Του Γιώργου Φιντικάκη
Υπό τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η πτώση των τιμών του πετρελαίου, το τέλος της εποχής του φθηνού ρουβλίου, και το στενό μαρκάρισμα που δέχεται η Ρωσία από τη Δύση, ήταν απλώς θέμα χρόνου να πέσουν οι “τίτλοι τέλους” για τον αγωγό South Stream.Στην εκτίμηση αυτή καταλήγουν αναλυτές και στελέχη της αγοράς, ερμηνεύοντας την απόφαση της Μόσχας να ανακοινώσει ότι εγκαταλείπει οριστικά το φαραονικό σχέδιο, που σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις ο προυπολογισμός του έχει αυξηθεί κατά 50% έναντι του αρχικού, φτάνοντας τα 30 δισ. δολάρια.
Αυτή είναι μια ερμηνεία. Δεν εμπεριέχει ωστόσο εξήγηση για το πως σκοπεύουν οι Ρώσοι να αυξήσουν την προμήθεια αερίου στη ΝΑ Ευρώπη και ειδικά στην Τουρκία, ζήτημα στο οποίο αναφέρθηκε χθες ο Ρώσος πρόεδρος.
Σύμφωνα με τα όσα είπε ο Β.Πούτιν από την Τουρκία, η Ρωσία έχει σχέδια για εναλλακτική όδευση των εξαγωγών μέσω ενός νέου αγωγού ανταγωνιστικού προς το νότιο διάδρομο, δηλαδή τον ελληνικού ενδιαφέροντος TAP, καθώς και για τη δημιουργία ενός σημείου συναλλαγών (gas hub) κοντά στα ελληνικά σύνορα.
Σχέδια για εναλλακτική πρόσβαση του ρωσικού αερίου (παρακάμπτοντας την Ουκρανία) τα οποία φαίνεται να χρησιμοποιήσουν ως βάση την Τουρκία.
Μπορεί να απειληθεί η δημιουργία του TAP;
Εκ πρώτης όψεως όχι είναι η απάντηση. Ωστόσο, για τους Ρώσους ο αγωγός TAP αποτελεί πλέον την κυριότερη απειλή απέναντι στο μονοπώλιο που έχουν στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, αφού θα μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν σε αγορές όπως Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιταλία, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη Gazprom.
Ενα παρεμφερές ερώτημα είναι κατά πόσο οι ανακοινώσεις Πούτιν μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στον TANAP, το σκέλος του νότιου διαδρόμου που θα διασχίζει την Τουρκία από τα σύνορα της Γεωργίας μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα για να ενωθεί με τον ΤΑP.
Και εδώ η απάντηση είναι μάλλον όχι. Διότι ο TANAP είναι ένα εξαιρετικά προχωρημένο έργο και έχουν δημοπρατηθεί ακόμη και τα συμβόλαια των σωλήνων.
Προς τι επομένως οι ανακοινώσεις Πούτιν ; Αναλυτές εκτιμούν ότι έχουν περιορισμένη εμβέλεια, και ότι πρόκειται για μια απέλπιδα προσπάθεια της Ρωσίας να παίξει το τουρκικό χαρτί, δηλαδή να προσεγγίσει τον Ερντογάν, που το τελευταίο διάστημα εμφανίζεται δυσαρεστημένος με ΕΕ και ΗΠΑ, αφού δεν πήρε από τη Δύση όσα θα ήθελε στις πρόσφατες επαφές που είχε με αξιωματούχους όπως ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τ. Μπάιντεν.
Τα δεδομένα πάντως δείχνουν ότι ο TAP δεν πρόκειται να επηρεαστεί. Αλλωστε ο South Stream είχε σχεδιαστεί ως απάντηση σε αντίστοιχα φαραονικά σχέδια της Δύσης που απειλούσαν τη ρωσική κυριαρχία σε αγορές που μονοπωλούνται από τη Gazprom. Τέτοιο ήταν το project του αγωγού Nabucco, αλλά το ναυάγιό του, αφαίρεσε σημαντικά ερίσματα από τη Μόσχα για να υλοποιήσει τον South Stream.
Εμπορική συμφωνία – εξαγωγές
Από εκεί και πέρα η Ρωσία, έχει υπογράψει μια εμπορική συμφωνία για αύξηση των εξαγωγών της προς την Τουρκία κατά επιπλέον 3 δισ. κυβικά μέτρα, τα οποία θα χρησιμοποιήσουν διαθέσιμη χωρητικότητα στον υφιστάμενο αγωγό Bluestream που διέρχεται μέσω της Μάυρης Θάλασσας και διασχίζει την Τουρκία.
Για τον ίδιο αγωγό υπεγράφη ένα μνημόνιο κατανόησης, μεταξύ της τουρκικής Botas και της Gazprom, σε συνέχεια των παλαιότερων σχεδίων για αναβάθμισή του.
Πολλοί εκτιμούν ότι τα σχέδια αυτά τώρα ίσως επανέλθουν, με την κατασκευή ενός ακόμη σκέλους του Blue Stream και άρα βελτίωση της χωρητικότητάς του, που θα σημάνει περισσότερες ποσότητες προς τη Δύση. Τουλάχιστον αυτό θα επιθυμούσε η Μόσχα.
