Γεώργιου Μπακογιάννη, Χημικού Μηχανικού
Πρώτος σταθμός στην Ουρανούπολη.
Μια πανέμορφη κωμόπολη που έχει για σήμα κατατεθέν της τον περίφημο πύργο. Η τελευταία εικόνα από την κοσμική Ελλάδα πριν την είσοδο μας στο Άγιο Όρος.
Παίρνοντας το καραβάκι με προορισμό την Μονή του Άγιου Διονυσίου συναντάμε τις Μονές Δοχειαρίου, Ξενοφώντος, Παντελεήμονος, Ξηροποτάμου, Σίμωνος Πέτρας, Γρηγόριου. Τα μοναστήρια διαδέχονται το ένα το άλλο.
Το καθένα έχει μια διαφορετικότητα, άλλα πάλι είναι κτισμένα σε συγκλονιστικά σημεία, κυριολεκτικά κρέμονται στο χείλος του γκρεμού, σε ιλιγγιώδη μέρη όπως η μονή Σίμωνος Πέτρας. Με το που αρχίζουν οι προσεγγίσεις και στάσεις στα μοναστήρια αισθάνεσαι πλέον ότι έχεις εισέλθει σε ένα διαφορετικό χώρο, αυτός και αν είναι εναλλακτικός θρησκευτικός τουρισμός
Πρώτη στάση στη μονή Άγιου Διονυσίου.
Σε ύψος 80μ. από τη θάλασσα και σε βράχο απότομο και γιγαντιαίο, είναι κτισμένη η μονή Διονυσίου. Τα κελιά των μοναχών βλέπουν προς την θάλασσα, με εξώστες ολόγυρα ζωσμένα και ανάμεσά τους μια σχετικά στενή αυλή που το κέντρο της καταλαμβάνει το Καθολικό. Ένας τεράστιος πύργος που χρησίμευε σαν παρατηρητήριο με πολλά οικοδομήματα γύρω αποτελούν το κτιριακό συγκρότημα της μονής. Στη βόρεια πτέρυγα της μονής βρίσκεται το αρχονταρίκι, ενώ στη νότια τα κελιά των μοναχών. Εξωτερικά η μονή φαίνεται σαν φρούριο. Ένα επιβλητικό μοναστήρι άτρωτο στο χρόνο, Αγέρωχο στέκει εκεί μετά από τόσους αιώνες. Ο επισκέπτης μόνο ένα δέος μπορεί να αισθανθεί βλέποντας το μοναστήρι. Εντυπωσιακό το ηλιοβασίλεμα από το μπαλκόνι του αρχονταρίκι. Όμοιο του δεν υπάρχει σε όλη την ελληνική επικράτεια. Μου έκαναν εντύπωση οι προσπάθειες που καταβάλουν στη Μονή για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών με τη μικρή υδροηλεκτρική μονάδα. Συγκεντρώνεται το νερό σε μεγάλη υδατοδεξαμενή και από κει, με αγωγό και αρκετή κλίση, το νερό έρχεται στη μονάδα δίπλα στο μοναστήρι, όπου παράγεται το ρεύμα. Βέβαια τώρα το καλοκαίρι ενισχύεται και με τη γεννήτρια πετρελαίου.
Δεύτερη στάση στη Σκήτη Αγίας Άννης
Ακολουθούμε το μονοπάτι -κακοτράχαλο αλλά βατό-από την μονή του Άγιου Διονυσίου προς την μονή του Άγιου Παύλου και από εκεί επιβίβαση στο ταχύπλοο για την σκήτη της Αγίας Άννης. Φθάνοντας στο λιμανάκι εδώ είπαμε τα ψέματα τελειώνουν.. Τα 10 και πλέον κιλά του σακιδίου με 30 βαθμούς γίνονται διπλάσια… 2000 σκαλοπάτια, μόνο …,έτσι για … ορεκτικό. Κάποια στιγμή τα σκαλοπάτια… επιτέλους τελειώνουν και είμαστε στο Κυριακό στην υποδοχή των επισκεπτών. Η σκήτη Αγίας Άννας είναι η μεγαλύτερη του Αγίου Όρους. Πολλά μικρά η μεγάλα κτίσματα είναι συγκεντρωμένα εδώ και σχηματίζουν ουσιαστικά ένα ολόκληρο χωριό. Τι να πρωτοκοιτάξεις, τις απαράμιλλες εικόνες κάτω στη θάλασσα, στο βουνό..πού; Τι είπαμε στην αρχή η ανταμοιβή έρχεται πάντα στο τέλος… μαζί με το… τσίπουρο και το λουκούμι το παραδοσιακό κέρασμα υποδοχής. Όταν πλέον αντιλαμβάνεσαι που βρίσκεσαι ,τον έξω κόσμο αρχίζεις και τον ξεχνάς, καθώς κάθεσαι στο σκιερό τραπέζι υποδοχής , κοιτάζοντας απέναντι στη Σιθωνία, σε όλη την παρούσα ατμόσφαιρα κυριαρχεί μια γαλήνη που έχει πολλά πρόσωπα και πολλές αιτίες … Όλα γίνονται μαγικά την ώρα του ηλιοβασιλέματος, τη στιγμή που φθάνουμε επιτέλους στην σκήτη.. Από εδώ πάνω τα χρώματα γίνονται μεθυστικά, καθόμαστε την καλαίσθητη βεράντα που βλέπει δυτικά και αφήνουμε τις σκέψεις ελεύθερες …να σκορπίσουν και να γυρίσουν πάλι διαφορετικές. Εντυπωσιακό και εδώ το δίκτυο διανομής νερού προς όλα τα σημεία της σκήτης. Δεν χάνεται ούτε μια σταγόνα νερού. Η τροφοδοσία της σκήτης γίνεται αποκλειστικά με μουλάρια από το λιμανάκι.
