Προς το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ – Υπό του Γέροντος Μαξίμου Ιβηρίτου
ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΙΒΗΡΙΤΗΣ: Η Σημαία του Ελληνομακεδονικού Στρατού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Βυζαντινού Στρατού του αυτοκράτορος Νικηφόρου Φωκά και η αυτοκρατορική Σημαία της Δυναστείας των Παλαιολόγων!
Με την έλευσιν της κυριωνύμου εορτής της 25ης Μαρτίου καθ’ έκαστον έτος, η Ελληνορθόδοξος μνήμη αναζωπυρούται και λαμπρύνεται επί τα βέλτιστα, διά δύο κυρίως λόγους: Κατά πρώτον εορτάζομεν τον Ευαγγελισμόν της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, μέσω της οποίας ετελέσθησαν οικονομικώς άπαντα τα μυστήρια του Θεού Λόγου διά την ημετέραν σωτηρίαν και απολύτρωσιν, και κατά δεύτερον εορτάζομεν την απαρχήν της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας εκ του πολυετούς Οθωμανικού ζυγού.
Προς τούτο αναγόμεθα και εις τους αθανάτους ημών προγόνους και τα ιερά σύμβολα της φυλής μας, εν των οποίων είναι η ένδοξος και τετιμημένη κυανόλευκος Ελληνική Σημαία.
Ως γνωστόν, μετά την υπό του Παυσανίου δολοφονίαν του μεγαλοπράγμονος Βασιλέως της Μακεδονίας Φιλίππου του Β ́το 336 π.Χ, ενός των κυριωτάτων δημιουργών του Μακεδονικού Ελληνισμού, το ίδιον έτος εις τον θρόνον τον διεδέχθη ο εκ της Ολυμπιάδος εικοσαετής υιός του Αλέξανδρος ο Γ ́, τον οποίον η Σύνοδος Αντιπροσώπων των Ελληνικών πόλεων (πολιτειών) εν Κορίνθω εξέλεξεν ως «στρατηγόν» του κατά της Περσίας πολέμου και «αυτοκράτορα των Ελλήνων», ανανεώνουσα το σύμφωνον του 338 μεταξύ
των Ελλήνων και του πατρός του Φιλίππου του Β ́.
Κατά θείαν οικονομίαν, τα χρώματα της σημερινής Ελληνικής Σημαίας είναι τα ίδια με τας κυανολεύκους εκείνας Σημαίας του Ελληνομακεδονικού Στρατού του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μία δε εξ αυτών με βαθύ κυανούν φόντον, έφερεν εις την μέσην λευκόν μονοκέφαλον αετόν. Παρομοία ήτο και η Σημαία του Βυζαντινού Στρατού επί αυτοκράτορος Νικηφόρου Β ́Φωκά.
Επί πλέον, τα χρώματα της σημερινής Ελληνικής Σημαίας είναι τα ίδια και με την κυανόλευκον επίσημον ενδυμασίαν Βυζαντινών αξιωματούχων· καθώς και με την αυτοκρατορικήν Σημαίαν της Δυναστείας των Παλαιολόγων, με γενάρχην τον Μιχαήλ Η ́Παλαιολόγον, όστις εστέφθη αυτοκράτωρ του Βυζαντίου το 1261, και τελευταίον τον εστεμμένον το 1449 Μαρτυρικόν Κωνσταντίνον ΙΑ ́ Παλαιολόγον.
Οι Αρχαίοι Έλληνες εχρησιμοποίουν ως κοινόν σύμβολον τον « Ήλιον της Βεργίνας» ή το «Αστέρι της Βεργίνας». Αν και τούτο ήτο σύμβολον των Πανελλήνων, κατέστη όμως διάσημον ένεκα των Μακεδόνων, οίτινες το εχρησιμοποίουν ως σύμβολον της δυναστείας των Αργεαδών εις το Βασίλειον της Μακεδονίας.
Μετά την ένωσιν των Ελλήνων υπό την αρχηγείαν του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο « Ήλιος της Βεργίνας» απετέλεσε το κύριον σύμβολον της Ελληνικής Εθνογεννήσεως. Αι δεκαέξ ακτίνες του συμβόλου τούτου
αντιπροσωπεύουν τα εξής: αι τέσσαρες, τα τέσσαρα στοιχεία της φύσεως [= γη, θάλασσα, πυρ και αήρ], και αι λοιπαί τους Δώδεκα θεούς του Ολύμπου.
