Αγιορείτικα παράδοξα

Αναγνώστης μας, τακτικός επισκέπτης του Αγίου Όρους, μας έστειλε επιστολή, την οποία δημοσιεύουμε εδώ, πιστοί στις αρχές της πολυφωνίας και του πλουραλισμού. Ο ίδιος μας παρακάλεσε να παραμείνει ανώνυμος και εμείς σεβαστήκαμε την επιθυμία του. Η επιστολή έχει ως εξής:

«Αγαπητέ κύριε Διευθυντά,
Επισκέπτομαι το Άγιον Όρος σχεδόν ανελλιπώς, εδώ και τριάντα χρόνια, από το 1987.
Το τελευταίο διάστημα, τόσο εγώ, όσο και άλλοι φίλοι μου πραγματικοί φιλοαγιορείτες επί δεκαετίες, βλέπουμε δημοσιεύματα, παράδοξα για τα μάτια και τα αυτιά μας πράγματα, και μάλιστα από «υψηλόβαθμο» Αγιορείτη, να παρουσιάζουν μία εικόνα η οποία δεν έχει σχέση με την αγιορειτική πραγματικότητα, και μάλιστα αυτή η παραποίηση της αλήθειας να επαινείται από ορισμένους αναγνώστες ως δήθεν «θαρραλέα έκφραση της αλήθειας».

Και εξηγούμαι:
Για πρώτη φορά μαθαίνω από το ίντερνετ ότι στο Άγιον Όρος υπάρχουν «αγροτικά» και «επιχειρηματικά» μοναστήρια, «παραδοσιακοί» μοναχοί που πιάνουν την τσάπα και τον μαλά, και άλλοι «νεωτεριστές», που όλη την ημέρα είναι στα κομπιούτερ! Όμως σε όσα μοναστήρια έχω πάει στο Άγιον Όρος δεν έχω βρει κανένα που να μην έχει αγροτική ζωή. Παντού, και μάλιστα σε αυτά τα μοναστήρια που κατηγορούνται ως «επιχειρηματικά», υπάρχουν χωράφια και δένδρα, λίγα ή περισσότερα, ανάλογα με την μορφολογία του τόπου, που εξάλλου δεν έχει και πολλή καλλιεργήσιμη γη. Παντού βρήκα και μοναχούς να τσαπίζουν, να σκάβουν, να χύνουν τον ιδρώτα τους στην γη για να καλύψουν τις ανάγκες της μονής τους. Φυσικά υπάρχουν και μοναχοί που διακονούν σε γραφεία με κομπιούτερ, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι αυτοί κοπιάζουν λιγότερο από αυτούς που σκάβουν την γη ή ότι και αυτοί, όταν θα έλθει η ώρα, δεν θα γίνουν κηπουροί και σκαφτιάδες. Όλοι ξέρουν ότι στα μοναστήρια συνήθως δεν υπάρχουν μόνιμα διακονήματα και αυτός που την μια χρονιά είναι γραφιάς μπορεί να βρεθεί την επόμενη σκαφτιάς.

Όμως να θέσω το ερώτημα: στην παράδοση της Εκκλησίας μας μόνο «αγροτικός» μοναχισμός υπήρχε; Σε όλα τα μοναστήρια δεν υπήρχαν διάφορα διακονήματα; Δεν υπήρχαν οι κηπουροί πλάι στους καλλιγράφους; Στην Μονή Στουδίου ή στις άλλες μονές, που ήταν μέσα στις πόλεις, οι μοναχοί δεν ασχολούνταν με την αντιγραφή κωδίκων και την καλλιγραφία; Μόνο έκτιζαν και έσκαβαν (άν έκτιζαν και έσκαβαν); Οι Στουδίτες δεν ήταν παραδοσιακοί; Πόσα μοναστήρια κτίστηκαν με τον κόπο και το ιδρώτα των μοναχών και πόσα με πλούσιες δωρεές από βασιλείς και πλουσίους; Η Εκκλησία δεν απέρριψε ούτε τα πρώτα ούτε τα δεύτερα.

Μετά μαθαίνω ότι οι σημαίνοντες εκκλησιαστικοί και πολιτικοί επισκέπτες «κατευθύνονται» από τον Διοικητή σε συγκεκριμένα μοναστήρια. Ο καθένας που μπαίνει στο Άγιον Όρος γνωρίζει ότι κανένας δεν μπορεί να τον κατευθύνει πουθενά, αλλά αυτός διαλέγει τα μοναστήρια που θέλει να πάει, αρκεί φυσικά να τον δέχονται κι αυτά. Και εάν αυτό γίνεται με έναν απλό επισκέπτη, πολύ περισσότερο με κάποιον επίσημο.

Στα ίδια κείμενα βλέπω να ισοπεδώνονται οι εκκλησιαστικές και κοινωνικές ιεραρχίες και από την μία ο δεσπότης να θεωρείται όταν λειτουργεί ένας απλός παπάς και από την άλλη να γράφεται ότι «εγώ όπως θα δεχθώ στο μοναστήρι τον υπουργό, θα δεχθώ και τον μπαρμπα-Μήτσο»! Φυσικά αυτά ακούονται πολύ ωραία στον κόσμο. Όμως, εάν ο Δεσπότης ήταν το ίδιο με τον παπά, τότε γιατί να έχουμε τις τρεις ιερατικές βαθμίδες, διάκους, παπάδες και επισκόπους; Ας τις καταργήσουμε, να έχουμε μόνο παπάδες.

