ΗΠΑ: Η παρέμβαση του Κογκρέσου πριν τη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν-Λίγες ημέρες πριν από την κρίσιμη συνάντηση του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, 22 μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου απέστειλαν αυστηρή διακομματική επιστολή στον Λευκό Οίκο.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Το περιεχόμενο της επιστολής αποτυπώνει βαθιά ανησυχία για την περιφερειακή συμπεριφορά της Τουρκίας, την αποσταθεροποίηση στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και την εσωτερική διολίσθηση σε αυταρχικές πρακτικές.
Σύμφωνα με τους υπογράφοντες, η Άγκυρα ακολουθεί πορεία ρήξης με τις δημοκρατικές αξίες και τα συμφέροντα της Δύσης, έχοντας υιοθετήσει πολιτικές σύγκρουσης με Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ.
Παραβιάσεις εθνικής κυριαρχίας και απειλές κατά συμμάχων
Τα μέλη του Κογκρέσου επισημαίνουν ότι «ο Ερντογάν παραβιάζει συστηματικά τον ελληνικό εναέριο χώρο με F-16 αμερικανικής προέλευσης, παρενοχλεί πλοία στο Αιγαίο και επιμένει στην κατοχή κυπριακών εδαφών». Προσθέτουν ότι η Τουρκία απειλεί την ισορροπία του ΝΑΤΟ, ενώ επιχειρεί να επιβάλει κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο με όχημα το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Επιπλέον, κάνουν λόγο για απόπειρες επηρεασμού των εξελίξεων στη Λιβύη μέσω συμφωνιών που παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, η Άγκυρα «διεκδικεί κοιτάσματα φυσικού αερίου εντός των ΑΟΖ άλλων κρατών, περιφρονώντας το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας».
S-400, CAATSA και F-35: Το τριπλό αδιέξοδο των σχέσεων
Κεντρικό σημείο της επιστολής αποτελεί η υπενθύμιση ότι η Τουρκία εξακολουθεί να διατηρεί το ρωσικό πυραυλικό σύστημα S-400, παραβιάζοντας το νομοθετικό πλαίσιο CAATSA, το οποίο προβλέπει κυρώσεις για χώρες που συνεργάζονται στρατιωτικά με τη Μόσχα. Οι βουλευτές χαρακτηρίζουν την παρουσία των S-400 «απειλή για τον κυβερνοχώρο και τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ».
Υπογραμμίζεται ότι η επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 θα διασαλεύσει κάθε έννοια ασφάλειας και θα καταστρέψει την εμπιστοσύνη μεταξύ συμμάχων. Για τον λόγο αυτό, ζητούν από τον Τραμπ να διατηρήσει το υφιστάμενο εμπάργκο και να εμποδίσει οποιαδήποτε τεχνική ή επιχειρησιακή συνεργασία με την Άγκυρα.
BREAKING: Members of Congress have sent a letter to President Trump in anticipation of a reported meeting with President Erdogan.
Read the letter now: https://t.co/Y8fhR3JzzN pic.twitter.com/dm3KEUmPbl
— HellenicLeaders (@HellenicLeaders) May 8, 2025
Σχέσεις με Χαμάς και αντιδυτική ρητορική
Η επιστολή αφιερώνει εκτενές απόσπασμα στις διασυνδέσεις του καθεστώτος Ερντογάν με τη Χαμάς. Οι υπογράφοντες καταγγέλλουν ότι «η Τουρκία λειτουργεί ως οικονομικός και πολιτικός κόμβος για τη Χαμάς», ενώ παρέχει ασφαλές καταφύγιο σε ηγέτες όπως ο Χανίγια και ο Μεσάαλ. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως «η Χαμάς είναι ομάδα απελευθέρωσης, όχι τρομοκρατική οργάνωση», υιοθετώντας ρητορική σύγκρουσης με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.
Σε αυτό το πλαίσιο, καλούν τον Τραμπ να αποσαφηνίσει στον Ερντογάν πως η στήριξη σε τρομοκρατικές δομές και η απομόνωση του Ισραήλ δεν συνάδουν με τις αρχές και τις αξίες του ΝΑΤΟ.
Εσωτερική καταστολή και απώλεια της δημοκρατικής εικόνας
Η επιστολή εστιάζει επίσης στον αυταρχικό χαρακτήρα του καθεστώτος Ερντογάν, κάνοντας λόγο για φυλακίσεις δημάρχων, καταστολή των διαδηλώσεων και φίμωση της αντιπολίτευσης. Γίνεται ειδική αναφορά στη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης και στις επιθέσεις κατά δημοσιογράφων, δικαστών και υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Όπως τονίζεται, η Τουρκία έχει μετατραπεί σε ένα καθεστώς όπου «ο αντιπολιτευτικός λόγος διώκεται, οι νόμοι για την τρομοκρατία χρησιμοποιούνται καταχρηστικά και η ελευθερία του Τύπου έχει εξαφανιστεί». Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει ήδη εντοπίσει δεκάδες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στην τελευταία του έκθεση.
Πολιτικό μήνυμα πριν τις εξελίξεις
Η επιστολή καταλήγει με ένα σαφές μήνυμα: ότι η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εταίρο των ΗΠΑ, μόνο εφόσον ευθυγραμμιστεί με τις αρχές της δημοκρατίας, του δικαίου και της διαφάνειας. Όσο ο Ερντογάν συνεχίζει να ενεργεί ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας, η Ουάσιγκτον οφείλει να αναπροσαρμόσει τις σχέσεις της με την Άγκυρα.
Η πρωτοβουλία φέρει τη σφραγίδα της Δημοκρατικής βουλευτού Ντίνα Τίτους και υπογράφεται μεταξύ άλλων από τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, Γκρέγκορι Μικς. Το Κογκρέσο θέτει τις κόκκινες γραμμές. Απομένει να φανεί αν ο Τραμπ θα τις σεβαστεί.