Για το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ – Υπό του Γέροντος Μαξίμου Ιβηρίτου
Η Αγία Γραφή, τόσον η Παλαιά όσον και η Καινή Διαθήκη, αναφέρονται εις
έκτατα θαυμαστά γεγονότα και συμβάντα, υπερκείμενα της τάξεως των συνήθων
φυσικών φαινομένων, μη εξηγουμένων διά μόνης της συνδρομής των δυνάμεων της
φύσεως.
Ταύτα σχετίζονται προς την θρησκευτικήν διδασκαλίαν, της οποίας επιβεβαιούν
τήν αλήθειαν, η προς αποστολήν προσώπων από Θεού κεκλημένων, των οποίων
αποδεικνύεται η θεία κλήσις και αποστολή. Είναι δε ταύτα έργα της Θείας
παντοδυναμίας, ενεργούσης αμέσως η εμέσως.
Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός επεσημοποίει την διδασκαλίαν του διά σειράς προδήλων
σημείων, τα οποία υπερέκειντο αυτών των φυσικών δυνάμεων και ήσαν τόσον
πραγματικά και πρόδηλα διά τους έχοντας αγαθήν και απροκάληπτον την διάθεσιν,
όσον και θεοπρεπή εις τον τρόπον της επιτελέσεως.
Ταύτα εποίει ο Κύριος τη ιδία εξουσία εργαζόμενος, η του Πατρός ποιούντος δι’
αυτού τα έργα, η διά του Πνεύματος του Θεού επιτελών αυτά, η δακτύλω Θεού
ενεργών ταύτα. Οι Απόστολοι επίσης ενήργουν εν ονόματι του Ιησού, η του Κυρίου
Ιησού συνεργούντος, η του Θεού εν ονόματι του Ιησού ενεργούντος τα έργα ταύτα.
Εις εν Στιχηρόν Αναστάσιμον των Αίνων της Οκτωήχου εις ήχον πλ. α΄, ψάλλομεν:
«… πεφανέρωται δε τα θαύματα τοις προσκυνούσιν εν πίστει το μυστήριον». Τούτο
συνάδει και με τα γραφόμενα του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως του εν Αιγίνη,
λέγοντος ότι ο Θεός αποκαλύπτεται εις τους καλοπροαιρέτους τη καρδία.
Σχετικόν είναι και το «μωραίνει Κύριος όν βούλεται απωλέσαι», το οποίον δεν
απέχει πολύ από από την αρχαίαν αντίληψιν όπως αναφέρεται εις τον Ευριπίδην
καί αποτυπούται εις τους στίχους του Σοφοκλέους (Αντιγόνη, στ΄. 620-623), ότι <ο Θεός σκοτίζει το μυαλό εκείνου τον οποίον θέλει να οδηγήση εις την συμφοράν>·
ούτε απέχει πολύ από τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, λέγοντος ότι «όν θέλει
ελεεί, όν δε θέλει σκληρύνει (Ρωμ. θ΄, 18).
Το θαύμα είναι δώρον της πίστεως και της γνώσεως του Θεού. Δεν ερμηνεύεται με
τήν λογικήν και δεν διέπεται υπό ανθρωπίνων νόμων, διότι είναι απόρῥοια της
Θεϊκής φύσεως, την οποίαν ωρισμένοι δεν έχουν συναντήσει εις τον έσωθεν αυτών
κόσμον.
Πλήθος θαυμάτων καλύπτουν αναριθμήτους σελίδας της ιστορίας του ανθρωπίνου
γένους, και εν προκειμένω της καθ’ ημάς εκκλησιαστικής ιστορίας, αποτυπουμένης
εις τα συγγράμματα των Αγίων ημών Πατέρων, τους Βίους των Αγίων, και επί το
γενικώτερον εις τας μνήμας και την ζωήν των ευσεβών χριστιανών.
Εις τους παλαιοτέρους χρόνους, εκτός από τα παροδικά θαύματα, υπήρχον
θαύματα συνεχή και οφθαλοφανή εις πάντας, και τούτο προς στερέωσιν της
πίστεως. Πολλά δε εξ αυτών έπαυσαν, επειδή δεν ήσαν άξιοι να τα βλέπουν οι
άνθρωποι, η διά το ότι δεν επεθύμουν να τα βλέπουν, επειδή τους προεκάλουν
έλεγχον.
