Ούτε επί Τουρκοκρατίας δεν άγγιξαν το Άγιον Όρος.
Και το κάνει τώρα η ελληνική Πολιτεία με τη φορολόγηση. Αυτά που θα κερδίσει όμως είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα χάσει. Θα χάσει το… Άγιον Όρος.
Είναι τα λόγια Αγιορείτη μοναχού στην «κυριακάτικη δημοκρατία», που συμπυκνώνουν γλαφυρά την απογοήτευση και τη δυσφορία της Αθωνικής Πολιτείας για την επίμαχη φορολόγηση της αγιορείτικης περιουσίας.
Η αναστάτωση που έχει προκληθεί στους κόλπους του Αγίου Ορους από τη φορολόγηση της περιουσίας των αγιορείτικων μονών εκτός της Αθωνικής Πολιτείας, αλλά και από τα ειδοποιητήρια για κατασχέσεις που φτάνουν στις μονές κάθε άλλο παρά συνάδει με την πνευματικότητα στην οποία είναι ταγμένοι οι μοναχοί.
«Εμείς δώσαμε τη ζωή μας χωρίς να πάρουμε φράγκο και θέλουν τώρα να φορολογήσουν τα μοναδικά μας έσοδα, αυτά που συντηρούν τις μονές» σημειώνουν χαρακτηριστικά. «Δεν είναι δυνατό να καταργηθεί ένα καθεστώς που σεβάστηκαν ακόμα και οι Τούρκοι. Το Άγιον Όρος είναι η αρχαιότερη αυτοδιοίκητη περιφέρεια της Ευρώπης. Αυτό δεν αλλάζει».
Πλέον τίθεται θέμα βιωσιμότητας των μονών, που βρίσκονται πια, όπως τονίζουν οι μοναχοί, σε απελπιστική κατάσταση, ένα βήμα πριν από το οικονομικό αδιέξοδο.
Οι φορολογικές οφειλές μένουν απλήρωτες και συσσωρεύονται -αφού η Ιερά Κοινότητα δεν αναγνωρίζει την άρση της φορολογικής ασυλίας, που θεσπίστηκε το 2010 – και έτσι οι κατασχέσεις εις χείρας τρίτων στα μισθώματα που εισέπρατταν μέχρι πρότινος οι μονές από ακίνητα εκτός του Αγίου Ορους είναι πλέον γεγονός, δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα, ακόμα και στην καθημερινή λειτουργία τους. Υπάρχουν άλλωστε μονές στις οποίες αναλογεί ετήσιος φόρος πάνω από 1.000.000 ευρώ. Η ασφυκτική κατάσταση ανοίγει τον δρόμο ακόμα και για προσφυγές των μονών στη Δικαιοσύνη κατά των αποφάσεων του Ελληνικού Δημοσίου.
Πολλά μοναστήρια αναγκάζονται πλέον να απολύουν τους εργάτες τους, αφού δεν μπορούν πια να τους πληρώνουν. Ενδεικτικό είναι ότι πολλοί από τους μοναχούς βγαίνουν πια συχνότερα για… ψάρεμα, στην προσπάθεια να περιορίσουν τις αγορές ειδών διατροφής και να είναι αυτάρκεις.
«Σηκωνόμαστε, λέμε δόξα τω Θεώ και κάνουμε τον σταυρό μας για τη μέρα που ξημέρωσε. Εντάξει, θα μείνουμε χωρίς ρεύμα, χωρίς φάρμακα, χωρίς θέρμανση. Θα σκληραγωγηθούμε. Είμαστε συνηθισμένοι άλλωστε» σημειώνουν με μια δόση ειρωνείας οι μοναχοί.
Από την πλευρά της, η ΔΟΥ Πολυγύρου, με την οποία επικοινώνησε η «κυριακάτικη δημοκρατία», δεν θέλησε να σχολιάσει τα περί κατασχετηρίων. Στελέχη της σημείωσαν απλά ότι, σύμφωνα με τον νόμο 3842/2010 περί φοροδιαφυγής, όταν υπάρχουν απλήρωτες οφειλές, επιβάλλονται αναγκαστικά μέτρα κατάσχεσης.
«Ηρθαμε εδώ για να τελούμε τους εσπερινούς και τους όρθρους, και μάθαμε υψηλά οικονομικά, τις κατασχέσεις εις χείρας τρίτων και άλλα τέτοια» σημειώνει μοναχός.
