Ελλάδα – Τουρκία: Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη επανέφερε στο προσκήνιο το καυτό ζήτημα των Ελληνοτουρκικών.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Η ατζέντα παραμένει σκόπιμα «θολή», αλλά όλοι γνωρίζουν ότι στο τραπέζι βρίσκονται οι ισορροπίες στο Αιγαίο, το ευρωπαϊκό εξοπλιστικό πρόγραμμα SAFE και οι αμερικανικές ισορροπίες γύρω από το πρόγραμμα των F-35.
Η επιστροφή της Τουρκίας στα F-35
Ο Ταγίπ Ερντογάν θα συναντηθεί στις 25 Σεπτεμβρίου με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ο τουρκικός Τύπος, όπως η Sabahκαι η Yeni Şafak, θεωρούν σχεδόν δεδομένη την επιστροφή της Άγκυρας στο πρόγραμμα των F-35, από το οποίο αποκλείστηκε λόγω της αγοράς των ρωσικών πυραύλων S-400.
Σύμφωνα με τη Deutsche Welle, η Τουρκία επενδύει πολιτικά στη σχέση Ερντογάν – Τραμπ, καθώς ελπίζει ότι θα δοθεί «παράθυρο» για ανατροπή του νόμου που απαγορεύει σε κράτη που κατέχουν S-400 να αποκτούν αμερικανικά αεροσκάφη. Ωστόσο, το Reuters επισημαίνει ότι την τελική απόφαση θα λάβει το Κογκρέσο, όπου τα φιλελληνικά και φιλοϊσραηλινά λόμπι έχουν ισχυρή επιρροή.
Η ρωσική πρόταση για τους S-400
Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το σενάριο που αποκάλυψε η τουρκική εφημερίδα Nefes: η Μόσχα φέρεται να πρότεινε στην Άγκυρα την επαναγορά των S-400, λόγω ελλείψεων σε δικά της αποθέματα. Εάν αυτό επιβεβαιωθεί, η Τουρκία θα μπορούσε να «ξεκλειδώσει» τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα των F-35, εμφανιζόμενη «καθαρή» από το εμπόδιο των ρωσικών πυραύλων.
Διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους: μια τέτοια εξέλιξη θα ενίσχυε δραματικά την τουρκική αεροπορία, την ώρα που η Ελλάδα ακόμη περιμένει τα νέα Rafale και την πλήρη αναβάθμιση των F-16 Viper.
Οι φόβοι της Αθήνας για νέο κύκλο εντάσεων
Το Υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, γνωρίζοντας ότι η ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο θα μπορούσε να ανατραπεί. Στελέχη του υπουργείου εκφράζουν φόβους ότι η Άγκυρα θα χρησιμοποιήσει το ενδεχόμενο επιστροφής στα F-35 ως διαπραγματευτικό όπλο και σε ζητήματα όπως η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών ή οι θαλάσσιες ζώνες.
Επιπλέον, η πρόσφατη αναβάθμιση του τουρκολιβυκού μνημονίου με συμφωνία για έρευνες και γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο δημιουργεί νέα δεδομένα. «Η Τουρκία επιχειρεί να εμφανιστεί ως αναντικατάστατος παίκτης για το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη», σημειώνουν αναλυτές στο NATO.int.
Διεθνή πρακτορεία και «παιχνίδι» εντυπώσεων
Η εικόνα που μεταδίδουν τα διεθνή μέσα είναι αντιφατική. Το Bloomberg αναφέρει ότι η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει ήδη εξασφαλίσει συμμετοχή στο 35% των πόρων του ευρωπαϊκού SAFE, παρακάμπτοντας ενδεχόμενο ελληνικό βέτο. Αντίθετα, οι Financial Timesσημειώνουν ότι η οικονομική κρίση της Τουρκίας δυσκολεύει την κάλυψη του κόστους για μια τόσο μεγάλη συμφωνία.
Το συμπέρασμα είναι ότι η Άγκυρα «παίζει» ταυτόχρονα σε πολλά ταμπλό: από τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, μέχρι τις συμφωνίες με Ιταλία και Ισπανία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Ο ρόλος της Ελλάδας
Στην Αθήνα, κυβερνητικές πηγές αναγνωρίζουν ότι «το παιχνίδι δεν είναι εύκολο». Ο πρωθυπουργός, στις δηλώσεις του στη ΔΕΘ, επέμεινε ότι η Ελλάδα παραμένει παράγοντας σταθερότητας. Ωστόσο, οι συνομιλίες με τον Ερντογάν, όπως εκτιμούν στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, θα είναι «εξαιρετικά δύσκολες».
Η Ελλάδα επιχειρεί να διατηρήσει ανοιχτή στρατηγική σχέση με το Ισραήλ, το οποίο ο Ερντογάν χαρακτήρισε «υπαρξιακή απειλή». Παράλληλα, η χώρα μας συνεχίζει να στηρίζει την Ουκρανία στον πόλεμο με τη Ρωσία, γεγονός που δυσκολεύει τη διπλωματική ισορροπία.
Το μήνυμα των Τούρκων αναλυτών
Σύμφωνα με την Hurriyet, η επιστροφή της Τουρκίας στα F-35 «θα είναι ένα τεράστιο βήμα για την αεροπορική ισχύ της χώρας». Ορισμένοι μάλιστα δεν αποκλείουν ότι θα υπάρξει και «παράθυρο» για συνεκμετάλλευση ενεργειακών πόρων στην ανατολική Μεσόγειο, εφόσον οι σχέσεις με τις ΗΠΑ σταθεροποιηθούν.
Αντίθετα, στο Al Jazeera φιλοξενούνται απόψεις ότι η Ουάσιγκτον θα πρέπει να είναι «εξαιρετικά προσεκτική», καθώς η Άγκυρα διατηρεί σχέσεις με τη Μόσχα, κάτι που μπορεί να υπονομεύσει τη συνοχή του ΝΑΤΟ.
Το «δίλημμα ασφάλειας»
Η Αθήνα βρίσκεται μπροστά σε ένα δύσκολο δίλημμα. Από τη μια, η ενίσχυση της Τουρκίας με F-35 θα έφερνε νέο γύρο ανασφάλειας στο Αιγαίο. Από την άλλη, η πλήρης απομόνωση της Άγκυρας θα μπορούσε να την ωθήσει ακόμη πιο κοντά στη Ρωσία.
Όπως σημειώνουν στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών που μίλησαν στο Βήμα Ορθοδοξίας, «το ζήτημα των εξοπλισμών δεν είναι μόνο στρατιωτικό, αλλά έχει τεράστιο δημοσιονομικό αποτύπωμα».
Το ερώτημα παραμένει: ποιος είναι τελικά απομονωμένος; Η Ελλάδα, που μένει θεσμικά στο πλευρό των συμμάχων αλλά χάνει έδαφος σε επιρροή; Ή η Τουρκία, που αν και αμφισβητούμενη, βρίσκει πάντα νέους δρόμους;
-250x180.jpg)
