-Γέροντα, πως γίνεται, ένώ νιώθω την αδυναμία μου, να δικαιολογούμαι;
Δεν ένιωσες την αδυναμία σου, γι’ αυτό δικαιολογείσαι. Αν την είχες νιώσει, δεν θα δικαιολογούσες τον εαυτό σου.
Αγαπούμε τον εαυτό μας δεν θέλουμε να δυσκολευτούμε, δεν αγαπούμε τον κόπο. Θέλουμε πολλές φορές χωρίς κόπο να αποκτήσουμε περιουσία. Τουλάχιστον να αναγνωρίσουμε ότι, έτσι όπως αντιμετωπίζουμε τα πράγματα, δεν πάμε καλά πνευματικά και να ταπεινωθούμε. Άλλα ούτε κόπος ούτε αναγνώριση υπάρχει.
– Μπορεί κάποιος να μελέτα, να εξετάζη τον εαυτό του και να τον δικαιολογή;
Όποιος μελετά σωστά τον εαυτό του δεν τον δικαιολογεί. Καί βλέπεις, είναι μερικοί έξυπνοι, τετραπέρατοι, που κάνουν τελικά τις μεγαλύτερες ανοησίες. Γιατί είναι και το βόλεμα. Πως με βολεύει, πως με εξυπηρετεί εμένα.
– Γέροντα, αυτός που δικαιολογείται δεν βλέπει τις πτώσεις του στον αγώνα;
Ο,τι και αν κάνη, τον ξεγελά ο διάβολος και τα δικαιολογεί όλα, το θέλημα, το πείσμα, τον εγωισμό, το ψέμα.
– Δεν θα τον βοηθούσε να καθρεφτίζη τον εαυτό του στα Πατερικά βιβλία, και κυρίως στην Αγία Γραφή;
Γιά έναν που σκέφτεται σωστά, πνευματικά, λύνονται όλα τα προβλήματα μέσα άπό την Αγία Γραφή και τα Πατερικά βιβλία. Τα βλέπει μέσα εκεί ξεκάθαρα. Έναν όμως που δεν κάνει εργασία πνευματική και η ψυχή του δεν είναι εξαγνισμένη, δεν τον βοηθάει ούτε η Αγία Γραφή, γιατί όλα τα ερμηνεύει ανάποδα. Καλύτερα είναι να λέη τον λογισμό του στον πνευματικό του και να μην έρμηνεύη μόνος του αυτά που διαβάζει. Αν διάβαση λ.χ. Παλαιά Διαθήκη, μπορεί να έρμηνεύση πονηρά αυτά που θα διάβαση και να μολυνθή. Έχω προσέξει, μερικοί παίρνουν κάτι άπό τα πνευματικά που διαβάζουν και το ερμηνεύουν όπως τους βολεύει.
Δεν είναι ότι δεν τους κόβει η δεν καταλαβαίνουν αυτά που διαβάζουν, τα ερμηνεύουν όμως έτσι, για να δικαιολογήσουν τον εαυτό τους. Φοβερό πράγμα! Αλλά και τα πνευματικά που ακούν, εχω καταλάβει, σπάνια τα πιάνουν σωστά. Λέω, ας υποθέσουμε, ένα περιστατικό, για να τονίσω κάτι. Ένώ εγώ άλλο θέλω να τονίσω, μερικοί ψάχνουν να βρουν κάτι άπό όλο το περιστατικό, για να πιαστούν και να δικαιολογήσουν ένα κουσούρι, ένα σφάλμα τους, για να αναπαύσουν δηλαδή τα πάθη τους. Δεν σκέφτονται ότι αυτός, για τον όποιο κάτι ανέφερα, δεν πρόσεξε και κατέληξε εκεί που κατέληξε, άλλα λένε: αφού υπάρχουν άνθρωποι σε τόσο άσχημη κατάσταση, τότε εμείς είμαστε πολύ καλά, και έτσι δικαιολογούν τον εαυτό τους. Άπό δικαιολογίες ο διάβολος βρίσκει ένα σωρό.
Όποιος δικαιολογεί τον εαυτό του, ανάπαυση δεν βρίσκει. Δεν έχει παρηγοριά. Αυτόν που δικαιώνει τον εαυτό του, ο εαυτός του τον δικαιώνει; Ο εαυτός του, η συνείδηση του, δεν τον δικαιώνουν, και δεν έχει ανάπαυση. Αυτό δείχνει ότι φταίει. Πως τα έχει κανονίσει ο Θεός! Έδωσε στον άνθρωπο Έδωσε στον άνθρωπο την συνείδηση, φοβερό! Μπορεί να επιτυχή κάποιος αυτό που θέλει είτε με βάρβαρο τρόπο είτε με πονηριά είτε με κολακεία, αλλά ανάπαυση δεν θα βρη. Άπό αυτό μπορεί μόνος του να διαπίστωση ότι δεν βαδίζει καλά. Όταν κάποιος δέχεται την αδικία, είναι σαν να παίρνη μια πνευματική περιουσία και χαίρεται. Ένώ, όταν δικαιώνη τον εαυτό του, είναι σαν να ξοδεύη κάτι άπό την περιουσία του και δεν νιώθει χαρά. Θέλω να πω, δεν έχει την πνευματική ανάπαυση που θα είχε, αν δεν δικαίωνε τον εαυτό του. Πόσο μάλλον όταν δεν έχη δίκαιο και δικαιώνη τον εαυτό του!
Όργή Θεού μαζεύει, γιατί τότε είναι ένα αρπαγμα σπαταλάει μια περιουσία που του δίνεται. Βρίσκει ανάπαυση αυτός που σπαταλάει; Με την δικαιολογία κανείς τυφλώνεται. Ακόμη και άνθρωπο να σκοτώση, τον δικαιολογεί ο διάβολος. Πως τον ύπέμεινες τόσον καιρό; του λέει. Έπρεπε να τον είχες σκοτώσει νωρίτερα. Και μπορεί να θέλη να πάρη και μισθό άπό τον Χριστό για τα λίγα χρόνια που ύπέμεινε! Κατάλαβες; Έκεί φθάνει!
– Αφού, Γέροντα, αυτός που δικαιολογείται ταλαιπωρείται, γιατί δέχεται αυτό το βάσανο της συνειδήσεως;
Είναι η συνήθεια. Γιά να την κόψη, χρειάζεται θέληση. Και πρέπει να μάθη όχι μόνο να μη δικαιολογήται, άλλα και να τοποθετήται σωστά. Αν δεν δικαιολογηθη, αλλά μέσα του πιστεύη ότι τον αδίκησαν, τότε είναι χειρότερα. Γιατί, αν δικαιολογηθη, θα του πη και ο άλλος κάτι και θα μπόρεση έτσι να γνωρίση τον εαυτό του και να βγη από την πλάνη. Αλλιώς, μπορεί να μη μιλάη, αλλά μέσα του να λέη: έχω δίκιο, όμως δεν μιλάω, γιατί έχω ανωτερότητα, και να παραμένη στην πλάνη.
