Το άβατο του Αγίου Όρους είναι θεσμός και κατοχυρώθηκε με αυτοκρατορικά χρυσόβουλα, πατριαρχικά σιγγίλια, με σουλτανικά φυρμάνια, με άρθρα διεθνών κανονισμών, με όλα τα ελληνικά Συντάγματα και με νομοθετικό διάταγμα. ( Φ.Ε.Κ. 268/28.9.1953 ) .
Η γυναίκα απαγορεύεται να πάει στο Άγιον Όρος. Όχι γιατί υποτιμάται το φύλο, ίσα ίσα τιμά το Άγιον Όρος την Υπεραγία Θεοτόκο, δια της οποίας ενηνθρώπησεν ο Υιός και Λόγος του Θεού. Εξ άλλου και το Άγιον Όρος ονομάζεται και « Περιβόλι της Παναγίας» . Τούτο γίνεται για να μπορούν οι μοναχοί, απερίσπαστοι να προσεύχονται νύχτα και ημέρα και να δοξολογούν τον Θεό.
Το άβατο στο Ιερό Όρος εφαρμόστηκε και διατηρείται, διότι με τον συγχρωτισμό ανδρών και γυναικών υπάρχει κίνδυνος πτώσεως των αδυνάτων και διότι η συνάφεια αυτή γίνεται ισχυρή λαβή για κατηγορίες εναντίον του Μοναχισμού. Αυτό τονίζει και ο 18ος κανόνας της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου και ο πατέρας του Μοναχισμού Μέγας Αντώνιος. Η εκτροπή από τον κανόνα αυτόν στηλιτεύεται από όλους τους Αγίους Πατέρες.
Στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου ευρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της «Αντιφωνήτριας» η οποία ονομάσθηκε έτσι όταν η κόρη του αυτοκράτορος Θεοδοσίου Πλακιδία, φεύγοντας από την Ρώμη όπου ήταν παντρεμένη, θέλησε να προσκυνήσει στο Αγιον Όρος πριν φθάσει στην Κωνσταντινούπολη. Οι μοναχοί την υποδέχθηκαν στον αρσανά (μικρός λιμήν), αλλά εκείνη θέλησε να προσκυνήσει στον ναό. Τότε ακούσθηκε φωνή επιτακτική από την εικόνα της Θεοτόκου που έλεγε: «Τι θέλει η γυναίκα αυτή στον τόπο αυτό, όπου μια είναι η Βασίλισσα;»
Η Πλακιδία τρόμαξε, γονάτισε και εζήτησε συγγνώμη από την Θεοτόκο. Φεύγοντας διέταξε να τοποθετήσουν στο σημείο εκείνο την εικόνα της Παναγίας, η οποία ονομάστηκε «Αντιφωνήτρια». Λέγεται ότι το γεγονός αυτό στάθηκε αφορμή να καθιερωθεί το «άβατον» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες.
