Άγιο Όρος: Με ισχυρό θεσμικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον συνεχίζεται η συνδρομή της Δημοκρατίας της Σερβίας στην πλήρη αποκατάσταση της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου στο Άγιο Όρος, είκοσι ένα χρόνια μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 2004.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Ο Υπουργός Πολιτισμού της Σερβίας, Νίκολα Σελάκοβιτς, βρέθηκε στη χερσόνησο του Άθω από τις 21 Ιουλίου 2025, προεδρεύοντας επίσημα στη δεύτερη σύνοδο της Κυβερνητικής Επιτροπής για το Χιλανδάρι, με φόντο την πρόοδο στα έργα αποκατάστασης και την προετοιμασία νέων παρεμβάσεων για το 2026.
Κατά την παραμονή του στο Άγιον Όρος, ο κ. Σελάκοβιτς επισκέφθηκε τα κτίρια του μοναστηριού που επλήγησαν από τη φωτιά και τόνισε πως το μεγαλύτερο μέρος των δομικών παρεμβάσεων έχει πλέον ολοκληρωθεί. Εντός του 2025, τα έργα επικεντρώθηκαν στη ζώνη θεμελίωσης και στις δομικές ενισχύσεις, υπό τη διαρκή εποπτεία της ΚΕΔΑΚ (Κέντρο Διαφύλαξης Αγιορειτικής Κληρονομιάς) και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Ειδική αναφορά έκανε στη συνδρομή των ειδικών από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, επισημαίνοντας ότι «η συμβολή του καθηγητή Κωνσταντίνου Κατακάλου και του Προέδρου του Μηχανικού Επιμελητηρίου Κεντρικής Μακεδονίας Ηλία Περκινίδη ήταν καθοριστική για την ποιότητα και τη στατικότητα των έργων που παραδόθηκαν». Η αποστολή από τη Σερβία, μαζί με την ελληνική ομάδα εμπειρογνωμόνων, επιθεώρησαν τα σημεία όπου είχαν ολοκληρωθεί οι αναστηλωτικές εργασίες και προανήγγειλαν επόμενες φάσεις παρέμβασης στα παρεκκλήσια του Αγίου Σάββα και του Αγίου Δημητρίου.
Σημαντική δυσκολία στην πρόοδο των εργασιών αποτέλεσε το έντονο σεισμικό φαινόμενο της περιόδου 2024–2025, με πάνω από χίλιες σεισμικές δονήσεις να καταγράφονται στην ευρύτερη περιοχή. Παρ’ όλα αυτά, όπως επισήμανε ο Σέρβος υπουργός, η αποκατάσταση συνεχίστηκε με επιμονή και ηθική δέσμευση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Στο επίκεντρο της κυβερνητικής ατζέντας για το 2026 τίθενται νέα κεφαλαιουχικά έργα, κυρίως η ανάπτυξη της οικονομικής ζώνης του μοναστηριού, καθώς και η ανέγερση σύγχρονου σκευοφυλακίου. Το νέο σκευοφυλάκιο θα αποτελέσει θεσμικό χώρο διατήρησης της πολιτιστικής και εκκλησιαστικής κληρονομιάς της Μονής, που αριθμεί ήδη 830 χρόνια ζωής και προσφοράς στον Ορθόδοξο Σλαβικό και Ελληνορθόδοξο κόσμο.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στο ζήτημα της εκπαίδευσης εξειδικευμένου προσωπικού στον τομέα της συντήρησης και της αποκατάστασης, καθώς όπως τονίστηκε από την Επιτροπή, «δεν αρκούν τα έργα υποδομής, αν δεν επενδύσουμε στη διατήρηση των πολιτισμικών αγαθών με σταθερό και εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό».
Στο πλαίσιο αυτό, συζητήθηκε και η ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ σερβικών και ελληνικών φορέων, τόσο σε επίπεδο τεχνογνωσίας όσο και μελλοντικής συνδιαχείρισης έργων πολιτιστικής προστασίας. Σύμφωνα με πηγές του Υπουργείου Πολιτισμού, οι συζητήσεις βρίσκονται σε καλό δρόμο, ενώ και η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και στηρίζει ενεργά την προσπάθεια αναστήλωσης.
Από το 2004 μέχρι σήμερα, η Σερβία έχει δαπανήσει πάνω από 2,1 δισεκατομμύρια δηνάρια για την ανοικοδόμηση της Μονής Χιλανδαρίου. Μόνο για το 2025, έχουν ήδη διατεθεί 100 εκατομμύρια δηνάρια, ενώ το κονδύλι του 2026 εκτιμάται πως θα ξεπεράσει τα 120 εκατομμύρια.
Η Ιερά Μονή Χιλανδαρίου αποτελεί διαχρονικό πνευματικό και πολιτισμικό κέντρο για τη σερβική Ορθοδοξία, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο του Άθω. Η αποκατάστασή της μετά την πυρκαγιά και τους σεισμούς επιβεβαιώνει την αντοχή της μοναστικής κοινότητας και την κοινή βούληση δύο λαών – Ελλήνων και Σέρβων – για τη διατήρηση του Αγιορείτικου χαρακτήρα και της πολιτιστικής παρακαταθήκης του τόπου.
