ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ: Η ένταση στη Μεσόγειο κλιμακώνεται μετά την αναχώρηση του μεγαλύτερου μέχρι σήμερα στολίσκου ακτιβιστών με προορισμό τη Γάζα.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Την Κυριακή 31 Αυγούστου, περισσότερα από 200 άτομα από 44 χώρες, ανάμεσά τους η γνωστή Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, απέπλευσαν από τη Βαρκελώνη με δεκάδες σκάφη, δηλώνοντας ότι μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια και στοχεύουν στο «σπάσιμο του ισραηλινού αποκλεισμού».
Την ίδια ώρα, ο Υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, παρουσίασε σε συνάντηση με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου σχέδιο που χαρακτηρίζεται από πολλούς ως πρωτοφανές: οι ακτιβιστές θα κρατηθούν «σε συνθήκες τρομοκρατών» και τα πλοία τους θα κατασχεθούν, ώστε να μετατραπούν σε σκάφη για την ισραηλινή αστυνομία.
Ο νέος στολίσκος και η παρουσία της Γκρέτα Τούνμπεργκ
Η Τούνμπεργκ, γνωστή διεθνώς για τη δράση της υπέρ του κλίματος, έχει πλέον στραφεί στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Σε συνέντευξη Τύπου στη Βαρκελώνη κατηγόρησε το Ισραήλ ότι «εφαρμόζει απαρτχάιντ και γενοκτονία» και δήλωσε πως οι κυβερνήσεις που το στηρίζουν «προδίδουν την ανθρωπότητα».
Η αποστολή, που συντονίζεται από την Επιτροπή Σουμούδ, έχει προγραμματίσει να συναντηθεί με άλλα σκάφη από την Ελλάδα, την Ιταλία και την Τυνησία στις 4 Σεπτεμβρίου. Μεταφέρει, σύμφωνα με τους διοργανωτές, τρόφιμα, φάρμακα και νερό. Ο Ιρλανδός ηθοποιός Λίαμ Κάνινγχαμ, ο Ισπανός Εντουάρντ Φερνάντεθ και ο κωμικός Ταντγκ Χίκι συμμετέχουν επίσης, δίνοντας δημοσιότητα στην πρωτοβουλία.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών εδώ, η κατάσταση στη Γάζα παραμένει εξαιρετικά κρίσιμη και οποιαδήποτε ενέργεια στη θάλασσα μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες συγκρούσεις.
Το σχέδιο του Μπεν-Γκβιρ
Η ισραηλινή κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι θεωρεί αυτούς τους στολίσκους «προπαγανδιστικά θεάματα». Ο Μπεν-Γκβιρ πρότεινε οι ακτιβιστές να μη συλληφθούν απλώς και απελαθούν, αλλά να κρατηθούν σε φυλακές υπό καθεστώς «αντιμετώπισης τρομοκρατών». Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με διαρροές στον ισραηλινό Τύπο, ότι δεν θα έχουν πρόσβαση σε τηλεόραση ή ραδιόφωνο, ενώ θα στερούνται προνόμια που ισχύουν για άλλους κρατουμένους.
Παράλληλα, τα πλοία θα κατασχεθούν και θα ενταχθούν σε μια νέα μονάδα «θαλάσσιας δύναμης» της αστυνομίας. Η Ισραηλινή Ακτοφυλακή εδώ έχει ήδη αυξήσει την επιτήρηση, ενώ το Ισραήλ έχει δεσμευτεί να αποτρέψει οποιαδήποτε παραβίαση του αποκλεισμού.
Αντιδράσεις στην Ευρώπη
Η Βαρκελώνη, από όπου απέπλευσε ο στολίσκος, έχει έντονο φιλοπαλαιστινιακό προφίλ, με τοπικούς πολιτικούς να χαιρετίζουν την αποστολή. Ωστόσο, η μεταστροφή της Τούνμπεργκ από το περιβάλλον στη Γάζα έχει προκαλέσει αντιδράσεις ακόμα και σε ευρωπαϊκά κινήματα. Ακτιβιστές εκφράζουν φόβους ότι η διεθνής εικόνα της υποβαθμίζεται, ενώ πολιτικοί κύκλοι προειδοποιούν ότι «η εργαλειοποίηση της δημοσιότητας μπορεί να φέρει αντίθετα αποτελέσματα».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ έχει καλέσει όλες τις πλευρές σε αυτοσυγκράτηση, τονίζοντας ότι η ανθρωπιστική βοήθεια πρέπει να φτάνει στους αμάχους με ασφαλείς και ελεγχόμενους διαδρόμους.
Προηγούμενες απόπειρες και εντάσεις
Δεν είναι η πρώτη φορά που τέτοιοι στολίσκοι επιχειρούν να σπάσουν τον αποκλεισμό. Το Ισραηλινό Ναυτικό ανέκοψε το σκάφος «Μαντλίν» στις 9 Ιουνίου, ενώ η Τούνμπεργκ και η ακτιβίστρια Γιασεμίν Ατζάρ συνελήφθησαν τότε και απελάθηκαν. Ακολούθησε η αναχαίτιση του «Χαντάλα» τον Ιούλιο.
Παρά τα εμπόδια, οι ακτιβιστές δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν. Ο Σαΐφ Αμπουκεσέκ, μέλος της Επιτροπής Σουμούδ, τόνισε ότι «η βάση του ισραηλινού κράτους είναι η εθνοκάθαρση» και ότι «η παγκόσμια αλληλεγγύη δεν θα σταματήσει».
Διεθνές ενδιαφέρον και φόβοι για κλιμάκωση
Η παρουσία της Τούνμπεργκ και άλλων γνωστών προσώπων έχει μετατρέψει το εγχείρημα σε παγκόσμια είδηση. Πέρα από τις δηλώσεις της ίδιας, που μίλησε για «γενοκτονία» και «αποικιοκρατία», διεθνείς αναλυτές προειδοποιούν ότι το νέο επεισόδιο μπορεί να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις Ισραήλ – Ευρώπης.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα εδώ έχει εκφράσει ανησυχία για την ασφάλεια των ακτιβιστών, επισημαίνοντας ότι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας προστατεύει τα πολιτικά πλοία που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια.
Η υπόθεση του στολίσκου για τη Γάζα με τη συμμετοχή της Γκρέτα Τούνμπεργκ αποτελεί ένα εκρηκτικό μείγμα ανθρωπιστικής πρωτοβουλίας, πολιτικής σύγκρουσης και επικοινωνιακής μάχης. Το Ισραήλ ετοιμάζεται να εφαρμόσει μια σκληρή γραμμή, ενώ οι ακτιβιστές δηλώνουν έτοιμοι να αναλάβουν το ρίσκο της σύγκρουσης με το Ναυτικό.
Όπως όλα δείχνουν, οι επόμενες ημέρες θα είναι καθοριστικές για την εξέλιξη αυτής της κρίσης. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Μεσόγειος γίνεται ξανά πεδίο έντονης αντιπαράθεσης, με το βλέμμα της διεθνούς κοινότητας στραμμένο στις κινήσεις του Τελ Αβίβ και στις αποφάσεις της παγκόσμιας ακτιβιστικής σκηνής.
