο, καθώς και την εκεί Θεολογική Σχολή του Μπαλαμάντ του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Αντιοχείας και είμαι σε θέση να γνωρίζω τα πράγματα και τι ακριβώς διακυβεύεται στον συριακό εμφύλιο για τους εκεί χριστιανούς.
Οι προβληματισμοί του Αρχιεπισκόπου είναι δίκαιοι, ωστόσο, επειδή το ζήτημα αφορά στην άσκηση συγκροτημένης και πολυεπίπεδης εξωτερικής πολιτικής, κυρίως προς τις αραβικές χώρες, θεωρούμε ότι μπορεί να επιτύχουμε πολύ περισσότερα για την υπόθεση των πρεσβυγενών Ορθοδόξων Πατριαρχείων στη Μέση Ανατολή, από το να καθυστερούμε ή να ακυρώσουμε εντέλει την κατασκευή και λειτουργία του και μάλιστα με τους όρους και τους κανόνες της Ελληνικής Πολιτείας, ασκώντας η ίδια την εποπτεία του τεμένους αυτού διά του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ας μην λησμονούμε ότι αυτή τη στιγμή λειτουργούν παράνομα και ανεξέλεγκτα πλήθος άτυπων τζαμιών στην Αθήνα.
Αύριο ακολουθεί το δεύτερο μέρος της συνέντευξης….