Τρίτη Στάση ιερά μονή Μεγίστης Λαύρας με ενδιάμεσο σταθμό τις Καρυές
Πρωτεύουσα του Αγίου Όρους είναι οι Καρυές. Πρόκειται για έναν οικισμό που αποτελείται από σπίτια, κονάκια και ναούς. Στην αρχή ονομάστηκε «Μέση», κατά τον 11ο αι. καλείται «Λαύρα των Καρυων» και τον 14ο αι. συναντάται ως Σκήτη των Καρυών. Στο κέντρο του οικισμού βρίσκεται το κτήριο της Ιεράς Κοινότητας όπου συνεδριάζουν οι αντιπρόσωποι των 20 Μονών του Αγίου Όρους. Καθεδρικός Ναός των Καρυων είναι το Πρωτάτο όπου πραγματοποιούνται οι ακολουθίες του εικοσιτετραώρου με επικεφαλείς τον Πρωτεπιστατη, τους Επιστάτες και τους αντιπροσώπους των Μονών. Στο ιερό Βήμα φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ. Μετά από μια σύντομη ξενάγηση στις Καρυές παίρνουμε το πουλμανάκι για την Ιερή μονή Μεγίστης Λαύρας. Η ιερά μονή βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της χερσονήσου. Είναι η μεγαλύτερη και η πρώτη στην ιεραρχία Μονή του Αγίου Όρους. Κτίστηκε το 963 από τον Όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη με χρήματα που προσέφεραν οι αυτοκράτορες Νικηφόρος Φωκάς και Ιωάννης Τσιμισκής. Για δέκα περίπου αιώνες, διατηρούσε την πρώτη θέση μεταξύ των άλλων Μονών του Αγίου Όρους, λόγω του πλούτου και των κειμηλίων που είχε στην κατοχή της (χειρόγραφα, ιστορικά έγγραφα, χρυσόβουλα, φορητές εικόνες κ.λπ.). Το Καθολικό της Μονής είναι το πρώτο που κτίστηκε στο Άγιο Όρος και σύμφωνα με αυτό κατασκευάστηκαν τα Καθολικά και των άλλων Μονών. Στα κειμήλια της Μονής συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων λείψανα καθώς και το ραβδί του Αγίου Αθανασίου, ο σακκος και το στέμμα του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Σήμερα, ύστερα από χίλια τόσα χρόνια, και παρά τις κατά καιρούς ανακαινίσεις και ανοικοδομήσεις κτισμάτων, το περιβάλλον της Μονής διασώζει μιαν ατμόσφαιρα που συναρπάζει τον επισκέπτη, μεταφέροντας τον σε άλλες εποχές. Η μονή έκανε και κάνει φιλότιμες προσπάθειες για την διαφύλαξη της ποιότητας του αρχιτεκτονημένου χώρου. Ο πλούτος της ζωγραφικής, των κειμηλίων και των συγγραφών, που βρίσκεται θησαυρισμένος στις εκκλησίες, στο σκευοφυλάκιο και στη βιβλιοθήκη της Μονής, είναι αδύνατο να αποτιμηθεί μέσα σε λίγες γραμμές. Το να περιγράψεις την θέα από εδώ κοιτώντας ανατολικά είναι σχεδόν μάταιο. Κοιτάς μια νωχελική θάλασσα που καλύπτει όλο σου το βλέμμα. Αντικρίζεις το μισό Αιγαίο και στο βάθος διακρίνεται αχνά η νήσος Θάσος.