✓ Το Άγιον Φως εις τον Πανάγιον Τάφον των Ιεροσολύμων:
Το Άγιον Φως, το οποίον Χάριτι Θεού αναδύεται από τον Πανάγιον Τάφον την
ώραν της Ακολουθίας της Αναστάσεως του Κυρίου, το εσπέρας του Μεγάλου
Σαββάτου. Πρόκειται διά παλαιόν και διαχρονικόν Θαύμα, το οποίον είναι
καταγεγραμμένον υπό πολών ιστορικών. Η αρχαιοτέρα γραπτή μαρτυρία
απαντάται το 930 [= μαρτυρία Αρέθα] ( βλ. εκτενέστερον, Μαξίμου (Μοναχού)
Ιβηρίτου Ν., Χριστιανικόν Θησαύρισμα, Άγιον Όρος Άθω 2023, σελ. 325 κ.ε.).
<Το Άγιον Φως εις τον Πανάγιον Τάφον έχει πολλάς μορφάς και εκφάνσεις.
Συχνάκις εμφανίζεται ο Τάφος να είναι τετυλιγμένος εις φλόγας η να εκπέμπη
Φως, ενώ άλλας φοράς εμφανίζεται μία φωτεινή λευκή σφαίρα, ως είς υπέρλαμπος
Ήλιος, όστις αρχικώς αιωρείται άνωθεν του Κουβουκλίου του Τάφου, και εν
συνεχεία εισέρχεται εις το εσωτερικόν του.
<Περί του μεγάλου τούτου Θαύματος ουδεμία αμισβήτησις υπάρχει, και όσοι
επεχείρησαν να το διαψεύσουν εκινήθησαν ορθολογιστικώς, η και δι’ άλλους
προφανώς ανιέρους σκοπούς [= αποστομωτικάς απαντήσεις περί αυτού έχει δώσει
διαδικτυακώς ο Αρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος Μουλατσιώτης].
< Ο Θεός, λοιπόν, αποκαλύπτεται εις τους καλοπροαιρέτους, και ουχί εις όσους
επιχειρούν να ψηλαφήσουν τα αψηλάφητα, διά να ικανοποιήσουν την περιέργειάν
των και μόνον. Αυτό δε «τό Πνεύμα όπου θέλει πνεί» [= το Άγιον Πνεύμα πνέει
όπου θέλει, όποτε θέλει, και δεν εκβιάζεται το Θείον] (Ιωάν. γ΄, 8).
< Συμβαίνει πολλάκις καθ’ ην ώραν προσκυνηνούν πολλοί άνθρωποι τα ιερά
λείψανα, ωρισμένοι να αισθάνωνται ευωδίαν και άλλοι ουχί. Το ίδιον και εις τον
Πανάγιον Τάφον. Ωρισμένοι βλέπουν μίαν περιφερομένην λευκήν φωτεινήν
σφαίραν εντός του Πανσέπτου Ιερού Ναού και αυτομάτως να ανάπτωνται κηρία
καί κανδήλαι, και άλλοι να μη οσφραίνωνται και να μη αντιλαμβάνωνται ουδέν.
Αι κινούμεναι κανδήλαι εις τον Πατριαρχικόν θρόνον της ΚΠόλεως:
Συμφώνως με τον ιστορικόν Γεώργιον Παχυμέρην, εις τον θρόνον όπου ετοποθετείτο
ο νεοεκλεγείς Πατριάρχης ΚΠόλεως υπήρχον κρεμάμεναι κανδήλαι, αι οποίαι,
«νηνεμίας γάρ ούσης, εκείναι, τελουμένων των ύμνων εσείοντο». Τούτο, «ως σημείον
σύνηθες», παρετηρήθη εις τας αναρῥήσεις των Πατριαρχών: Αρσενίου, Γρμανού Β΄,
Ιωσήφ Β΄, Ιωάννου ΙΑ΄, Γρηγορίου Β΄ και Αθανασίου Α΄, ήτοι από του 1255 και
εντεύθεν (βλ. II IS: PG 144, 163, 166).
< Το εν λόγω θαυμαστόν φαινόμενον με τας κινήσεις των κανδηλών παρετηρήθη εις
τάς αναρῥήσεις των ανωτέρω Πατριαρχών, οι οποίοι ήσαν άξιοι. Εις δύο όμως
Πατριάρχας δεν εκινήθησαν, και έκτοτε «χείρες ασεβών» τας έπαυσαν.