Μετά πού μιλάει το Ευαγγέλιο για κατάργηση της κοινωνικής ιεραρχίας και ότι ο Υπουργός είναι το ίδιο με τον εργάτη; Ο Χριστός δεν είπε «απόδοτε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ»; Έτσι και η Εκκλησία και οι μονές αποδίδουν σε αυτόν που κατέχει ένα πολιτικό αξίωμα την τιμή που αρμόζει στο αξίωμά του. Άλλο αυτό το πράγμα, και άλλο η αγάπη που δεν διακρίνει τον Υπουργό από τον μπαρμπα-Μήτσο, και άλλο η τελική κρίση του Κυριου, όπου ο Υπουργός και ο μπαρμπα-Μήτσος θα κριθούν το ίδιο και εκεί πλέον τα αξιώματα δεν θα έχουν καμία σημασία. Ο Χριστός, οι απόστολοι, οι άγιοι, ποτέ δεν κήρυξαν την ισοπέδωση των κοινωνικών ανισοτήτων και διακρίσεων και αξιωμάτων, αλλά την υπέρβασή τους μέσα από την βίωση της πραγματικότητας της βασιλείας των ουρανών. Ούτε επαναστάτες ήταν ούτε κομμουνιστές ούτε αναρχικοί (με την σύγχρονη έννοια του όρου). Ο λόγος του Κυρίου ότι «η δική μου βασιλεία δεν είναι από αυτόν τον κόσμο» τα λέει όλα. Και η Εκκλησία μέχρι σήμερα στους διακεκριμένους αγίους κολλάει και τους τίτλους τους: Ιωσήφ ο από Αριμαθείας βουλευτής, Κορνήλιος ο εκατόνταρχος, αγία Ελένη η βασιλομήτωρ, η αγία πριγκήπισσα Ελισάβετ της Ρωσίας, η νεομάρτυς. Το Ευαγγέλιο και η Εκκλησία διδάσκουν τον βασιλιά να φέρεται ταπεινά σαν ένας απλός εργάτης και να μην υψώνει τον εαυτό του πάνω από αυτόν· δεν διδάσκει τον μοναχό να φέρεται στον βασιλιά ή στον επίσκοπο σαν να ήταν ένας απλός εργάτης!

Μετά διάβασα δήλωση του συγκεκριμένου υψηλόβαθμου Αγιορείτη ότι έχει κουραστεί από τα διακεκριμένα πρόσωπα και δεν θέλει να έχει καμία συνάντηση μαζί τους, αλλά από την άλλη τον βλέπω και να μέμφεται δημοσίως δις τον Διοικητή του Αγίου Όρους, επειδή δεν του πηγαίνει υψηλόβαθμα εκκλησιαστικά και πολιτικά πρόσωπα!

Μετά είδα τα κείμενα αυτά να παίρνουν σβάρνα όλους τους σύγχρονους Αγιορείτες αγίους: να πετάνε αιχμές κατά του αγίου Παϊσίου, να γράφουν ότι ο Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ μιλούσε από το μυαλό του και εξέτρεφε κατασκόπους, να κατηγορείται ο Γέροντας Εφραίμ στην Αριζόνα κ.λπ. κ.λπ. Και ήθελα να ρωτήσω: ακόμη και αλήθεια να είναι όλα αυτά που γράφει ο συγκεκριμένος Αγιορείτης, αν και γνωρίζω ότι είναι φαντασιώσεις, δεν βρήκε κανένα καλό σε αυτούς τους ανθρώπους να το γράψει: δεν βρήκε αδιάλειπτη προσευχή, σκληρή άσκηση, ανυπόκριτη αγάπη, αυτοθυσία και αυταπάρνηση, αφοσίωση στον Θεό, διακονία στον άνθρωπο;

Μέχρι και ο φωτισμένος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, που τον σεβάστηκαν και οι μεγαλύτεροι άθεοι, εγχώριοι και εξωτερικοί, δεν γλίτωσε από την πένα του λαϊκισμού: αντιπαραδοσιακός, αντιλειτουργικός, ιδιότροπος κ.λπ.. Απλά θα ήθελα να βάλω από την μία πλευρά το πνεύμα και το έργο του Αναστασίου, που ενέπνευσε τον σεβασμό σε έναν λαό που πέρασε μισό αιώνα χωρίς να ακούσει τίποτε για τον Χριστό, και από την άλλη το μίσος και τον ρατσισμό που εμπνέει συλλήβδην, χωρίς καμία διάκριση εναντίον αυτού του λαού, πρόσφατο λιβελλογράφημα, που βγήκε από την ίδια πένα του λαϊκισμού. Μπορεί να δει ο καθένας μας ποιος από τους δύο είναι πιο κοντά στην χριστιανική παράδοση.

Τέλος είδα τον ίδιο Αγιορείτη να αποκαλεί την ιστοσελίδα σας, η οποία μέχρι πριν λίγο φιλοξενούσε τα άρθρα του, «Βλήμα», επειδή δεν δημοσίευσε άρθρο του. Μέχρι τότε η ιστοσελίδα σας ήταν καλή, όταν δεν δημοσίευσε το άρθρο του έγινε «Βλήμα»; Γιατί μέχρι τότε δεν έλεγε όσα έγραψε μετά εναντίον σας; Τόσο επιφανειακή είναι η κρίση του;

Και θα ήθελα να θέσω ένα τελευταίο ερώτημα:
Ο συγκεκριμένος Αγιορείτης δεν έχει άραγε ποτέ αναλογιστεί πόσα άστοχα «βλήματα» έχει πετάξει μέσα από τα κείμενά του εναντίον όχι απλά αθώων ανθρώπων, αλλά και σύγχρονων αγίων, πόσες ευαίσθητες συνειδήσεις και ψυχές έχει πληγώσει, πόσους λογισμούς έχει χαλάσει, πόσα ανυπόστατα πράγματα έχει γράψει δημόσια;