Η ιστορία επίσης των Βυζαντινών Σημαιών με κίτρινον φόντον και μαύρον δικέφαλον αετόν εις μέσην, είναι λίαν ενδιαφέρουσα. Ο δικέφαλος αετός είναι σύμβολον το οποίον απαντάται συχνάκις εις Οικόσημα, Εμβλήματα και Σημαίας. Το κίτρινον χρώμα της καθ’ εαυτού Βυζαντινής Σημαίας το εθέσπισεν ο Μέγας Κωνσταντίνος, αντικαθιστών το πρότερον ερυθρόν [= κόκκινον], θεωρούμενον ως ειδωλολατρικόν.
Το σύμβολον με τον δικέφαλον αετόν συνδέεται με την Βυζαντινήν αυτοκρατορίαν, καθώς και την Βυζαντινήν οικοσημολογίαν. Ο Σταυρός και η σφαίρα εις τους όνυχας του αετού αντιπροσωπεύουν την διπλήν εξουσίαν του αυτοκράτορος [= κοσμικήν και πνευματικήν], και ο δικέφαλος αετός την κυριαρχίαν των Βυζαντινών αυτοκρατόρων από την Ανατολήν μέχρι την Δύσιν.
Η μεταβυζαντινή και σύγχρονος ιστορία έχει και αύτη ιδιάζων χαρακτήρα, καθότι προβάλλει δύο σημειολογικάς χρονολογίας διά το καθ’ ημάς Ελληνικόν Έθνος: την 29ην Μαΐου 1453 και την 25ην Μαρτίου 1821. Η πρώτη συνδέεται με την πτώσιν της Βασιλευούσης και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και η δευτέρα με την επίσημον ύψωσιν του Λαβάρου της Επαναστάσεως υπό του Παλαιών Πατρών Γερμανού κατά την ημέραν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου εις την Αγίαν Λαύραν των Καλαβρύτων διά την Εθνικήν ανεξαρτησίαν των Ελλήνων, στεφθείσαν με επιτυχίαν.
Καθώς ελέχθη, την 25ην Μαρτίου ο Ελληνικός λαός πανηγυρίζει ου μόνον τον Ευαγγελισμόν της Κυρίας Θεοτόκου, όστις είναι της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος Μυστηρίου η φανέρωσις, αλλά πανηγυρίζει ταυτοχρόνως και την ανάστασιν του ημετέρου Γένους, καθότι την ημέραν του Ευαγγελισμού αι τίμιαι χείρες του Παλαιών Πατρών Γερμανού ύψωσαν το Λάβαρον της Επαναστάσεως εις την Αγίαν Λαύραν των Καλαβρύτων. Το Ιερόν Λάβαρον της Αγίας Λαύρας εχρησίμευε πρότερον ως παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης του παλαιού ιστορικού Καθολικού της Μονής. Είναι δε βυσσινόχρουν μετά χρυσών κροσσών, και φέρει ως αναπαράστασιν την Κοίμησιν της Θεοτόκου.
Πρόγονος της ημετέρας Ελληνικής Σημαίας, ως προς το σχήμα και τον συνδυασμόν, θεωρείται η Σημαία του οπλαρχηγού Γιάννη Σταθά και του υπαρχηγού του Νικοτσάρα, ήτις ανέμιζε προεπαναστατικώς εις τον
Καταδρομικόν αυτών στολίσκον, όστις επραγματοποίει εφόδους εις τα παράλια του Βορείου Αιγαίου επί Οθωμανοκρατίας.
Κατά το διάστημα της δράσεως αυτών και συγκεκριμένως τον Σεπτέμβριον του 1807, ότε οι Καταδρομείς αφίχθησαν εις το Μοναστήριον της Ευαγγελιστρίας Σκιάθου και ανεγνώσθη εις επήκοον όλων ο όρκος της
Ελευθερίας, τότε αι χείρες του Καθηγουμένου Ιερομονάχου Νήφωνος ηυλόγησαν την πρώτην Ελληνικήν Σημαίαν με φόντον κυανόν και κατάλευκον Σταυρόν εις την μέσην, ομοίαν με την σημερινήν Σημαίαν του
Στρατού Ξηράς.