✓ Η Θαυματουργός Εικών της Παναγίας Πορταϊτίσσης:
Εις το ιστορικόν της Παναγίας Πορταϊτίσσης της Ιεράς Μονής Ιβήρων αναφέρεται
τό εξής: ότε το 1004 αφίχθη θαυμαστώς η Θαυματουργός Εικών έναντι της Μονής
καί ακολούθως παρεδόθη εις αυτήν υπό του Οσίου Γαβριήλ του Ίβηρος,
βαδίσαντος επί της θαλάσσης, μετεφέρθη κατόπιν εις την Μονήν και ετοποθετήθη
εις τον Κεντρικόν Ιερόν Ναόν του Τιμίου Προδρόμου της τότε Κλημεντίου Μονής.
< Εις την συνέχειαν η Εικών ανεχώρησεν αοράτως και εστάθη εν τώ αέρι ύπερθεν
τής θύρας της Μονής. Αλλ’, επειδή το θαύμα τούτο δεν συνέφερε προφανώς να
είναι ορατόν εις πάντας, διά την ανθρωπίνην αναξιότητα, επέτρεψεν η Κυρία
Θεοτόκος εις χείρας ανθρωπίνας να την παραλάβουν και να την τοποθετήσουν εις
ασφαλές μέρος παρά την είσοδον της Μονής, προς κοινήν προσκύνησιν.
✓ Το αυτοφυές μανιτάριον των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων εις την Ιεράν
Μονήν Ξηροποτάμου:
Ανήμερον της εορτής των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων († 9/22 Μαρτίου) εις
τήν εορτάζουσαν Ιεράν Μονήν Ξηροποτάμου εβλάστανεν αυτοφυές μανιτάριον με
τεσσαράκοντα κεφαλάς, το οποίον μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας εκόπτετο
καί διεμοιράζετο εις τους προσκυνητάς ως αντίδωρον. Το θαύμα τούτο έπαυσεν, ότε
οι Ξηροποταμηνοί συνελειτούργησαν με τους Δυτικούς το 1279/1280, επί
Πατριαρχίας του Λατινόφρονος Πατριάρχου ΚΠόλεως Ιωάννου Βέκκου.
< Σχετικόν είναι και το θαύμα με τον μαρμαρώδη λίθον, επί του οποίου
κατεκόπησαν τώ καιρώ εκείνω διά πελέκεως αι κεφαλαί πολλών Καρεωτών
Μαρτύρων [= ανθενωτικών Πατέρων]. Ο λίθος ούτος ευρισκόμενος άλλοτε παρά
τήν κόγχην του Ιερού Βήματος έξωθεν του Πρωτάτου των Καρεών, και όστις
σήμερον φυλάσσεται περιπεφραγμένος παρά την βορείαν είσοδον του Ιερού Ναού,
δέν εκαλύπτετο υπό χιόνος εν καιρώ χειμώνος, καίτοι ήτο εκτεθειμένος εν υπαίθρω.
Πρώτου του Αγίου Όρους Άθω. Την
Τρίτην 18 Νοεμβρίου 1981 είχομεν την ευλογίαν να παραστώμεν και να λάβωμεν
μέρος εις την ανακομιδήν του ευωδιάζοντος σκηνώματός του, το οποίον είχε ταφή
εντός της Λιτής του Ιερού Ναού του Πρωτάτου.
✓ Το μύρον του Αγίου Νικολάου του Στρειδά εις την Ιεράν Μονήν Σταυρονικήτα:
Εις την Ιερά Μονήν του Σταυρονικήτα ευρίσκεται η Θαυματουργός Εικών του
Αγίου Νικολάου του Στρειδά, έργον του 13ου αιώνος. Αύτη ανελκύσθη εκ της
θαλάσσης υπό των πατέρων της Μονής κατά τους χρόνους της ανακαινίσεως αυτής
υπό του Πατριάρχου Ιερεμίου του Α΄.
< Ο λόγιος Γαβριήλ Σταυρονικητιανός εις την Περιγραφήν της Μονής το 1910,
αναφέρει τα εξής: «Κατά την επέτειον εορτήν του Αγίου Νικολάου [† Δεκεμβρίου
6/19] παράδοξον συμβαίνει φαινόμενον· ο δεξιός κίων, ενώ είναι τοποθετημένη η
Εικών του Αγίου, ψαλλομένου του Χερουβικού ύμνου γίνεται κάθιδρως και
διατηρείται εν τοιαύτη καταστάσει μέχρι τέλους της Θείας Λειτουργίας. Του
τοιούτου φαινομένου πολλάκις αυτόπτης εγενόμην και ταις ιδίαις μου χερσί τον
κάθιδρον κίονα εψηλάφησα. Το παράδοξον δε τούτο θαύμα τινές μέν λέγουσι ότι
προοιωνίζει δυστυχήματα διά την Μονήν, τινές δε ότι τούτο γίνεται προς ανάμνησιν
τού γεγονότος θαύματος της εκ της θαλάσσης εξαχθείσης Ιεράς Εικόνος».