Τέταρτη στάση ιερά μονή Φιλοθέου
Κτισμένη 300 μέτρα ψηλά από τη θάλασσα, μέσα σε ένα καταπράσινο δάσος. Μικροί και μεγάλοι λόφοι, άφθονα κρυστάλλινα νερά, πολύχρωμα ευωδιαστά λουλούδια, γοητευτικοί κήποι και πανύψηλα αιωνόβια δέντρα μαζί με τα κτίρια της μονής, δημιουργούν ένα μεγαλόπρεπο και θαυμαστό πανόραμα από τα λίγα της δημιουργίας. Το κτίσιμο της μονής Φιλοθέου χάνεται μέσα στους ίσκιους του δάσους. Η παράδοση πάντως αναφέρει πως το μοναστήρι κτίστηκε από τον όσιο Φιλόθεο που ήταν σύγχρονος του Αγίου Αθανασίου πριν από το 972 και ονομαζόταν παλιά μονή Φτέρης. Λίγο αργότερα ο Νικηφόρος Βοτανειάτης (1078-1081) πρόσθεσε νέες οικοδομές στη μονή και αφιέρωσε πολλά κειμήλια μεταξύ των οποίων και Τίμιο Ξύλο. Στο δεύτερο Τυπικό του Όρους η μονή έρχεται δέκατη Τρίτη. Το Καθολικό του έχει αξιόλογες τοιχογραφίες του 1752 και τιμάται στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Μεταξύ των κειμηλίων είναι το χέρι του Ιωάννη του Χρυσοστόμου, χάρισμα του Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου, η θαυματουργή εικόνα της Γλυκοφιλούσας (1,26×0,87).Εντυπωσιάζουν οι τοιχογραφίες που δεσπόζουν την τράπεζα της μονής. Χρονολογούνται από το 1540.Οι εικόνες που λαμβάνει ο επισκέπτης και των καταγάλανων νερών στα ανατολικά. Γνωρίζοντας ότι έχουμε αρκετό χρόνο πριν την δύση του Ήλιου αποφασίζουμε να πάρουμε το μονοπάτι που οδηγεί στη Ιερά Μονή Καρακάλλου. Ακολουθώντας το καταπράσινο μονοπάτι και συνάμα σκιερό-δεν το διαπερνούν οι ακτίνες του Ήλιου λόγο της πυκνής βλάστησης- μετά από μισή ώρα προσεγγίζουμε την μονή. Μία βρύση, μία κληματαριά και ένας τεράστιος Πύργος είναι η πρώτη εντύπωση της μονής. Άλλες κληματαριές και πορτοκαλιές υποδέχονται μέσα στην αυλή αθόρυβα τον επισκέπτη. Για το χτίσιμο του μοναστηριού υπάρχουν λιγοστές πληροφορίες και η παράδοση φαίνεται αρκετά συγχυσμένη. Πάντως φαίνεται από διάφορα έγγραφα πως η μονή υπήρχε από τον 11ο αιώνα, αλλά ποιος είναι ο ιδρυτής της δεν είναι γνωστό. Η παράδοση θεωρεί σαν ιδρυτή της μονής κάποιο Νικόλαο από την κωμόπολη Καρακάλλα από όπου προέρχεται και το όνομα της μονής. Κατά τον 13ο αιώνα ερημώθηκε και ανακαινίστηκε το 1294 από τον Ανδρόνικο Β’ τον Παλαιολόγο.
Η επομένη μέρα είναι μέρα επιστροφής μέσω του λιμανιού της Δάφνης. Μετά από μια ώρα με το ταχύπλοο που μας οδηγεί στον έξω κόσμο μια λύπη μας καταβάλλει αλλά ταυτόχρονα και μια χαρά, μιας και μας δόθηκε η ευκαιρία να περπατήσουμε αυτό τον ευλαβικό χώρο.
ΠΡΩΤΗ -άποψη
Το Άγιο Όρος είναι το λίκνο της ορθοδοξίας, ένας Άγιος τόπος. Ο κανόνας είναι ένας και μοναδικός. Είναι η γαλήνη που βλέπουμε στα πρόσωπα των μοναχών καθώς κουβεντιάζουμε μαζί τους, την ώρα που ο ήλιος παίρνει εκείνο το πορφυροκίτρινο χρώμα πριν παραδώσει το πνεύμα σε ένα ασημένιο φεγγάρι. Το Όρος, πέρα από οτιδήποτε άλλο, έχει μια τεράστια πολιτισμική, ιστορική και γραμματειακή αξία, έναν αμύθητο πολιτιστικό και ιστορικό πλούτο και εκφράζει έναν άλλο κόσμο στην κυριολεξία. Έρχεται από το παρελθόν και προσπαθεί να κρατήσει το παρόν του σαν μια συνέχεια. Δικαίως θεωρείται κέντρο του ορθόδοξου μοναχισμού και κέντρο διατήρησης και συντήρησης πλούσιου υλικού, μουσείο μοναδικού θησαυρού ελληνικής τέχνης και γραμμάτων. Τέσσερις μέρες , ένα γεμάτο οδοιπορικό, το περισσότερο στη στεριά και από εκεί στα μονοπάτια της ιστορίας. Η επιστροφή είναι μια αργή επαναφορά στον δικό μας κόσμο, ρίχνοντας πάλι μια τελευταία ματιά σε κάθε μονή και καθώς αρχίζει να φαίνεται ο πύργος της Ουρανούπολης , σκεπτόμουν ότι δεν φωτογραφίζεις απλώς ωραία τοπία και μονές, αλλά φωτογραφίζεις την ίδια την ιστορία.