Ο ίδιος δε αγιώτατος Κολλυβάς Καθηγούμενος, φέρεται ότι ώρκισεν εκεί τους Οπλαρχηγούς Θ. Κολοκοτρώνην, Α. Μιαούλην, Παπα-Ευθύμιον Βλαχάβαν, Γ. Σταθάν, Νικοτσάραν, τον Σκιαθίτην Διδάσκαλον του Γένους Επιφάνιον-Στέφανον Δημητριάδην, τον Α. Καρατάσον, τον Λιόλον Ξηρολειβαδίτην, τον Ν. Τσάμην κα άλλους, ενόσω εσχεδίαζον τας επομένας αυτών κινήσεις διά τον Ιερόν Αγώνα.
Η καθ’ ημάς Ελληνική Σημαία εθεσπίσθη διά Διατάγματος του «Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος» την 13ην Ιανουαρίου του επαναστατικού έτους 1822 από την Α ́ Εθνοσυνέλευσιν, εις την τότε Πιάδα Επιδαύρου [= την σημερινήν Νέαν Επίδαυρον], και ωρίσθη όπως η εφεξής ενιαία Σημαία να συμβολίζη «την Πάρεδρον του Θεού Σοφίαν, την Ελευθερίαν και την Πατρίδα» , και να φέρη ως σύμβολον τον Σταυρόν και ως χρώματα το
κυανούν [= γαλάζιον] και το λευκόν. Ο Ζωηφόρος Σταυρός είναι της Ευσεβείας το Αήττητον Τρόπαιον, εφ’ ου το Τίμιον και Πανακύρατον αυτού Αίμα εξέχεεν ο Κύριος, χάριν της ημών Σωτηρίας.
Ειδικώτερον, η σημερινή Σημαία αρχικώς ήτο Σημαία του ναυτικού. Αλλ’ επειδή όλα τα Μπαιράκια είχον τότε ξεχωριστήν Σημαίαν, οι Έλληνες εθέσπισαν μίαν κοινήν Σημαίαν, διά να δείξουν εις τους ξένους ότι είναι ηνωμένοι. Απέφυγον δε τα άλλα χρώματα: πράσινον ή ερυθρόν, διά να μη συνδέωνται με τα Τουρκικά χρώματα.
Το λευκόν χρώμα έχει θεωρηθή, ότι συμβολίζει την αγνότητα του σκοπού των Ελλήνων, δηλαδή της ανεξαρτησίας των, ενώ το κυανούν τον Ελληνικόν ουρανόν. Επίσης συμβολίζει και το κυανούν της θαλάσσης, ιδιαιτέρως του Αιγαίου, και το λευκόν τον αφρόν των κυμάτων. Το ίδιον και η παραλληλία
των λωρίδων: λευκόν-κυανούν.
Μία άλλη εκδοχή παραπέμπει εις το κυανόλευκον πέπλον της ιερουργίας διά την θεάν Αθηνάν, συνδέουσα την σύγχρονον Σημαίαν με την Ελληνικήν αρχαιότητα. Το κυανούν επίσης χρώμα συνδέεται και με την Ελευθερώτριαν Υπεραγίαν Θεοτόκον. Μάλιστα εις την Ρωσικήν Εκκλησίαν, οι Αρχιερείς και οι Ιερείς κατά τας Θεομητορικάς εορτάς ενδύονται κυανά άμφια προς τιμήν της Παναγίας.
Αι εννέα κυαναί και λευκαί οριζόντιοι λωρίδες, κατά μίαν εκδοχήν παραπέμπουν εις την αυτοκρατορικήν Σημαίαν, καθώς και εις το οικόσημον του αυτοκράτορος Νικηφόρου Φωκά. Διάφοροι δε μελετηταί υποστηρίζουν, ότι ο συνδυασμός ανάγεται εις την Καινήν Διαθήκην, όπου οι Ιουδαίοι φέρεται ότι διέκρινον τους Έλληνας από τα λευκά ενδύματα με τα κυανά περιζώματα.
Αι εννέα οριζόντιοι λωρίδες αντιπροσωπεύουν αριθμητικώς τας συλλαβάς της φράσεως-συμβόλου της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821: «Ελευθερία ή Θάνατος», πράγμα όπερ απετέλεσε με την σειράν της και τον όρκον των Αγωνιστών. Κατ’ άλλους, ο θεωρούμενος ως «ιερός και μυστικιστικός» αριθμός εννέα, συνδέεται με τα εννέα γράμματα της λέξεως «Ελευθερία», και ο λευκός Σταυρός με την «Σοφίαν του Θεού».
[Προεόρτια 25ης Μαρτίου 2023]