< Το ίδιον επιβεβαιοί το 1957 και νεώτερος συγγραφεύς λέγων: «… δι’ ο και φέρει η
Εικών αύτη κατά το μέτωπον αποτύπωμα θαλασσίου οστράκου, όθεν έρῥευσεν αίμα
κατά την αποκόλλησιν του οστράκου, εξακολουθεί δε να ῥέη εκ του αποτυπώματος
τούτου ιδρώς, οσάκις μέλλει να συμβή λυπηρόν τι εις την Μονήν (βλ. Μουστάκα
Χρυσοστόμου (Αρχιμανδρίτου), Το Άγιον Όρος Άθω, εκδοτικός οίκος «Αστήρ»,
Αθήναι 1957, σελ. 134). Έκτοτε, εξ όσων γνωρίζομεν, ουδεμία συγγραφική
καταγραφή εγένετο περί του ανωτέρω εξαισίου συμβάντος.
✓ Το μύρον του Οσίου Θεοφίλου του Μυροβλύτου († Ιουλίου 8) εις την
Παντοκρατορινήν Καλύβην του Αγίου Βασιλείου Καψάλας.
Ο Όσιος Θεόφιλος εκοιμήθη το 1548 και ετάφη ένδον του Ιερού Ναού, κάτωθεν
τής αψίδος του Ιερού Βήματος. Συμφώνως με μαρτυρίας αυτοπτών και ιδία την
δοθείσάν μοι υπό του μακαριστού Καρεώτου Ιεροδιακόνου και Πρωτοψάλτου
Διονυσίου Φιρφιρή (†1999), μέχρι των αρχών του 1900 υπήρχεν εις τον εξωτερικόν
τοίχον καλαμένιος σωλήν, προς περισυλλογήν μύρου, το οποίον έρῥεεν εκ του ιερού
του λειψάνου. Η εκροή του μύρου έπαυσε και η θυρίς εκλείσθη υπό του Ῥουμάνου
Γέροντος Φανουρίου (†1986), εγκαταβιούντος εν καιρώ εις Καλύβην ταύτην, όστις
καί με διεβεβαίωσεν ο ίδιος περί το 1980 ότε τον επεσκέφθην
✓ Το μύρον του Οσίου Νείλου του Μυροβλύτου εις τον <Άγιον Νείλον>:
Ο Όσιος Νείλος ο Μυροβλύτης (Νοεμβρίου 12 και Μαΐου 7) ησκήτευσε κατά τα
έτη 1601-1651 εντός Σπηλαίου εις το ακρότατον μέρος του Αγίου Όρους, επί
αποκρήμνου τοποθεσίας υπερκειμένης της θαλάσσης περί τα 60 μέτρα. Μετά την
οσιακήν κοίμησίν του ανέβλυσεν εκ του τάφου του μύρον, το οποίον εν είδη ῥυακίου
κατήρχετο επί πολλά έτη εις την θάλασσαν.
< Η ῥοή του όμως έπαυσε κατόπιν προσευχής του Οσίου Ακακίου του
Καυσοκαλυβίτου (†1730), ένεκα των φιλονικειών, σκανδάλων και φόνων ακόμη, τα
οποία συνέβαινον τώ καιρώ εκείνω μεταξύ των διαφόρων καπεταναίων και
ναυτικών, οι οποίοι έσπευδον με τα καΐκια των διά να το παραλάβουν και να το
πωλήσουν εις τους χριστιανούς. Έκτοτε μόνον τα ίχνη της ῥοής του μύρου
διακρίνονται επί των βράχων, όπου διήρχετο και κατέληγεν εις την θάλασσαν.
