Μόνο σε Μάλτα, Ρουμανία, Λιθουανία έχουν δικαίωμα να παρακολουθήσουν μαθήματα οι κρατούμενοι, αλλά εφόσον έχουν εκτίσει το μεγαλύτερο μέρος της ποινής τους.
Ο δικηγόρος του Νίκου Ρωμανού, Φραγκίσκος Ραγκούσης τόνισε σήμερα ότι «δεν είναι η έννοια του σωφρονισμού αυτή, να σε χτίζουμε μέσα στη φυλακή…
σου βάζουμε μια τηλεόραση για να σπουδάζεις και να μιλάς αργότερα με την οικογένειά σου, δεν χρειάζεται να βγεις», υπερασπιζόμενος τη διεκδίκηση του πελάτη του να σπουδάσει.
Με αφορμή τα λεγόμενα αυτά του κ. Ραγκούση ας δούμε τι ισχύει ανά την υφήλιο σε σχέση με τις σπουδές των κρατουμένων, σύμφωνα με το ρεπορτάζ που παρουσιάζουν σήμερα Τα Νέα.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει ενιαίο σύστημα με την κάθε χώρα να ακολουθεί το δικό της μοντέλο. Άλλες χώρες χορηγούν εκπαιδευτικές άδειες υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αφού προηγουμένως οι κρατούμενοι έχουν εκτίσει μέρος της ποινής τους κι έχει γίνει εκτίμηση κινδύνου. Τέτοιες πρακτικές ακολουθούν η Μάλτα, η Ρουμανία, η Λιθουανία.
Άλλες παρέχουν τη δυνατότητα εκπαίδευσης των κρατουμένων μέσα από τις φυλακές μέσω υπολογιστή, ακόμη και με ελεγχόμενη πρόσβαση στο Ίντερνετ. Ηλεκτρονική εκπαίδευση ή δι’ αλληλογραφίας έχουν η Γερμανία, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Νορβηγία, η περιφέρεια της Καταλονίας.
Σουηδία: Κέντρα εκπαίδευσης στις φυλακές
Ένα από τα πιο πρωτοποριακά προγράμματα εκπαίδευσης κρατουμένων υλοποιείται στη Σουηδία. Σε όλες τις φυλακές υπάρχει κέντρο εκπαίδευσης με έναν ή περισσότερους διδάσκοντες, εξοπλισμένο μ’ έναν χώρο υπολογιστών ενώ οι κρατούμενοι έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε περισσότερους από 130 τομείς εκπαίδευσης.
Εκπαιδευτικό σκοπό, αλλά και πρόβλεψη επικοινωνίας με τους συγγενείς τους έχει η παροχή Ίντερνετ στη Νορβηγία. Ωστόσο η χρήση του Διαδικτύου ελέγχεται από τους υπευθύνους των φυλακών.
Στη Βρετανία το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο υλοποιεί στις φυλακές το πρόγραμμα «virtual campus», όπου οι κρατούμενοι έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό.
Σημειώνεται ότι σε πολλές χώρες εκφράζονται επιφυλάξεις για την εκπαίδευση μέσω υπολογιστών και Ίντερνετ, όπως αναφέρουν τα Νέα. Διατυπώνονται ανησυχίες για το πώς θα χρησιμοποιηθεί ένας υπολογιστής από κρατούμενο.
Οι δύο πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζονται τα δικαιώματα των κρατουμένων στην εκπαίδευση είναι η οδηγία του Συμβουλίου της Ευρώπης του 1989 (η 12η) που προβλέπει τους τρόπους και τη σκοπιμότητα της χορήγησης εκπαιδευτικών αδειών. Και ο δεύτερος, οι ευρωπαϊκοί σωφρονιστικοί κανόνες του 2006 που προβλέπουν δικαιώματα στην εκπαίδευση των κρατουμένων και χορήγηση αδειών. Όσον αφορά την Ελλάδα, είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζεται το θέμα εκπαίδευσης κρατουμένου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω αλληλογραφίας ή υπολογιστών (e-learning).
Τι γίνεται στην Αμερική
Προγράμματα εκπαίδευσης στις φυλακές υλοποιεί το Πανεπιστήμιο Κορνέλ στην Αμερική. Όμως, οι κρατούμενοι-φοιτητές δεν παίρνουν άδειες για να παρακολουθήσουν τα μαθήματα αλλά πηγαίνει το πανεπιστήμιο στη φυλακή. Επισκέπτες καθηγητές του Κορνέλ παραδίδουν μαθήματα στους φυλακισμένους που βρίσκονται κοντά στο Πανεπιστήμιο. Άλλα 12 παρόμοια προγράμματα υλοποιούνται στις ΗΠΑ. Στο παρελθόν η κυβέρνηση χρηματοδοτούσε 350 προγράμματα εκπαίδευσης στους κρατουμένους σε 37 πολιτείες. Από το 1995 και μετά αποφασίστηκε περιορισμός των κονδυλίων με αποτέλεσμα ο αριθμός των προγραμμάτων σήμερα να έχει μειωθεί.
Έρευνα έχει δείξει ότι οι κρατούμενοι που συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης στις φυλακές των ΗΠΑ έχουν 43% λιγότερες πιθανότητες να επιστρέψουν εκεί μετά την αποφυλάκισή τους.