Οι νομοθετικές διατάξεις που «καίνε» τις μονές του Αγίου Ορους και πέρασαν το 2010 είναι ουσιαστικά ο φόρος που επιβλήθηκε επί των ετήσιων μισθωμάτων που εισπράττουν από ακίνητα, με συντελεστή 20% επί της αξίας τους, αλλά και ο φόρος επί της ακίνητης περιουσίας τους με συντελεστή 3‰ επί της αντικειμενικής τους αξίας (εκτός αν πρόκειται για οικοδομήματα λατρευτικής, εκπαιδευτικής, θρησκευτικής ή κοινοφελούς χρήσεως, π.χ. ιεροί ναοί, γηροκομεία, χώροι συσσιτίων).
Το πρόβλημα
Σύμφωνα με τους μοναχούς, το βασικό πρόβλημα για τις μονές του Αγίου Ορους δεν είναι το ζήτημα των χρημάτων, αλλά το ότι η ένταξή τους στο φορολογικό σύστημα παραβιάζει το αυτοδιοίκητο και δεν συνάδει, όπως τονίζουν, με τον μοναχισμό που έχουν κληθεί να υπηρετήσουν.
«Δεν θέλουμε να μπούμε σε αυτήν τη διαδικασία. Δεν θέλουμε να μετατραπούμε σε λογιστικά γραφεία. Όλα αυτά αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του μοναχισμού, που εκ φύσεως βρίσκεται έξω από τον κόσμο. Ας μας τα πάρουν όλα. Μέρος του φορολογικού συστήματος εμείς δεν γινόμαστε» εξηγούν.
Κύκλοι της Ιεράς Κοινότητας αναφέρουν ότι είναι λάθος να νομίζει η κοινωνία πως η Αθωνική Πολιτεία αδιαφορεί την ώρα που ο κόσμος πένεται και αυτοκτονεί.
Σε αυτό το πλαίσιο, λένε, πρότειναν στην κυβέρνηση μια ειδική συμφωνία, ώστε και αυτοί να προσφέρουν τον οβολό τους, χωρίς όμως να ενταχθούν στο φορολογικό σύστημα, κάτι που τελικά δεν προχώρησε.
Η Ιερά Κοινότητα είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, απογοητευμένη από τη συμπεριφορά της Πολιτείας, γιατί άλλα υπόσχεται και άλλα πράττει.
«Ολοι οι πολιτικοί, όταν τους εξηγείς την κατάσταση, δείχνουν κατανόηση. Το μόνο που έχουμε εισπράξει μέχρι στιγμής είναι υποσχέσεις και κατανόηση από όλους. Τίποτα παραπάνω» τονίζουν μοναχοί στην «κυριακάτικη δημοκρατία».
Σημειώνεται ότι τον Απρίλιο αντιπροσωπία του Αγίου Ορους είχε συνάντηση με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και είχε μείνει με την αίσθηση ότι το θέμα όδευε προς διευθέτηση με σχετική τροπολογία, που θα επανέφερε τις μονές στο πρότερο καθεστώς. Πάντως στην κυβέρνηση, ενώ δεν θέλουν να φτάσουν τα πράγματα στα άκρα, φοβούνται ότι μία απαλλαγή του Αγίου Ορους θα προκαλέσει αντιδράσεις όχι μόνο στην κοινωνία, αλλά και στην ίδια την Εκκλησία.
Σκέψεις για επιστολή στον Σαμαρά
Το θέμα της φορολόγησης απασχόλησε την τελευταία τακτική συνεδρίαση της Ιεράς Κοινότητας. Στο τραπέζι έχουν πέσει εδώ και καιρό αρκετές ιδέες για το ποιες πρέπει να είναι οι επόμενες κινήσεις, ώστε το φλέγον αυτό ζήτημα να λυθεί μια και καλή.
Κάποιες από τις προτάσεις είναι πιο ακραίες, άλλες πάλι λιγότερο. Κινήσεις όπως η σύνταξη και αποστολή επιστολής προς την ελληνική Πολιτεία, με αποδέκτη συγκεκριμένα τον Αντώνη Σαμαρά, με την οποία θα εκφράζεται η δυσαρέσκεια της Ιεράς Κοινότητας, συζητήθηκαν κατά την τελευταία συνεδρίασή της.
Στην επικαιρότητα παραμένουν και οι ιδέες για τον αποκλεισμό των πολιτικών από τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την ένταξη του Αγίου Ορους στον εθνικό κορμό το φθινόπωρο, στις οποίες αναμένεται να συμμετάσχουν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Ο,τι κι αν επιλεγεί τελικά ως μέσο πίεσης, αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, τελεσίδικες αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμα, το σίγουρο είναι ότι η Αθωνική Πολιτεία δεν θα αφήσει το πράγμα να περάσει έτσι. «Σαφώς και θα υπάρξουν κινήσεις στο επόμενο διάστημα και μάλιστα θα είναι δραστικές» σημειώνει μοναχός στην «κυριακάτικη δημοκρατία», αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι μόνο με… επιστολές δεν λύνονται τέτοια ζητήματα.