✓ Η Θαυματουργός Κανδήλα της Ιεράς Μονής Μονής Ιβήρων:
Ύπερθεν της Ωραίας Πύλης του Καθολικού της Ιεράς Μονής Ιβήρων ανήρτηται
βαρυτάτη αργυρά κανδήλα, η οποία άλλοτε έκαιεν έμπροσθεν της Παναγίας
Πορταϊτίσσης εις το ιδιαίτερον αυτής Παρεκκλήσιον και μετεφέρθη εις το
Καθολικόν, πιθανόν μετά την Ελληνικήν επανάστασιν του 1821.
< Αύτη ανατρέπει τον νόμον της βαρύτητος και κινείται εκτάκτως και
απροσδιορίστως, κατά τριών ειδών κινήσεις: μίαν οριζοντίαν, μίαν κάθετον και μίαν
κυκλικήν προς το τέμπλον. Αι κινήσεις αύται έχουν καταγραφή εις το Αρχείον της
Μονής από του 1865 και εντεύθεν.
< Συφώνως με την παλαιάν Ιβηριτικήν παράδοσιν, όταν η ιερά αύτη Κανδήλα
κινήται εις καθημερινάς ημέρας, σημαίνει ότι κάτι τι κακόν θα συμβή εις την
Μονήν, το Άγιον Όρος η τον κόσμον γενικώς, πράγμα το οποίον ερμηνεύεται εκ
τού αποτελέσματος· ενώ εάν κινήται εις Δεσποτικάς η Θεομητορικάς ημέρας,
πιστεύεται ότι η ιδία Υπεραγία Θεοτόκος ευρίσκεται εν τώ Ιερώ Ναώ (= το
Καθολικόν) συνεορτάζουσα και πανηγυρίζουσα μεθ’ ημών.
<Το Θαύμα της κινουμένης Ιβηριτικής Κανδήλας είναι εντυπωσιακόν, και
προφανώς εκ των ολίγων οφθαλμοφανών τοις πάσι εις το Αγιώνυμον Όρος του
Άθω κατά την σήμερον ημέραν. Δηλοί σαφώς την διαχρονικήν Θείαν παρουσίαν
καί την ευλογίαν της Οικοδεσποίνης Παναγίας Πορταϊτίσσης, η οποία μας έχει
διαβεβαιώσει, ότι: «όσον θα με βλέπητε εις την θέσιν μου, το έλεός μου και η χάρις
μου δεν θα λείψη αφ’ υμών…» !
Ομολογουμένως, η χάρις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και της Υπεραγίας
Δεσποίνης ημών Θεοτόκου, τον οποίον εις τας τιμίας αυτής Εικόνας βαστάζει ως
νήπιον εν αγκάλαις, είναι δεδομένη προς όλους τους ευσεβείς ορθοδόξους
χριστιανούς, και τα υπ’ αυτών τελούμενα Θαύματα, όπως και τα υφ’ όλων των
Αγίων, αποτελούν παρηγορίαν και ελπίδα διά τα μέλλοντα συμβήναι εν Ουρανοίς.
Εκείνο όμως το οποίον πρέπει να προσεχθή ενταύθα είναι το εξής: Ο Απόστολος
Παύλος, νουθετών τον ακόλουθον και βοηθόν του Τιμόθεον, του γράφει εις την
δευτέραν προς αυτόν Επιστολήν του, ότι «πονηροί δε άνθρωποι και γόητες
προκόψουσιν επί το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι…», και τον προτρέπει να
μένη ακλόνητος εις εκείνα τα οποία έμαθε και εβεβαιώθη περί της εν Χριστώ ζώσης
αληθείας εκ της μεταξύ των συναναστροφής (Τιμ. γ΄ 13).
Πράγματι, μεταξύ των ανθρώπων κινείται ως πνεύμα ακάθαρτον και ο Διάβολος,
όστις διά των οργάνων του πολεμεί την αλήθειαν και δημιουργεί ενίοτε ψεύτικα
θαύματα, διά να πλανήση τον κόσμον και να θέση εις αμφισβήτησιν την
Χριστιανικήν αλήθειαν.
Ο ίδιος μάλιστα, καθώς μας προειδοποιεί η Αγία Γραφή, εις τα έσχατα θα ποιή
σημεία και τέρατα, ώστε να πλανήση ακόμη και τους εκλεκτούς. Προς τούτο
χρειάζεται ιδιαιτέρα προσοχή και προσευχή, εγρήγορσις και βίου καθαρότης, διά να
διακρίνωμεν τας ενεργείας του Διαβόλου από τας ενεργείας του Θεού, πάντοτε με
τήν βοήθειαν ενός εγκρίτου και πεπειραμένου Πνευματικού.
[8.3.2024]
